Wyniki funduszy inwestycyjnych w latach 2002 i 2022

5/5 - (1 vote)

Wyniki funduszy inwestycyjnych w 2002 roku

Rok 2002 był drugim z kolei, w którym tempo wzrostu gospodarczego utrzymywało się na niskim poziomie. Wzrost realny produktu krajowego brutto wyniósł 1,3%, podczas gdy rok wcześniej wzrost ten osiągnął poziom1,0%, a w 2000 r. 4,0%. Poziom PKB w wyrażeniu nominalnym, tj. w cenach bieżących, wyniósł 769,4 mld zł. O ile jednak w roku 2001 tempo rozwoju polskiej gospodarki malało z kwartału na kwartał, to w 2002 roku następowało stopniowe przyspieszanie. Podczas gdy w pierwszym kwartale wzrost PKB wyniósł zaledwie 0,4%, to w czwartym już 2,1%, czyli najwięcej od pierwszego kwartału 2001 r. Wzrost PKB wspierała rosnąca konsumpcja i eksport. Spożycie indywidualne wzrosło w 2002 r. o 3,3% (rok wcześniej 2,0%), a nakłady brutto na środki trwałe spadły o 7,2% (w 2001 r. 8,8%), przy czym spadek nakładów inwestycyjnych był z kwartału na kwartał coraz mniejszy. W rezultacie popyt krajowy wzrósł o 0,8%. Oznacza to wprawdzie poprawę w porównaniu z rokiem 2001, kiedy analogiczny wskaźnik wyniósł -1,7%, ale poziom ten był nadal znacząco niższy niż w poprzednich latach (2,8% w 2000 r., 4,8% w 1999 r.).

Poprawie ulegała w 2002 roku sytuacja w handlu zagranicznym. Według danych GUS eksport w cenach bieżących wzrósł o13,0%, zaś import zwiększył się o 9,0% (w ujęciu dolarowym było to odpowiednio 13,6% i 9,6%, a w euro 8,2% i 4,4%). Dynamika obrotów w handlu zagranicznym była, więc znacznie wyższa niż w 2001 r., kiedy to eksport w cenach bieżących (w porównaniu z rokiem 2000) zwiększył się o 7,4%, a import zmalał o 3,2%. Nieznacznie zmniejszyło się również ujemne saldo w wymianie handlowej – z 58,1 mld zł (14,2 mld USD, 15,8 mld euro) w 2001 r., do 57,5 mld zł (14,1 mld USD, 15,0 mld euro). Polski eksport pozostaje, więc odporny na przedłużającą się stagnację gospodarczą u naszych najważniejszych partnerów handlowych, zwłaszcza Niemiec. Wyniki handlu zagranicznego pokazują, iż polscy eksporterzy potrafili skutecznie działać w sytuacji słabego popytu na rynku europejskim oraz w warunkach mocnego złotego. Według danych NBP średnioroczny kurs dolara w 2002 r. był niższy niż rok wcześniej o 0,4%, natomiast euro umocniło się względem złotego (głównie za sprawą jego aprecjacji w stosunku do dolara) o 5,1%.

Coraz lepszą sytuację odnotowywano w 2002 roku także na rachunku obrotów bieżących. Wynikało to zarówno z poprawy salda obrotów towarowych, jak i utrzymującego się wysokiego salda nieklasyfikowanych obrotów bieżących. Według danych NBP deficyt na rachunku obrotów bieżących zmalał z 7,2 mld zł w 2001 r. do 6,7 mld zł w 2002 r., co oznacza spadek z 3,8% do 3,3% PKB. Deficyt na rachunku obrotów bieżących został zrównoważony przez nadwyżkę na rachunku obrotów kapitałowych i finansowych.

Wyraźnemu spowolnieniu napływu zagranicznych inwestycji bezpośrednich (z 7,0 do 4,1 mld USD) towarzyszył znacznie wyższy niż rok wcześniej napływ inwestycji portfelowych (2,8 mld USD w 2002 r. wobec 1,1 mld USD w 2001 r.), dotyczących przede wszystkim polskich instrumentów dłużnych (3,4 mld USD). Wielkość oficjalnych aktywów rezerwowych wyniosła na koniec 2002 roku 29,8 mld USD, czyli była (według danych o imporcie NBP) ponad siedmiokrotnie wyższa od średniej miesięcznej wartości importu towarów i usług w minionym roku. Stopniowe ożywienie w polskiej gospodarce znalazło swoje odzwierciedlenie w wynikach finansowych przedsiębiorstw. Według badanej przez GUS próbki, firmy odnotowały w 2002 roku nieznacznie korzystniejsze wyniki finansowe w porównaniu z rokiem poprzednim, mimo ukształtowania się przychodów z całokształtu działalności na poziomie nieco niższym od uzyskanego w 2001 r. Wobec mniejszego wzrostu kosztów niż przychodów, w nieznacznym stopniu poprawiły się podstawowe wskaźniki ekonomiczno-finansowe. Przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów były wyższe niż rok wcześniej, co przy niższych kosztach działalności wpłynęło na wyraźną poprawę jej rentowności. Jednocześnie odnotowano znaczne pogorszenie wyników na pozostałej działalności operacyjnej oraz na działalności finansowej. Trudna sytuacja gospodarcza nie ominęła również spółek notowanych na GPW w Warszawie.

Wyniki finansowe większości z nich były dość przeciętne, co przełożyło się na niskie notowania ich akcji, a w rezultacie na rozczarowujące wyniki osiągane przez fundusze akcyjne i hybrydowe. Jedynie styczeń 2002 roku okazał się korzystny dla inwestorów giełdowych (WIG20 wzrósł wówczas o 19,6%). Dalsze miesiące przyniósły spadki głównych indeksów giełdowych (z przerwą w maju), które nasiliły się w czerwcu i lipcu i trwały do końca września. Dopiero pod koniec roku indeks WIG20 odrobił większość strat, zaś indeks WIG zakończył rok nawet na niewielkim plusie. W dużej mierze było to wynikiem zakończenia w Kopenhadze negocjacji w sprawie akcesji naszego kraju do Unii Europejskiej oraz pozytywnego dla Polski rozstrzygnięcia referendum unijnego w Irlandii. Dużo gorsze wyniki zanotowały fundusze inwestujące w akcje zagranicznych firm. Brak spodziewanego ożywienia gospodarczego oraz wielkie afery księgowe (tzw. kreatywna księgowość) dotknęły dotkliwie giełdy amerykańskie i zachodnioeuropejskie. Spadki na giełdach w Stanach Zjednoczonych przekroczyły 20%, zaś jeszcze bardziej spadła większość europejskich indeksów, które na przełomie lata i jesieni pogłębiały swe kilkuletnie minima. Choć koniec roku przyniósł na większości światowych parkietów wzrosty, droga do odrobienia poniesionych wcześniej strat jest jeszcze daleka.

Podobnie jak rok wcześniej, warunki działalności funduszy inwestycyjnych były w poważnym stopniu determinowane prowadzoną przez RPP polityką monetarną. W 2002 roku kontynuowany był trwający od początku 2001 r. proces obniżania nominalnych stóp procentowych. W efekcie aż ośmiu obniżek (jedna więcej niż w 2001 r.) stopa redyskontowa spadła z 14% do 7,5%, a główna stopa referencyjna z 11,5% do 6,75%. Uzasadnieniem tych obniżek była przede wszystkim spadająca inflacja. Rok 2002 okazał się drugim z kolei rokiem szybkiego ograniczania presji inflacyjnej w Polsce. Roczna dynamika inflacji spadła z 3,6% w grudniu 2001 r. do 0,8% w końcu 2002 r., zaś średnioroczna inflacja spadła z 5,5% w 2001 r. do 1,9% w roku ubiegłym. Spadki stóp procentowych skutkowały znacznym obniżeniem rentowności papierów skarbowych. Średnia rentowność 52-tygodniowych bonów skarbowych obniżyła się z 10,8% w końcu 2001 roku do 5,7% pod koniec 2002 roku. Krzywa dochodowości instrumentów dłużnych uległa znacznemu przesunięciu w dół. Spadki rentowności i wzrost cen obligacji były również konsekwencją dużego zainteresowania ze strony kapitału zagranicznego z uwagi na wysoki zysk i zbliżające się przystąpienie Polski do UE. Spadały także stopy procentowe rynku międzybankowego, trzymiesięczny WIBOR obniżył się z 11,91% w końcu 2001 r. do 6,87% dwanaście miesięcy później.

Obniżki stóp procentowych istotnie wpłynęły na poziom oprocentowania depozytów bankowych. Według danych NBP średnie ważone oprocentowanie rachunków bieżących (ROR) osób prywatnych obniżyło się z 2,4% w grudniu 2001 r. do 1,2% w końcu 2002 r., zaś średnie ważone oprocentowanie depozytów rocznych spadło w analogicznym okresie z 8,0% do 4,6%. Trwający nieprzerwanie od końca 2000 r. spadek atrakcyjności lokat bankowych, który uległ nasileniu zwłaszcza w ostatnich kilkunastu miesiącach, spowodował bezprecedensowy spadek wartości depozytów gospodarstw domowych o blisko 8 miliardów złotych (3,9%) do poziomu 195,9 mld zł. Spośród 12 miesięcy 2002 roku aż w siedmiu odnotowano miesięczny spadek wartości depozytów, a roczna dynamika przyrostu depozytów, która przez większość 2001 roku była kilkunastoprocentowa, od lipca 2002 r. była ujemna. Na tym tle nieco lepiej wypadły depozyty przedsiębiorstw – w całym roku wartość depozytów firm wzrosła o 0,76 mld zł (1,4%), ale roczna dynamika ich przyrostu spadła z 16,4% do zaledwie 1,4%. Spadek atrakcyjności lokat bankowych był również konsekwencją niskiego wzrostu gospodarczego, a w rezultacie niewielkiego wzrostu płac, rosnącego bezrobocia i konsumowania zgromadzonych wcześniej oszczędności. Ponadto w marcu 2002 r. zaczął być pobierany podatek od dochodów kapitałowych (w tym także od odsetek bankowych), który dodatkowo zniechęcał do powierzania oszczędności bankom.

W tej sytuacji wzrosła atrakcyjność alternatywnych form lokowania oszczędności, z których największą popularnością w 2002 roku cieszyły się fundusze inwestycyjne. Choć również ich zyski zostały opodatkowane (za wyjątkiem funduszy zamkniętych, specjalistycznych zamkniętych i mieszanych emitujące certyfikaty inwestycyjne, których sprzedaż na rynku giełdowym była do końca 2003 r. zwolniona z tego podatku), nie przeszkodziło to w znaczącym wzroście powierzonych funduszom aktywów. Suma aktywów netto funduszy inwestycyjnych zwiększyła się z 12,1 mld zł w końcu 2001 r. do 22,8 mld zł w końcu 2002 r., czyli o 10,7 mld zł. Był to największy w dotychczasowej historii roczny przyrost aktywów netto (poprzednio najlepszy rezultat zanotowano w 2001 r. – 5 mld zł).

Tak duża skala przyrostu aktywów funduszy inwestycyjnych spowodowała znaczną poprawę wskaźników opisujących stan rozwoju tego segmentu rynku finansowego w Polsce. Relacja aktywów netto funduszy do PKB wzrosła w 2002 roku blisko dwukrotnie z poziomu 1,62% do 2,96%. Wielkość zgromadzonych aktywów w stosunku do depozytów gospodarstw domowych zwiększyła się z 5,95% do11,62%. Natomiast relacja aktywów funduszy do kapitalizacji GPW w Warszawie wzrosła z 11,93% do 20,59%. Pomimo tak dynamicznego przyrostu aktywów ich wartość w przeliczeniu na jednego mieszkańca wyniosła w końcu ubiegłego roku tylko 142 USD. Wynik ten nadal ustępuje nie tylko krajom rozwiniętym, ale również państwom o zbliżonym poziomie rozwoju gospodarczego (tabela 8). Dla przykładu na Węgrzech i w Czechach aktywa przypadające na jednego mieszkańca są ponad dwukrotnie wyższe (odpowiednio 393 USD i 321 USD). Różnica ta świadczy jednak również o ogromnym potencjale rozwoju rynku funduszy inwestycyjnych w Polsce w przyszłości.

W końcu 2002 roku na polskim rynku funkcjonowało 114 funduszy inwestycyjnych zarządzanych przez 17 towarzystw funduszy inwestycyjnych (TFI). W 2002 roku utworzono 27 nowych funduszy oraz zlikwidowano 7 podmiotów, w efekcie czego liczba funduszy zwiększyła się o 20 podmiotów (o 7 więcej niż w 2001 r.). Blisko połowę nowych funduszy (12) uruchomiły nowe TFI – Millennium TFI, Commercial Union Polska TFI oraz TFI Kredyt Banku. Pozostałe fundusze zostały utworzone przez towarzystwa działające już wcześniej na rynku. Oferta funduszy dostępna dla klientów indywidualnych i instytucjonalnych powiększyła się przede wszystkim o podmioty inwestujące w papiery dłużne, tj. fundusze obligacji i rynku pieniężnego. Zaoferowano również nowe fundusze inwestujące na rynkach zagranicznych. Po raz pierwszy na szeroką skalę TFI wykorzystały możliwość uruchomienia funduszy emitujących certyfikaty inwestycyjne. Wśród siedmiu takich podmiotów znalazły się m.in. fundusze inwestycyjne mieszane, dotychczas nieobecne na polskim rynku. Coraz więcej towarzystw wykorzystywało do dystrybucji tytułów uczestnictwa banki komercyjne, wzrosła także popularność sprzedaży funduszy przez Internet.

Rok 2002 można niewątpliwie uznać za bardzo udany dla rynku funduszy inwestycyjnych w Polsce. Zapoczątkowany rok wcześniej wzrost zainteresowania tą formą lokowania oszczędności, spowodowany ucieczką przed podatkiem od dochodów kapitałowych, był w 2002 roku kontynuowany. Przesunięcie popytu z depozytów bankowych na rzecz jednostek funduszy inwestycyjnych świadczy o tym, iż rozpoczął się proces zmiany struktury oszczędności polskiego społeczeństwa. Przesuwanie środków ludności z depozytów do funduszy nie jest z pewnością zjawiskiem incydentalnym. Można oczekiwać, iż w najbliższych latach fundusze inwestycyjne będą cieszyć się w Polsce coraz większą popularnością. Sprzyjać temu będzie zarówno wzrost świadomości inwestycyjnej Polaków, jak i oczekiwane stopniowe zwiększanie się stopnia zamożności naszego społeczeństwa. Tempo rozwoju rynku funduszy inwestycyjnych będzie jednak w coraz większym stopniu determinowane przez dynamikę rozwoju gospodarczego.

Spośród 85 funduszy inwestycyjnych otwartych i specjalistycznych otwartych, które wyceniały jednostki uczestnictwa przez cały 2002 rok, dodatnią stopę zwrotu osiągnęło 66 funduszy, a 19 poniosło stratę. Tyle samo funduszy – 66 – osiągnęło wynik przewyższający stopę inflacji (0,8%). 65 funduszy uzyskało w ubiegłym roku wynik lepszy od średniego oprocentowania rachunków ROR osób prywatnych (1,9%). Średnia ważona wartością aktywów (10,4%) była również wyższa od średniorocznego oprocentowania rocznych lokat bankowych (6,2%), do czego w największym stopniu przyczyniły się fundusze obligacji. Certyfikat inwestycyjny jedynego działającego przez cały miniony rok funduszu zamkniętego zyskał na wartości 11,2% (sześć pozostałych funduszy emitujących certyfikaty rozpoczęło działalność w trakcie roku). Fundusz ten ma charakter niepubliczny i jego certyfikaty nie są notowane na rynku wtórnym.

[obliczenia na podstawie: “Worldwide Investment Fund Assets and Flows – Supplementary Tables” – FEFSI 2003 oraz Quarterly Labour Force Statistics – OECD 2003]

Wyniki funduszy inwestycyjnych w 2022 roku

Rok 2022 był dla funduszy inwestycyjnych okresem pełnym wyzwań, na co wpływ miały zawirowania na rynkach finansowych oraz globalna niepewność gospodarcza. W efekcie wiele funduszy odnotowało znaczące straty, choć niektóre zdołały osiągnąć imponujące wyniki.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, wartość aktywów zgromadzonych przez fundusze inwestycyjne na koniec 2022 roku wyniosła 299,43 mld zł, co oznacza spadek o 13,2% w porównaniu z poprzednim rokiem. Wynik z operacji tych funduszy był ujemny i wyniósł -6,3 mld zł, co stanowi spadek o około 17,6 mld zł rok do roku.

Wśród funduszy akcyjnych na szczególną uwagę zasługuje Investor Turcja, który osiągnął imponujący zysk na poziomie 108%, wyprzedzając konkurencję w różnych kategoriach. Na drugim miejscu znalazł się Quercus Short z wynikiem 18,7%, a trzecie miejsce zajął Pekao Surowców i Energii, przynosząc inwestorom 16,2% zysku.

Niestety, nie wszystkie fundusze zakończyły rok z pozytywnymi wynikami. Skarbiec Spółek Wzrostowych odnotował stratę przekraczającą 60%, co było najgorszym wynikiem wśród krajowych funduszy inwestycyjnych w 2022 roku.

Analizując strukturę lokat funduszy inwestycyjnych, wartość lokat na koniec grudnia 2022 roku spadła do 230,7 mld zł, co stanowiło spadek o 15,4% w porównaniu z poprzednim rokiem. Największy udział miały dłużne papiery wartościowe o wartości 129,6 mld zł (spadek o 14,8%), a wartość akcji zmniejszyła się do 43,8 mld zł (spadek o 24,1%).

Podsumowując, rok 2022 był dla funduszy inwestycyjnych okresem znaczących wyzwań, z dominującymi spadkami wartości aktywów i wyników operacyjnych. Jednakże niektóre fundusze, takie jak Investor Turcja, zdołały osiągnąć imponujące wyniki, co podkreśla znaczenie odpowiedniej strategii inwestycyjnej w zmiennych warunkach rynkowych.

Napływ środków do funduszy inwestycyjnych

5/5 - (1 vote)

Kluczowe czynniki wpływające na napływ środków

Warunki makroekonomiczne

Jednym z najważniejszych czynników determinujących napływ środków do funduszy inwestycyjnych są warunki makroekonomiczne. Stabilne wzrosty gospodarcze, niskie stopy procentowe oraz optymizm na rynkach finansowych zachęcają inwestorów do lokowania kapitału w funduszach. Przykładem może być okres po globalnym kryzysie finansowym z 2008 roku, kiedy polityka luzowania ilościowego wprowadzona przez banki centralne przyczyniła się do wzrostu zainteresowania instrumentami finansowymi o wyższym poziomie ryzyka.

Zmiany regulacyjne

Regulacje prawne również odgrywają istotną rolę w kształtowaniu napływów do funduszy inwestycyjnych. Wprowadzenie nowych przepisów zwiększających transparentność rynku czy ograniczających koszty zarządzania może skutkować wzrostem zaufania inwestorów. Z kolei nadmierne obciążenia regulacyjne mogą hamować rozwój branży. Dobrym przykładem jest unijna dyrektywa MiFID II, która na celu miała zwiększenie ochrony inwestorów, ale jednocześnie wpłynęła na koszty funkcjonowania funduszy.

Trendy demograficzne

Starzenie się społeczeństw oraz rosnąca świadomość potrzeby oszczędzania na emeryturę są kolejnymi czynnikami wpływającymi na napływy do funduszy inwestycyjnych. Fundusze emerytalne oraz produkty oparte na inwestycjach długoterminowych stają się coraz bardziej popularne, szczególnie w krajach rozwiniętych. Warto zauważyć, że w regionach o wyższym poziomie edukacji finansowej napływy te są znacząco wyższe.

Rodzaje funduszy inwestycyjnych i ich specyfika

Fundusze akcyjne

Fundusze akcyjne przyciągają kapitał przede wszystkim w okresach hossy na rynkach finansowych. Wysokie potencjalne zyski, ale także większe ryzyko sprawiają, że są one preferowane przez inwestorów skłonnych do podejmowania ryzyka. Przykładem może być dynamiczny wzrost napływów do funduszy technologicznych w latach 2020-2021, gdy pandemia COVID-19 przyczyniła się do boomu w sektorze technologicznym.

Fundusze długu

Fundusze inwestujące w obligacje są popularne wśród inwestorów poszukujących stabilności oraz regularnych dochodów. Ich atrakcyjność wzrasta w okresach niestabilności gospodarczej, kiedy inwestorzy skłaniają się ku bezpieczniejszym aktywom. Fundusze te są również preferowane przez inwestorów instytucjonalnych, takich jak fundusze emerytalne czy firmy ubezpieczeniowe.

Fundusze mieszane

Fundusze mieszane, łączące inwestycje w akcje i obligacje, cieszą się popularnością wśród inwestorów indywidualnych poszukujących dywersyfikacji portfela. Są one szczególnie atrakcyjne wśród osób, które nie mają czasu ani wiedzy, aby samodzielnie zarządzać inwestycjami.

Przykłady globalnych trendów

Wzrost zainteresowania funduszami ESG

W ostatnich latach obserwuje się dynamiczny wzrost napływów do funduszy inwestycyjnych, które koncentrują się na inwestycjach zgodnych z zasadami zrównoważonego rozwoju (ESG). Inwestorzy coraz częściej preferują fundusze, które nie tylko generują zyski, ale również przyczyniają się do poprawy środowiska naturalnego, przestrzegania praw człowieka czy dobrych praktyk zarządzania.

Digitalizacja i fundusze pasywne

Postęp technologiczny przyczynił się do rozwoju funduszy pasywnych, takich jak ETF-y. Niższe koszty zarządzania oraz łatwość dostępu sprawiają, że tego typu fundusze stają się coraz bardziej popularne, szczególnie wśród młodszych inwestorów. Przykładem może być dynamiczny wzrost zainteresowania ETF-ami śledzącymi indeksy giełdowe w Stanach Zjednoczonych.

Wyzwania i ryzyka

Zmienność rynków finansowych

Jednym z głównych wyzwań, przed którymi stoją fundusze inwestycyjne, jest zmienność rynków finansowych. Nagłe zmiany cen aktywów mogą prowadzić do odpływów kapitałowych, co negatywnie wpływa na wyniki funduszy oraz ich zdolność do przyciągania nowych inwestorów.

Zmienność rynków finansowych to jedno z największych wyzwań dla funduszy inwestycyjnych, wynikające z dynamicznych zmian cen aktywów na skutek wydarzeń makroekonomicznych, decyzji politycznych czy nieprzewidywalnych wstrząsów geopolitycznych. Wysoka zmienność wpływa na wartość portfeli inwestycyjnych, często prowadząc do negatywnych skutków zarówno dla funduszy, jak i ich inwestorów.

Jednym z głównych efektów zmienności jest odpływ kapitału. W sytuacji gwałtownych spadków cen aktywów inwestorzy, szczególnie mniej doświadczeni, mogą reagować emocjonalnie, decydując się na wycofanie środków z funduszy. Takie działanie obniża wartość aktywów zarządzanych przez fundusz (AUM) i negatywnie wpływa na jego zdolność do realizacji strategii inwestycyjnej. Zmniejszone aktywa mogą ograniczyć elastyczność funduszu i jego zdolność do dywersyfikacji, co dodatkowo osłabia wyniki.

Zmienność rynków utrudnia także wycenę aktywów, szczególnie tych, które cechuje niska płynność, takich jak nieruchomości czy obligacje o wysokim ryzyku. Gwałtowne zmiany cen mogą prowadzić do sytuacji, w których trudno jest oszacować rzeczywistą wartość inwestycji, co w konsekwencji rodzi ryzyko błędnych decyzji inwestycyjnych.

Kolejnym aspektem jest wpływ zmienności na zaufanie inwestorów. Niestabilność rynku zwiększa niepewność, co może odstraszać potencjalnych klientów funduszy. Inwestorzy, obawiając się strat, częściej wybierają aktywa o niższym ryzyku lub całkowicie rezygnują z inwestowania, co ogranicza napływ nowych środków.

Długoterminowe konsekwencje zmienności wymagają od zarządzających funduszami wdrażania zaawansowanych strategii zarządzania ryzykiem, takich jak dywersyfikacja portfela, stosowanie instrumentów pochodnych w celu zabezpieczenia inwestycji czy dynamiczne dostosowywanie ekspozycji do zmieniających się warunków rynkowych. Mimo tych działań zmienność pozostaje nieodłącznym elementem rynków finansowych, a radzenie sobie z jej skutkami jest kluczowym wyzwaniem dla branży funduszy inwestycyjnych.

Ryzyko geopolityczne

Ryzyko geopolityczne, takie jak konflikty zbrojne, napięcia międzynarodowe czy zmiany polityczne, może znacząco wpłynąć na napływ środków do funduszy inwestycyjnych. Inwestorzy w takich sytuacjach często kierują się w stronę bardziej bezpiecznych aktywów lub wycofują środki z rynków o podwyższonym ryzyku. Przykładem jest wpływ konfliktu na Ukrainie w 2022 roku na odpływ kapitału z rynków wschodzących oraz wzrost zainteresowania obligacjami państw rozwiniętych.

Ryzyko geopolityczne jest jednym z istotnych czynników wpływających na funkcjonowanie funduszy inwestycyjnych. Wydarzenia takie jak konflikty zbrojne, napięcia międzynarodowe, sankcje gospodarcze czy zmiany polityczne potrafią wywołać znaczne wahania na rynkach finansowych, co z kolei wpływa na decyzje inwestorów i napływ środków do funduszy.

Konflikty zbrojne oraz napięcia geopolityczne często powodują wzrost niepewności na rynkach. Inwestorzy, obawiając się strat, zazwyczaj wycofują kapitał z regionów objętych konfliktem lub zagrożonych destabilizacją polityczną. Środki te są następnie lokowane w bezpieczniejszych aktywach, takich jak obligacje rządowe krajów rozwiniętych, złoto czy inne instrumenty uznawane za „bezpieczne przystanie”. Takie działania nie tylko wpływają na odpływ kapitału z funduszy inwestycyjnych działających w regionach objętych ryzykiem, ale również zmniejszają ogólną skłonność do ryzyka wśród inwestorów.

Przykładem tego zjawiska był konflikt na Ukrainie w 2022 roku, który wywołał znaczący odpływ kapitału z rynków wschodzących. Inwestorzy masowo wycofywali środki z funduszy związanych z regionem Europy Środkowo-Wschodniej, obawiając się eskalacji konfliktu i jego konsekwencji gospodarczych. Jednocześnie wzrosło zainteresowanie obligacjami państw rozwiniętych, takich jak Stany Zjednoczone czy Niemcy, które uznano za bardziej stabilne i przewidywalne.

Długoterminowe ryzyko geopolityczne może również prowadzić do zmian w strukturze portfeli inwestycyjnych. Fundusze inwestycyjne, aby zminimalizować potencjalne straty, muszą dostosowywać swoje strategie do zmieniających się warunków. Obejmuje to zwiększanie ekspozycji na regiony uznawane za stabilniejsze, dywersyfikację aktywów czy ograniczenie inwestycji w sektory szczególnie narażone na skutki sankcji lub wojen handlowych.

Pomimo tych działań, ryzyko geopolityczne pozostaje trudne do przewidzenia i wymaga od zarządzających funduszami elastyczności oraz umiejętności szybkiego reagowania na dynamiczne zmiany w otoczeniu globalnym. Inwestorzy, szczególnie instytucjonalni, coraz częściej korzystają z analiz geopolitycznych, które pomagają im zrozumieć potencjalne skutki takich wydarzeń dla ich portfeli i strategii inwestycyjnych. W ten sposób ryzyko geopolityczne staje się nie tylko wyzwaniem, ale i kluczowym czynnikiem w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnych.

Brak edukacji finansowej

Niski poziom wiedzy finansowej wśród społeczeństwa również stanowi wyzwanie. W wielu krajach brak świadomości dotyczącej możliwości inwestycyjnych ogranicza liczbę osób korzystających z funduszy inwestycyjnych. Organizacje finansowe coraz częściej podejmują inicjatywy edukacyjne, które mają na celu zwiększenie wiedzy na temat inwestowania oraz budowanie długoterminowego zaufania.

Perspektywy na przyszłość

Patrząc w przyszłość, można zauważyć, że rozwój technologiczny, rosnąca świadomość ekologiczna oraz zmieniające się potrzeby inwestorów będą kształtować kierunki rozwoju branży funduszy inwestycyjnych. Automatyzacja procesów, rozwój funduszy opartych na sztucznej inteligencji czy wzrost znaczenia inwestycji w obszarze zielonej energii będą kluczowymi trendami w nadchodzących latach.

Patrząc w przyszłość, branża funduszy inwestycyjnych stoi przed znacznymi przemianami, napędzanymi przez rozwój technologiczny, rosnącą świadomość ekologiczną oraz zmieniające się potrzeby inwestorów. Te czynniki nie tylko kształtują obecne trendy, ale również wskazują kierunki, w których rynek będzie się rozwijał w najbliższych latach.

Rozwój technologiczny odgrywa kluczową rolę w transformacji sektora inwestycyjnego. Automatyzacja procesów zarządzania portfelem pozwala na zwiększenie efektywności i obniżenie kosztów operacyjnych, co przekłada się na większą dostępność funduszy dla inwestorów indywidualnych. Coraz większe znaczenie zyskują fundusze zarządzane z wykorzystaniem sztucznej inteligencji, które mogą analizować ogromne ilości danych w czasie rzeczywistym, identyfikując najlepsze okazje inwestycyjne i reagując na zmieniające się warunki rynkowe z niespotykaną dotąd precyzją.

Jednocześnie rosnąca świadomość ekologiczna sprawia, że inwestycje oparte na zasadach zrównoważonego rozwoju (ESG) stają się jednym z najszybciej rozwijających się segmentów rynku funduszy. Inwestorzy coraz częściej zwracają uwagę na wpływ swoich decyzji inwestycyjnych na środowisko naturalne, społeczeństwo oraz ład korporacyjny. W efekcie fundusze koncentrujące się na zielonej energii, innowacjach ekologicznych czy projektach wspierających zrównoważony rozwój przyciągają coraz większe zainteresowanie zarówno klientów indywidualnych, jak i instytucjonalnych.

Zmieniające się potrzeby inwestorów również kształtują przyszłość branży. Nowe pokolenia inwestorów, takie jak millenialsi i przedstawiciele generacji Z, są bardziej skłonne do korzystania z rozwiązań cyfrowych, preferują przejrzystość oraz niskie koszty. To zwiększa popularność funduszy pasywnych, takich jak ETF-y, które oferują prosty i tani sposób inwestowania w szerokie indeksy rynkowe. Jednocześnie, dzięki technologii blockchain, na znaczeniu zyskują fundusze inwestujące w aktywa cyfrowe, takie jak kryptowaluty czy tokeny NFT.

W przyszłości można spodziewać się także większej personalizacji w zarządzaniu funduszami, umożliwiającej dostosowanie strategii inwestycyjnych do indywidualnych celów i preferencji klientów. Rozwój robo-doradców oraz aplikacji inwestycyjnych z funkcjami opartymi na sztucznej inteligencji pozwoli na stworzenie bardziej spersonalizowanych rozwiązań, które będą dostępne dla szerokiego grona odbiorców.

Przyszłość branży funduszy inwestycyjnych wydaje się być zdominowana przez technologie, zrównoważony rozwój oraz rosnące oczekiwania klientów. Fundusze, które potrafią szybko adaptować się do zmieniających się warunków i dostarczać innowacyjne rozwiązania, mają szansę nie tylko przetrwać, ale również odgrywać kluczową rolę w nowej rzeczywistości finansowej.

Podsumowanie

Napływ środków do funduszy inwestycyjnych jest zależny od wielu czynników, takich jak warunki makroekonomiczne, regulacje prawne, trendy demograficzne czy innowacje technologiczne. Równocześnie fundusze te muszą mierzyć się z wyzwaniami, takimi jak zmienność rynków czy brak edukacji finansowej. W obliczu tych dynamicznych zmian kluczowe jest dostosowywanie się do oczekiwań inwestorów oraz budowanie długoterminowego zaufania. Fundusze, które zdołają efektywnie reagować na zmieniające się otoczenie rynkowe, mają szansę nie tylko przetrwać, ale i odnieść sukces w dynamicznie rozwijającym się świecie finansów.

Zbiorcze portfele papierów wartościowych

5/5 - (2 votes)

Zbiorcze portfele papierów wartościowych (zwane również funduszami inwestycyjnymi) to forma inwestowania, w której pieniądze wielu inwestorów są zgromadzone i inwestowane w różne instrumenty finansowe, takie jak akcje, obligacje, instrumenty pochodne czy nieruchomości. Celem zbiorczych portfeli papierów wartościowych jest uzyskanie wyższej stopy zwrotu niż przeciętnej dla danego rynku, a także ochrona przed ryzykiem poprzez dywersyfikację.

Fundusze inwestycyjne są zarządzane przez specjalistyczne instytucje zarządzające (np. towarzystwa funduszy inwestycyjnych), które dbają o właściwą alokację środków i monitorują sytuację na rynku. Inwestorzy w fundusze inwestycyjne kupują jednostki uczestnictwa, a ich własność jest proporcjonalna do ilości posiadanych jednostek. Wysokość zysku lub straty z inwestycji zależy od wyniku inwestycji funduszu.

Przepisy dotyczące funduszy inwestycyjnych, znowelizowane w 2001 roku, umożliwiają tworzenie i zarządzanie przez towarzystwa funduszy zbiorczymi portfelami papierów wartościowych. W tym celu, towarzystwo nabywa papiery wartościowe na swój rachunek i następnie przydziela jednostki uczestnictwa, które reprezentują prawo właściciela do żądania zbycia przez towarzystwo proporcjonalnej części aktywów portfela i wypłaty uzyskanego środka pieniężnego.

Regulamin określa zasady zarządzania portfelem przez towarzystwo, w tym udział procentowy papierów wartościowych w portfelu, który może ulec zmianie tylko w wyjątkowych sytuacjach. Ilość jednostek uczestnictwa jest z góry określona i nie można zbywać nowych jednostek zamiast umorzonych.[1]

Zarządzanie zbiorczym portfelem papierów wartościowych polega na dokonywaniu inwestycji w papiery wartościowe, takie jak akcje, obligacje i instrumenty pieniężne, w imieniu posiadaczy jednostek uczestnictwa. Zarządzający towarzystwo funduszu odpowiada za podejmowanie decyzji inwestycyjnych i monitorowanie wyniku inwestycji, zgodnie z polityką inwestycyjną określoną w regulaminie funduszu. Celem zarządzania zbiorczym portfelem jest osiągnięcie jak najlepszego zysku dla posiadaczy jednostek uczestnictwa, przy jednoczesnym zachowaniu bezpieczeństwa inwestycji.

Zarządzające towarzystwo funduszu powinno stale monitorować rynki finansowe i wykonywać analizy, aby mieć pewność, że inwestycje są zgodne z polityką inwestycyjną i osiągają zamierzone cele. To bardzo ważne, aby towarzystwo inwestycyjne było w stanie reagować na zmiany na rynku i podejmować decyzje inwestycyjne, które będą korzystne dla posiadaczy jednostek uczestnictwa.

Ostatecznie, zarządzanie zbiorczym portfelem papierów wartościowych jest odpowiedzialne za utrzymanie i zwiększanie wartości aktywów zgromadzonych w funduszu, aby zapewnić najlepszy zysk dla posiadaczy jednostek uczestnictwa.

[1] Stowarzyszenie Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych, Raport 2001, por. także Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 lipca 2001r. w sprawie sprawozdań finansowych zbiorczego portfela papierów wartościowych oraz w sprawie warunków zarządzania zbiorczymi portfelami papierów wartościowych

Fundusze akcyjne

5/5 - (3 votes)

Fundusze akcyjne to jedna z form inwestowania w akcje. Są to fundusze inwestycyjne, które inwestują swoje środki głównie w akcje spółek. Celem funduszy akcyjnych jest uzyskanie wysokiej stopy zwrotu, a jednocześnie zminimalizowanie ryzyka poprzez dywersyfikację portfela.

Inwestor, który zdecyduje się na zakup jednostek uczestnictwa funduszu akcyjnego, staje się jego udziałowcem i uczestniczy w jego zyskach i stratach proporcjonalnie do wielkości swojego udziału. W funduszu akcyjnym decyzje inwestycyjne podejmuje zatrudniony specjalistyczny zarządzający, który dokonuje analizy i wyboru spółek, w które fundusz powinien inwestować.

Należy pamiętać, że fundusze akcyjne są inwestycją zagregowaną i zmienną, a ich wartość jednostek uczestnictwa może się zmieniać w zależności od sytuacji na rynku akcji. W związku z tym, fundusze akcyjne są bardziej ryzykowne niż fundusze obligacji, jednak oferują potencjalnie wyższą stopę zwrotu w dłuższej perspektywie czasowej.

W 2002 roku, 25 funduszy akcyjnych odnotowało średni spadek wartości jednostek uczestnictwa o 7,5%. Średnia ważona stopa zwrotu wyniosła -2,2%. Mimo że było to lepsze wynik niż rok wcześniej (-18,2%), nie pozwoliło ono na odrobinę strat poniesionych w 2001 roku. Fundusze akcyjne inwestujące w Polsce uzyskały lepsze wyniki niż te inwestujące za granicą. Średnia arytmetyczna strata 18 funduszy inwestujących na giełdzie w Warszawie wyniosła tylko 0,1%, natomiast 7 funduszy inwestujących w akcje zagranicznych firm straciło średnio 26,7%. Różnica ta była spowodowana głównie różnicami w skali spadków na warszawskiej giełdzie i giełdach zagranicznych w 2002 roku. Wartość jednostek uczestnictwa 10 funduszy wzrosła, a 15 funduszy odnotowało spadek. Najlepsze wyniki uzyskał fundusz, który zarobił 8,2%, a najgorsze -41,7%. W porównaniu z portfelem wzorcowym składającym się z 90% indeksu WIG i 10% 52-tygodniowych bonów skarbowych, który zyskał 4,1%, tylko sześć funduszy uzyskało lepsze wyniki.

Ostatnie pięć lat w dziedzinie funduszy akcyjnych charakteryzowało się dużą niestabilnością, co potwierdza ich średnia ważona aktywami roczna stopa zwrotu, która zawierała się w przedziale między -18,5% a 33,6%. Skumulowana stopa zwrotu dla funduszy akcyjnych w latach 1998-2002 wyniosła -8,1%, co odpowiada średniej rocznej stopie zwrotu na poziomie -1,7%.

Takie wyniki potwierdzają, że inwestowanie w jednostki uczestnictwa funduszy akcyjnych nadal niosą ze sobą wysokie ryzyko. Wraz z poprawą sytuacji gospodarczej, powinno ono zmniejszać się, co przełoży się na lepsze wyniki i notowania zarówno polskich, jak i zagranicznych spółek.

Tabela 14. Średnie ważone stopy zwrotu funduszy akcyjnych w latach 1998-2002.

Źródło: Stowarzyszenie Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych, Raport 2002; Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie

Czynniki wpływające na wyniki funduszy inwestycyjnych

5/5 - (3 votes)

Wyniki funduszy inwestycyjnych zależą od wielu czynników, w tym:

  1. Rynków kapitałowych: Wzrosty i spadki na giełdach akcji, rentowności obligacji, kursów walut, a także zmiany stop procentowych i globalne nastroje inwestycyjne wpływają na wyniki funduszy inwestycyjnych.
  2. Strategii inwestycyjnej: Rodzaj i skład aktywów, w jakie inwestuje fundusz, ma wpływ na jego wyniki. Fundusze akcji, na przykład, są bardziej narażone na ryzyko, ale też mogą przynieść większe zyski niż fundusze obligacji.
  3. Zdolności zarządzającego: Kwalifikacje i doświadczenie zarządzającego funduszem, a także jego umiejętność podejmowania trafnych decyzji inwestycyjnych, wpływają na wyniki funduszu.
  4. Konkurencja: Konkurencja na rynku funduszy inwestycyjnych może wpłynąć na wyniki funduszu poprzez wprowadzanie nowych produktów i usług, a także zmiany w cenach i kosztach zarządzania.
  5. Zmiany prawne i regulacje: Zmiany w prawie i regulacjach, dotyczące funduszy inwestycyjnych, wpływają na wyniki funduszu poprzez wprowadzanie nowych ograniczeń lub obowiązków, a także zmiany w kosztach zarządzania.
  6. Zmienność i ryzyko: Fundusze inwestycyjne narażone są na ryzyko związane z niepewnością co do wyników inwestycji, a także na zmienność wartości aktywów.

Ogólnie rzecz biorąc, wyniki funduszy inwestycyjnych są trudne do przewidzenia i zależą od wielu czynników, w tym od sytuacji na rynkach finansowych, strategii inwestycyjnej i zarządzania.

Wyniki funduszy inwestycyjnych są uwarunkowane wieloma różnorodnymi czynnikami. Zależność między zyskiem a poziomem ryzyka zależy przede wszystkim od stosowanej przez dany fundusz strategii inwestycyjnej i rodzaju lokat. Kontekst giełdowy, odzwierciedlający stan gospodarki, jest kluczowy dla wyników funduszy akcyjnych i częściowo funduszy hybrydowych. Natomiast wyniki funduszy obligacji i rynku pieniężnego są najsilniej powiązane z poziomem stóp procentowych i ich fluktuacjami. Zmienność kursu walutowego może również mieć znaczący wpływ na fundusze inwestujące w instrumenty denominowane w obcych walutach, zarówno dłużnych, jak i udziałowych. Ostateczna wysokość zwrotu z poszczególnych funduszy zależy od skuteczności zarządzających nimi specjalistów oraz wysokości kosztów ponoszonych przez uczestników.

Lata 1998-2002 cechowały się wysoką zmiennością na polskim rynku akcji, co odbijało się na niestabilności wyników funduszy akcyjnych i zrównoważonych. Roczne zmiany wartości indeksu WIG wahały się w tym okresie od -22% w 2001 do 41,3% w 1999 r. Poprawa sytuacji gospodarczej i wprowadzenie standardów ładu korporacyjnego może jednak zwiększyć stabilność rynku akcji w przyszłości.

Rok 2002 był szczególnie dobry dla funduszy inwestujących w papiery wierzycielskie, ze względu na spadek stóp procentowych i wzrost cen papierów dłużnych, a także oczekiwania na akcesję Polski do UE i konwergencję polskiej gospodarki. W tym samym czasie, oprocentowanie depozytów bankowych obniżało się, co wzmagało atrakcyjność funduszy obligacji i rynku pieniężnego.

Wykres 14. Wartość indeksu WIG oraz wielkość obrotów na rynku podstawowym GPW w Warszawie w latach 1998 – 2002

Źródło: Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie

Rok 2002 nie przyniósł spodziewanej poprawy na rynku akcji, po trudnym roku 2001. Gospodarka polska i innych krajów (Europa i Stany Zjednoczone) wychodziła powoli z okresu stagnacji, a brak sygnałów ożywienia gospodarczego oraz problem kreatywnej księgowości wpłynęły negatywnie na wycenę spółek. Fundusze akcyjne i hybrydowe, które miały spore udziały papierów udziałowych, nie spełniły oczekiwań inwestorów i nie umożliwiły odrobienia strat z 2001 roku.

Średni wzrost wartości jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych wyniósł w 2002 roku 4,5%, co oznacza wzrost o 6,5 punktów procentowych w stosunku do roku poprzedniego. Średnia ważona aktywami stopa zwrotu wyniosła 10,4%, co stanowi wzrost o 11,1 punktów procentowych w stosunku do 2001 roku. Taka duża różnica między średnią arytmetyczną a średnią ważoną wynikała z bardzo dobrych wyników największych funduszy obligacji. W ciągu ostatnich 5 lat średnia roczna stopa zwrotu ze wszystkich funduszy inwestycyjnych otwartych wynosiła od -9,9% do 26,1%. Skumulowana 5-letnia stopa zwrotu wynosiła 37,1%, co odpowiada średniemu rocznemu dochodowi w wysokości 6,5%.

Tabela 12. Średnie stopy zwrotu otwartych funduszy inwestycyjnych oraz funduszy powierniczych w latach 1998 – 2002.

Źródło: Stowarzyszenie Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych, Raport 2002