Drugim z artykułów umów o UPO, którego postanowienia dotyczą kategorii dochodu biernego, jest artykuł określający opodatkowanie odsetek (zazwyczaj art. 11).
Uważa się powszechnie, że określenie ODSETKI oznacza wynagrodzenie z tytułu pożyczonych pieniędzy i to wynagrodzenie wchodzi w zakres dochodu z mienia ruchomego. W przeciwieństwie do dywidend odsetki nie doznają strat z powodu ekonomicznego podwójnego opodatkowania, tzn. nie są opodatkowane zarówno w rękach dłużnika, jak i w rękach wierzyciela. Podatek z tytułu odsetek nakładany jest na ich odbiorcę. Jeżeli zdarzy się więc nawet, że osoba wypłacająca odsetki zobowiąże się do zapłacenia podatku od odsetek, oznacza to jedynie, że osoba ta – dłużnik – zgadza się wypłacić wierzycielowi dodatkowe odsetki w wysokości odpowiadającej podatkowi od odsetek.
Pobór podatku od odsetek, podobnie jak w przypadku podatku od dywidend, następuje u źródła, przy wypłacie tych odsetek (witholding tax).
Podobnie jak ma to miejsce w przypadku dywidend, umowy o UPO przewidują, iż odsetki powstające w jednym z umawiających się państw i wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim umawiającym się państwie mogą być opodatkowane w tym drugim państwie. Określenie „wypłacane” ma przy tym szerokie znaczenie, ponieważ koncepcja wypłaty oznacza spełnienie zobowiązania do postawienia do dyspozycji wierzyciela funduszy w sposób przewidziany w umowie lub zgodnie z panującym zwyczajem.
Jednakże podobnie jak w przypadku dywidend opodatkowanie odsetek wyłącznie w jednym państwie – czy to w państwie beneficjenta czy w państwie źródła – nie może liczyć na powszechną aprobatę. W związku z tym przyjmuje się rozwiązanie kompromisowe, które przewiduje, iż odsetki mogą być również opodatkowane w państwie źródła odsetek, jednakże w wysokości nie wyższej od ustalonej stawki procentowej w danej umowie o UPO. Stawka ta w umowach zawartych przez Polskę jest jednolita i wynosi najczęściej 10 proc. kwoty odsetek brutto.[1]
Rząd jednego z krajów będzie zwolniony od podatku w drugim państwie w odniesieniu do dywidend z akcji spółek akcyjnych tego drugiego państwa. Jednak zwolnienie takie nie będzie przyznane w odniesieniu do akcji posiadanych dla innych celów niż cele publiczne i jeżeli pakiet kontrolny stanowi istotny udział.
OPODATKOWANIE NALEŻNOŚCI LICENCYJNYCH.
Należności licencyjne powstające w jednym z krajów i wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim, mogą być opodatkowane w tym drugim kraju. Należności licencyjne mogą być także opodatkowane w tym umawiającym się państwie, w którym powstają i zgodnie z prawem tego państwa, lecz podatek ustalony w ten sposób nie może przekroczyć 10 proc. Kwoty brutto tych należności.
ZYSKI OSIĄGANE Z WŁASNOŚCI MAJĄTKU NIERUCHOMEGO RUCHOMEGO.
Zyski osiągnięte przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym kraju z przeniesienia własności majątku nieruchomego, położonego w drugim państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim kraju.
Zyski osiągnięte z przeniesienia tytułu własności majątku ruchomego związanego z jego eksploatacją , podlegają opodatkowaniu tylko w tym kraju, w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa.
DOCHÓD Z DZIAŁALNOŚCI O SAMODZIELNYM CHARAKTERZE.
Dochód, który osoba mająca miejsce zamieszkania osiąga z wykonywania działalności zawodowej lub innej działalności o samodzielnym charakterze, podlega opodatkowaniu tylko w tym państwie.
UPOSAŻENIA, PŁACE I INNE PODOBNE WYNAGRODZENIA.
Uposażenia, płace i inne podobne wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w umawiającym się państwie osiąga z pracy najemnej, podlegają opodatkowaniu tylko w tym państwie, chyba, że praca jest wykonywana w drugim kraju. Wtedy wynagrodzenie osiągnięte przez nią może być opodatkowane w tym drugim kraju.
DOCHÓD Z DZIAŁALNOŚCI ARTYSTYCZNEJ.
Dochód uzyskany przez osobę mającą miejsce zamieszkania w umawiającym się państwie, z tytułu działalności artystycznej z osobiście wykonywanej w tym charakterze działalności w drugim kraju, może być tam opodatkowany.
Dochód z tej działalności wykonywanej w ramach programu wymiany kulturowej lub sportowej będzie zwolniony z opodatkowania w kraju, w którym działalność jest wykonywana.
RENTY I EMERYTURY.
Renty i emerytury wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania w danym kraju z tytułu poprzedniej pracy najemnej, są opodatkowane tylko w tym państwie, w którym osoba ta ma miejsce zamieszkania.
INNE WYNAGRODZENIA.
Wynagrodzenia wypłacane przez umawiające się państwo osobie fizycznej z tytułu funkcji wykonywanych na rzecz tego państwa, podlega opodatkowaniu tylko w tym kraju.
PŁATNOŚCI NA UTRZYMANIE, KSZTAŁCENIE,ODBYWANIE PRAKTYKI.
Płatności otrzymywane na utrzymanie, kształcenie lub odbywanie praktyki przez studenta lub praktykanta, który przebywa w jednym z krajów wyłącznie w celu kształcenia się lub odbywania praktyki i który ma (albo miał bezpośrednio przed przybyciem do tego państwa) miejsce zamieszkania w drugim – nie podlegają opodatkowaniu w tym pierwszym państwie. Warunkiem jest to, że płatności pochodzą spoza tego kraju.
WYNAGRODZENIE ZA NAUCZANIE I PROWADZENIE BADAŃ NAUKOWYCH.
Osoba fizyczna, która przebywa w umawiającym się państwie w celu nauczania lub prowadzenia badań naukowych w uniwersytecie, szkole pomaturalnej lub innej uznanej palcówce oświatowej w tym kraju, a która ma lub miała bezpośrednio przed przybyciem miejsce zamieszkania w drugim kraju, podlega zwolnieniu od opodatkowania w pierwszym państwie z tytułu wynagrodzenia za nauczanie lub prowadzenie badań naukowych przez okres 2 lat, licząc od dnia jej pierwszego przyjazdu w tym celu. Postanowienia te nie mają zastosowania do dochodów z tytułu prac badawczych , jeżeli są one podejmowane nie w interesie publicznym, lecz głównie dla prywatnej korzyści określonej osoby lub osób.[2]
I. PRZYPADKI PODWÓJNEGO OPODATKOWANIA W KRAJU.
1. PODWÓJNE OPODATKOWANIE WYNIKAJĄCE Z POSIADANIA AKCJI PRACOWNICZYCH.
Jeżeli w Polsce pracownik nabywa akcje swojej firmy po preferencyjnej cenie, to różnica między ceną nabycia a wartością rynkową tych akcji jest traktowana jako dochód ze stosunku pracy. Potem pracownik sprzedaje akcje i znów musi zapłacić podatek: tym razem od różnicy między ceną, po jakiej nabył akcje, a ceną, po jakiej je sprzedał. Mamy więc do czynienia z podwójnym opodatkowaniem tej samej części dochodu, jaka powstała między preferencyjną ceną nabycia a ceną rynkową akcji z dnia ich nabycia.[3]
2. NAGRODY Z ZYSKU DLA PRACOWNIKÓW.
Zysk netto jest zyskiem opodatkowanym. Jeśli pracownik dostanie z niego nagrodę, wówczas ponownie musi zapłacić od niej podatek, gdyż jest dochodem. Dlatego też tą nagrodę lepiej wypłacić jako dodatek wynagrodzenia, gdyż pracownicy wtedy raz zapłacą podatek od dochodu, natomiast dla firmy wynagrodzenia stanowią koszt pomniejszający zysk. Firma zapłaci mniejszy podatek, bo koszty wynagrodzeń pomniejszą zysk.
3. Każdy obywatel, z pieniędzy za które już zapłacił podatek od dochodu, płaci przy zakupie towarów kolejne podatki à VAT, akcyzę.
4. PODWÓJNE OPODATKOWANIE POSIADACZY CIĘŻARÓWEK I AUTOBUSÓW.
Istnieje także podwójne opodatkowanie posiadaczy ciężarówek i autobusów. Płacą oni teraz podatek drogowy wliczony w cenę paliwa i równocześnie „po staremu”, czyli uiszczając go w gminach.
5. PODWÓJNE OPODATKOWANIE W LEASINGU SAMOCHODÓW OSOBOWYCH.
Przykład:
Celnicy polscy nie zgodzili się na zakwalifikowanie Mercedesa Vito jako samochodu ciężarowego, a niemieccy tak. Sprawę rozstrzygnęła Światowa Organizacja Celna, która uznała, iż Mercedesa Vito należy traktować jako samochód osobowy.
Takie rozstrzygnięcie ma kolosalne znaczenie dla samego montażu, ponieważ żeby montować samochody osobowe niezbędne jest wystąpienie o koncesję do Ministerstwa Gospodarki. Oznacza to, że Mercedes-Benz Polska, który prowadzi montaż Vito, będzie musiał zabiegać o taką koncesję.
Prawdopodobnie zmienią się także zasady sprzedaży Vito, gdyż do tej pory większość tych aut była sprzedawana w leasingu, m.in. przez firmę Mercedes-Benz Leasing Polska. Natomiast w przypadku samochodu osobowego leasing jest nieopłacalny. M.in. ograniczona jest wysokość amortyzacji kosztów leasingu, a poza tym obowiązuje wówczas podwójne opodatkowanie VAT – najpierw leasingobiorca zapłaci za podatek od wartości samochodu, a potem jeszcze od rat leasingu. Żeby ominąć te przeszkody firmy przystosowują samochody osobowe do przewozu ładunków bez przebudowy karoserii.
Jednak nie zawsze to pomagało, ponieważ urzędy skarbowe często takich przeróbek nie przyjmują do wiadomości. Kwestionowano np. odpowiednie wpisy w dowodach rejestracyjnych.[4]
6. PODWÓJNE OPODATKOWANIE SPADKÓW I DAROWIZN.
Podatek od spadków i darowizn nie jest objęty umowami o zapobieżeniu podwójnemu opodatkowaniu. Rzeczy i prawa majątkowe nabyte w spadku są z reguły opodatkowane w kraju ich położenia lub wykonania.
Z tych względów w wielu krajach europejskich i świata zwalnia się od podatku spadki otrzymywane z zagranicy, natomiast w Polsce spadek otrzymany z zagranicy podlega ponownemu opodatkowaniu według przepisów prawa polskiego.
Proponowane rozwiązanie wyeliminuje podwójne opodatkowanie spadków otrzymanych za granicą. [5]
BIBLIOGRAFIA:
„Oazy podatkowe a problem podwójnego opodatkowania”, Głuchowski.
[1] „Opodatkowanie dywidend, odsetek i należności licencyjnych według polskich umów o unikaniu podwójnego opodatkowania”, Józef Banach, http://alfa.infor.pl/czasopisma/informacja-podatkowa/doradca-podatnika/temat_tygodnia/23/2.htm
[2] „Oazy podatkowe a problem podwójnego opodatkowania”, Głuchowski, str. 98 – 100.
[3] „W innych krajach zrobiono to rozsądniej”, http://wwwmain1.rzeczpospolita.pl/Pl-win/gazeta/wydanie_980226/ekonomia/ekonomia_a_4.html.
[4] „Vito jest osobowe a nie ciężarowe”, http://amt.ct.com.pl/arch0/vito_jest_osobowe.htm – 6.5K.