Podatek Vat

5/5 - (3 votes)

Podatek od towarów i usług jest polską odmianą, występującego w większości krajów europejskich, podatku od wartości dodanej. Podatek ten obowiązuje u nas od 5 lipca 1993 r. Zastąpił on, obowiązujący do tego czasu  podatek obrotowy. Cechą charakterystyczną podatku od towarów i usług jest system jego naliczania od wartości netto każdej transakcji, co w praktyce powoduje, że obciążenie podatkom ponosi w całości ostateczny nabywca (konsument) danego dobra Podatek ten, u podmiotu gospodarczego będącego podatnikiem podatku od towarów i usług, pozostaje jakby „poza” ceną oferowanego wyrobu lub usługi.

Rozliczenia z budżetem oparte są na prostej zasadzie: opodatkowanie-odliczenie, która oznacza  że na każdym etapie sprzedał od podatku należnego jest potrącany podatek zapłacony w poprzednich fazach obrotu danym dobrem.

Z uwagi na to, że podatek ten pozostaje jakby poza ceną oferowanego towaru, nie  zalicza  się go  (z małymi wyjątkami) u podmiotów, na których ciąży obowiązek podatkowy w tym podatku, do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym. Oznacza, to, że nie stanowi on, w odróżnieniu od podatku obrotowego, elementu kalkulacyjnego ceny.
Obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług został nałożony przepisami ustawy.

PODMIOTOWY ZAKRES OBOWIĄZYWANIA PODATKU

  • Opodatkowaniu na mocy tej ustawy podlega sprzedaż towa­rów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium Rzeczypo­spolitej Polskiej przez osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne:
  • mające siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Rze­czypospolitej Polskiej, jeżeli wykonują we własnym imieniu i na własny rachunek czynności podlegające opodatkowaniu na mocy ustawy, w okolicznościach wskazujących na zamiar ich wykonywania w sposób częstotliwy, nawet jeżeli zostały wykonane jednorazowo, a także wówczas, gdy czynności te polegają na jednorazowej sprzedaży rzeczy w tym celu naby­tej,
  • wykonujące czynności maklerskie, czynności wynikające z za­rządzania funduszami powierniczymi, czynności wynikające z umowy agencyjnej lub zlecenia, pośrednictwa, umowy ko­misu lub innych umów o podobnym charakterze,
  • na których ciąży obowiązek zapłaty cła na podstawie odręb­nych przepisów, niezależnie od tego, czy towar jest zwolniony od cła lub cło na towar zostało zawieszone,
  • mające siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu  za granicą, jeżeli wykonują czynności podlegające opodatkowaniu na mocy ustawy, albo osobiście, albo przez osobę upoważnioną, albo przy pomocy pracowników, albo przy wykorzystaniu zakładu lub urządzenia służącego działalności produkcyjnej lub usługowej, będące usługobiorcami usług pochodzących, z importu.

PRZEDMIOTOWY ZAKRES OBOWIĄZYWANIA PODATKU

Opodatkowaniu na mocy ustawy, obok sprzedaży towarów oraz odpłatnego świadczenia usług, podlega również eksport i eksport towarów lub usług, jak również:

  • przekazanie przez podatnika towarów oraz świadczenie usług na potrzeby reprezentacji i reklamy,
  • przekazanie przez podatnika towarów oraz świadczenie usług na potrzeby osobiste podatnika, wspólników, udziałowe akcjonariuszy,   członków   spółdzielni   i   ich   domownik członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, a także zatrudnionych przez niego pracowników oraz byłych pracowników,
  • zamiana towarów, zamiana usług, zamiana towaru na u i usługi na towar, darowizny towarów,
  • świadczenie usług bez pobrania należności,
  • wydanie towarów lub świadczenie usług w zamian za wierzytelności,
  • wydanie towarów lub świadczenie usług zamiast świadczenia pieniężnego,
  • sprzedaż polikwidacyjna.

Wszystkie te czynności podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków form określonych przepisami prawa.
Istotne jest, aby dokonanie czynności było prawnie zabronione, gdyż opodatkowaniu nie podlegają czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega również:

  • sprzedaż przedsiębiorstwa, zakładu (oddziału) samodzielnie sporządzającego bilans lub innej zorganizowanej części przedsiębiorstwa stanowiącej wyodrębniony organizacyjnie zakład (oddział),
  • działalność w zakresie gier losowych i zakładów wzajemnych, która podlega opodatkowaniu podatkiem od gier na mocy ustawy z dnia 29 lipca 1992 r. o grach losowych i zakładach wzajemnych.

POWSTAWANIE OBOWIĄZKU  PODATKOWEGO

Obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług powstaje, z pewnymi wyjątkami, z chwilą wydania (dostarczenia), przekazania, zamiany, darowizny towaru lub wykonania usługi, podlegających opodatkowaniu na mocy ustawy z dnia 8 stycz-1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym.
W przypadku eksportu towarów obowiązek podatkowy powstaje z chwilą potwierdzenia przez graniczny urząd celny wywozu towaru poza państwową granicę Rzeczypospolitej, a w imporcie towarów obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dopuszczenia towaru do obrotu na polskim obszarze celnym w rozumieniu przepisów o prawie celnym.

REJESTRACJA PODATKOWA PODATNIKÓW PODATKU! OD TOWARÓW l USŁUG

Na podatnikach podatku od towarów i usług ciąży obowiązek złożenia w urzędzie skarbowym zgłoszenia rejestracyjnego później niż na trzydzieści dni przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej pod przedmiotowy zakres obowiązywania ustawy.
Od obowiązku złożenia zgłoszenia rejestracyjnego zwolnieni są podatnicy.
1)    opłacający podatek dochodowy w formie karty podatkowej, w zakresie działalności objętej tą formą opodatkowania,
2)    u których wartość sprzedaży towarów, a także wartość eks­portu towarów lub usług nie przekroczyła łącznie w poprzed­nim roku podatkowym kwoty określonej w ustawie4,
3)    którzy rozpoczynają w ciągu roku podatkowego wykonywa­nie czynności podlegających opodatkowaniu na mocy usta­wy, jeżeli przewidywana przez nich wartość sprzedaży towa­rów  określona w  złożonym   oświadczeniu  nie  przekroczy w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży kwoty okreś­lonej w ustawie5,
4)   wykonujący działalność zwolnioną od podatku na podstawie art. 7 ust. l ustawy (np. wykonujący wyłącznie usługi w za­kresie rolnictwa, leśnictwa, nauki, kultury, sztuki, oświaty, wychowania, sprzedający towary używane) oraz wykonują­cych działalność o charakterze podobnym do wolnych zawo­dów (np. świadczący usługi na podstawie umowy-zlecenia lub o dzieło).

Urząd skarbowy jest zobowiązany potwierdzić złożenie przez podatnika zgłoszenia rejestracyjnego oraz nadać mu numer iden­tyfikacyjny.
Zarejestrowany podatnik jest zobowiązany posługiwać się numerem identyfikacyjnym w toku załatwiania wszelkich spraw z zakresu podatku od towarów i usług, a także umieszczać ten numer na rachunkach (fakturach) oraz ofertach.

Podatnicy podatku od towarów i usług są zobowiązani zgło­sić do urzędu skarbowego zmiany zawarte w zgłoszeniu reje­stracyjnym, nie później niż do końca miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła zmiana.

Na podatnikach podatku od towaru i usług ciąży obowiązek wystawiania faktur .Powinny one zawierać w szczególności:

  • nazwę sprzedanego towaru,
  • jej datę,
  • cenę jednostkową bez podatku,
  • wartość sprzedaży,
  • kwotę podatku,
  • kwotę należności,
  • dane dotyczące podatnika i nabywcy.

Od obowiązku wystawiania faktur zwolnieni są podatnicy świadczący usługi, w tym również w zakresie handlu i gastronomii, osobom fizycznym nie prowadzącym działalności gospodarczej, z tym że na żądanie tych osób podatnicy ci zobowiązani są do wystawienia tzw. rachunku uproszczonego.
Na podatnikach podatku od towarów i usług ciąży również obowiązek prowadzenia ewidencji  obrotu i podatku od towarów i usług oraz ewidencji zakupu i podatku od towarów i ewidencje obrotu i zakupu powinny zawierać co najmniej:

  • kwoty podatku naliczonego, związane ze sprzedażą opodatkowaną i zwolnioną od podatku,
  • dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania (rodzaj, czynności, wielkość obrotu),
  • wysokość podatku należnego,
  • kwoty podatku naliczonego obniżającego podatek należny
  • kwoty podatku podlegające wpłacie do urzędu skarbom lub zwrotowi z urzędu,
  • inne dane służące do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej.

TERMINY PŁATNOŚCI

Terminy składania deklaracji do urzędu pokrywają się z terminami wpłaty tych podatków . Wpłata podatku (a więc również złożenie deklaracji) powinna nastąpić w terminie do dwudziestego piątego dnia mię­sa następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek zapłaty podatku.

PODSTAWA OPODATKOWANIA

Podstawą opodatkowania podatkiem od towarów i usług jest obrót, a więc kwota należna z tytułu sprzedaży towarów, pomniejszona o kwotę podatku.

STAWKI PODATKOWE

Podstawowa stawka wynosi 23% i jest stosowana do tych wyrobów i usług, do których nie stosuje się stawki 8% lub 5%. Stawka 8% jest ustalona dla niektórych towarów i usług określonych w ustawie oraz rozporządzeniach wykonawczych do dej, a stawka 5% dla towarów eksportowanych oraz sprzedawanych w kraju i usług świadczonych w kraju, określonych w usta­je oraz rozporządzeniach wykonawczych.

Wielkość i struktura zatrudnienia

5/5 - (2 votes)

podrozdział pracy mgr

Zasoby czynnika ludzkiego występujące w przedsiębiorstwie określa się mianem zatrudnienia lub załogą przedsiębiorstwa[1]. Zatrudnienie to określona liczba czynnika ludzkiego wykonująca za odpowiednim wynagrodzeniem pracę, w wyniku której uzyskuje się dobra lub usługi zaspokajające potrzeby rynku[2].

W przedsiębiorstwie można odróżnić zatrudnienie nominalne i zatrudnienie realne (rzeczywiste). Dla ustalenia stanu rzeczywistego zatrudnienia, do stanu nominalnego (liczba zatrudnionych osób bez względu na czas ich pracy) dodaje się liczbę osób jaka wynika z dodatkowego zaangażowania pracowników własnych lub spoza przedsiębiorstwa. Zatrudnienie ujmuje się w przedsiębiorstwie według stanu ewidencyjnego na koniec badanego okresu i według stanu przeciętnego w badanym okresie. Stan ewidencyjny zatrudnienia jest to liczba pracowników znajdujących się w ewidencji osobowej przedsiębiorstwa w ostatnim dniu badanego okresu. Podstawą ujęcia do stanu ewidencyjnego jest zawarcie umowy o pracę.

Jednym z podstawowych zadań polityki zatrudnienia w przedsiębiorstwie winno być dążenie do osiągnięcia liczbowego stanu załogi racjonalnego z punktu widzenia interesów przedsiębiorstwa. Wiąże się to z jednej strony z optymalizacją wykorzystania czynnika ludzkiego dla dobra przedsiębiorstwa, z drugiej zaś z uwzględnieniem szeroko pojętych potrzeb pracowników i zharmonizowania ich z wymaganiami przedsiębiorstwa w ramach tzw. humanizacji pracy. Zakładowa polityka zatrudnienia powinna więc zmierzać do przystosowania warunków pracy do człowieka, człowieka do warunków, jak również człowieka do człowieka tak, aby zapewnić pożądaną efektywność i jakość pracy[3].

Zakładowa polityka zatrudnienia powinna zmierzać do
maksymalnej intensyfikacji działań na Wewnętrznym rynku pracy w przedsiębiorstwie tak, aby znajdować drogi do racjonalizacji zatrudnienia. Bardzo ważne przy tym jest, aby racjonalizacja zatrudnienia była prowadzona w sferze ekonomicznej i społecznej. Ekonomiczna racjonalność zatrudnienia wyraża się w wysokiej wydajności pracy zapewniającej odpowiedni poziom płac realnych i zysków przedsiębiorstwa[4].

Społeczna racjonalność zatrudnienia przejawia się w uwzględnieniu w procesie pracy elementów humanistycznych, psychospołecznych i socjalnych, tj. pozaekonomicznych potrzeb, dążeń i zainteresowań pracowników[5].

Załoga (zatrudnienie) przedsiębiorstwa może być sklasyfikowana według różnych kryteriów. Klasyfikacja taka oznacza podział pracowników przedsiębiorstwa według określonych kryteriów. Cel podziału zatrudnienia określany jest przez przyjęte kryterium, którym może być określona cecha, według której przeprowadza. się podział danej zbiorowości zatrudnienia.
Powszechnie klasyfikuje się pracowników według następujących kryteriów:[6]

  1. rodzaju działalności przedsiębiorstwa,
  2. charakteru czynności wykonywanych przez pracowników,
  3. poziomu kwalifikacji i zawodowych,
  4. poziomu wykształcenia,
  5. stażu pracy zawodowej,
  6. płci,
  7. wieku.

Do analizy zatrudnienia badanej firmy, Zakładów Przemysłu Bawełnianego „Frotex” S.A. przyjęto kryterium klasyfikacji ze względu na płeć, wiek oraz poziom wykształcenia. Zatrudnienie ogółem na koniec okresu w przekroju grup pracowniczych według płci w latach 1995-2000 przedstawia poniższa tabela.

Tabela 9 Struktura zatrudnienia w ZPB”Frotex” wg płci.

Lata
Mężczyźni
Kobiety
Zatrudnienie ogółem Wskaźnik dynamiki
1995 = 100% Okres poprzedni = 100%
1995 729 932 1 661 100,0 100,0
1996 718 919 1 637 98,6 98,6
1997 646 912 1 558 93,8 95,2
1998 584 860 1 444 86,9 92,6
1999 575 764 1 339 80,6 92,7
2000 522 678 1200 72,2 89,6

Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdań ZPB “Frotex” Z-01

Z powyższej tabeli wynika, że w okresie ostatnich kilku lat następuje systematyczny spadek zatrudnienia w przedsiębiorstwie ZPB „Frotex” S.A. Proces ten jest konsekwencją racjonalizacji zatrudnienia, modernizacji poszczególnych wydziałów produkcyjnych oraz zmian organizacyjnych zachodzących w spółce. W latach 1997-1998 spadek zatrudnienia nastąpił w wyniku:

  • przekazania części pracowników do pracy w innych spółkach- dotyczyło to pracowników służb remontowych na Wydziałach Tkalni i Wykończalni oraz Straży Zakładowej i pralni,
  • modernizacji Wydziału Konfekcji oraz Oddziału Przygotowawczego na Wydziale Tkalni.

Tendencja spadkowa zatrudnienia utrzymała się również w latach 1999-2000. Zmniejszenie stanu zatrudnienia w tymże okresie nastąpiło przede wszystkim w wyniku dokończenia modernizacji Oddziału Przygotowawczego Wydziału Tkalni oraz instalacji bardziej wydajnych maszyn szwalniczych w Wydziale Konfekcji. Zmiany organizacyjne i związana z tym redukcja zatrudnienia w pozostałych jednostkach organizacyjnych przedsiębiorstwa to przyczyny dalszego spadku zatrudnienia w roku 2000.

Strukturę wiekową pracowników zatrudnionych w ZPB „Frotex’ S.A. w latach 1995-2000 przedstawia tabela oraz rysunek.

Tabela 10. Struktura zatrudnienia w ZPB”Frotex” w/w wieku pracowników

Wiek
Udział poszczególnych grup wiekowych do ogółu zatrudnionych
1995 1996 1997 1998 1999 2000
Do 30 lat 21% 22% 26% 30% 26% 26%
30 – 40 lat 27% 29% 30% 27% 30% 30%
40 – 50 lat 43% 40% 37% 33% 37% 37%
Powyżej 50 lat 9% 9% 7% 10% 7% 7%

 Jak wynika z powyższej tabeli od kilku lat w spółce obserwuje się korzystne zmiany w strukturze wiekowej zatrudnienia. Aktualnie ponad 56% załogi to pracownicy w wieku do 40 lat. Realizowana w obszarze zatrudnienia polityka kadrowa zakłada zatrudnianie w miejsce pracowników odchodzących ludzi młodych i wykształconych. Taka struktura wiekowa zatrudnienia zapewnia spółce stabilność zatrudnienia na najbliższe lata.

Rysunek5. struktura zatrudnienia w ZPB „Frotex” według wieku

Źródło: opracowanie własne na podstawie tabeli 10

Struktura zatrudnienia pod względem wykształcenia w ZPB „Frotex” w latach 1995-2000 przedstawia się następująco:

Tabela 11.  Struktura zatrudnienia w ZPB”Frotex” wg wykształcenia.

Wyszczególnienie Pracownicy ogółem:
z tego z wykształceniem:
–  wyższym
–  średnim zawodowym i ogólnokształcącym
– zasadniczym
podstawowym
Pracownicy ogółem
1995 1996 1997 1998 1999 2000
100% 100% 100% 100% 100% 100%
2% 3% 3% 4% 4% 4%
21% 21% 21% 26% 24% 24%
46% 46% 46% 46% 47% 47%
31% 30% 30% 24% 25% 25%

Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdań ZPB „Frotex” Z-O1

Rynek 6. Struktura zatrudnienia z uwzględnieniem poziomu wykształcenia w latach 1995-2000r.

Źródło: opracowanie własne na podstawie tabeli 11.

W ocenie Zarządu udział pracowników z wykształceniem wyższym jest za niski mimo tendencji zwyżkowej. Szczególnie duże zapotrzebowanie występuje na absolwentów takich kierunków Sak obróbka chemiczna i mechaniczna włókna , informatyka. Dużą wagę przywiązuje się w spółce do podnoszenia kwalifikacji zatrudnionych czego wyrazem jest szereg kursów oraz kierowanie pracowników na studia zaoczne i podyplomowe. Aby obliczyć średni poziom wykształcenia pracowników ZPB „Frotex” S.A. zastosowano dwa wskaźniki;

  1. wskaźnik ogólnego potencjału wykształcenia,
  2. wskaźnik średniego potencjału wykształcenia.

Aby obliczyć wskaźnik ogólnego potencjału wykształcenia pomnożono liczb pracowników poszczególnych poziomów wykształcenia na koniec badanego okresu przez liczbę lat nauki właściwą dla danego poziomu wykształcenia i dodano otrzymane iloczyny.
Wskaźnik średniego potencjału wykształcenia obliczono dzieląc ogólny potencjał wykształcenia na koniec badanego okresu przez liczbę pracowników na koniec tego okresu. Wskaźnik ogólnego potencjału wykształcenia wyraża wielkość załogi w osobolatach nauki szkolnej, zaś wskaźnik średniego potencjału wykształcenia przedstawia liczbę osobolat nauki szkolnej przypadającej na jednego pracownika. Do obliczenia wskaźnika ogólnego potencjału nauki przyjmuje się następujące mnożniki odpowiadające liczbie lat nauki w poszczególnych poziomach wykształcenia:

  • wykształcenie wyższe 17
  • wykształcenie średnie 12
  • wykształcenie zasadnicze 11
  • wykształcenie podstawowe 8

Wyniki ogólnego i średniego potencjału wykształcenia dla pracowników Zakładów Przemysłu Bawełnianego „Frotex” S.A. przedstawia poniższa tabela. Jej wyniki potwierdzają opinię zarządu o zbyt małym zatrudnieniu osób z wyższym wykształceniem, gdyż wskaźnik średniego potencjału wykształcenia oraz jego dynamika od kilku lat pozostają na niezmienionym poziomie. Należy również stwierdzić, że wskaźnik średniego poziomu wykształcenia od roku 1997 jest dość niski (10,7), gdyż osiąga poziom jedynie wykształcenia zasadniczego.

Tabela 12. Wskaźnik ogólnego i wskaźnik średniego potencjału wykształcenia w latach 1995 – 2000 (w latach nauki szkolnej przypadający na jedną osobę)

Rok

WSKAŹNIK OGÓLNEGO POTENCJAŁU WYKSZTAŁCENIA WSKAŹNIK ŚREDNIEGO POTENCJAŁU WYKSZTAŁCENIA
Poziom Wskaźnik potencjału Poziom Wskaźnik potencjału
1995=100% Rok poprzedni=100% 1995=100% Rok poprzedni=100%
1995 17 273 100,0 10,3 100,0
1996 17 026 98,6 98,6 10,4 100,9 100,9
1997 16 701 96,7 98,1 10,7 103,8 102,9
1998 15 596 90,1 93,2 10,7 103,8 100,0
1999 14 369 83,2 92,3 10,7 103,8 100,0
2000 12 876 74,5 89,6 10,7 103,8 100,0

Źródło: opracowanie własne na podstawie tabel nr 9 i nr 11.


[1]L. Bednarski, R. Borowiecki, J. Dunaj, E. Kumys, T. Wiśniewski, B. Wersty: Analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa. Wydawnictwo AE, Wrocław 1998, s. 227
[2] W. Świetlik: Analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa, Wydawnictwo WSE, Warszawa 1999, s.95
[3] J. Lichtarski: Podstawy nauki o przedsiębiorstwie. Wydawnictwo AE, Wrocław 1998, s.133
[4] J. Lichtarski: Podstawy nauki o przedsiębiorstwie. Wydawnictwo AE, Wrocław 1998, s.135
[5] J. Lichtarski: Podstawy nauki o przedsiębiorstwie. Wydawnictwo AE, Wrocław 1998, s.134
[6] W. Świetlik: Analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa, Wydawnictwo WSE, Warszawa 1999, s.95