Charakterystyka i funkcje kapitału zakładowego spółki z o.o.

5/5 - (2 votes)

Kapitał zakładowy jest to liczbowo oznaczona kwota pieniężna, stanowiąca sumę udziałów wspólników i tzw. pierwotny majątek spółki[1] , z którym rozpoczyna ona prowadzenie działalności. Zebranie kapitału jest jedną z przesłanek utworzenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Jak już wspomniałem w swojej pracy, oznaczenie kapitału zakładowego jest postanowieniem obligatoryjnym umowy spółki z o.o. Wysokość kapitału powinna więc być ściśle określona w umowie spółki, gdyż bez niego umowa nie jest kompletna i nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Do powstania spółki z o.o. konieczne jest również pokrycie kapitału zakładowego w całości. Oznaczając wysokość kapitału zakładowego wspólnicy muszą wziąć pod uwagę przepisy kodeksu spółek handlowych, gdzie jego minimalną wysokość określono na kwotę 50.000 zł art. 154 § 1 k.s.h
Kapitał zakładowy dzieli się na udziały. Udział jest częścią kapitału obejmowaną przez wspólnika w zamian za wniesienie wkładu, a wartość nominalna jednego udziału nie może być niższa niż 500zł (art. 154 § 2 k.s.h).

Wkładem natomiast jest wszystko to, co wspólnik wnosi do spółki, aby uzyskać w niej udział[2]. W spółce z o.o. wniesienie wkładu jest obowiązkowe i wspólnik nie może być zwolniony od tego oświadczenia. Dlatego też wspólnikiem nie może być osoba nie posiadająca udziału w kapitale spółki.

Kapitał zakładowy pełni więc funkcję prawną ponieważ, dzieląc się na udziały przyznawane wspólnikom za wkłady jest warunkiem uzyskania przez nich prawa do uczestnictwa w spółce. Udział i wkład to pojęcia, które nierozerwalnie składają się na charakterystykę prawną kapitału zakładowego.

Cechy kapitału zakładowego określone są czterema podstawowymi zasadami.

Pierwszą z nich jest obowiązek wyrażania kapitału w kwocie pieniężnej w walucie polskiej (art. 157 § 1 pkt 3 k.s.h). Dotyczy to również ewentualnych wkładów niepieniężnych, które także musza być wycenione w sumie pieniężnej.

Druga zasada wymaga, aby cały kapitał zakładowy, w postaci pieniężnej lub w formie wkładu niepieniężnego (aportu), był objęty i pokryty (wpłacony) przez założycieli w całości przed powstaniem spółki, czyli przed jej zarejestrowaniem, ponieważ zgłaszając wniosek o wpis do rejestru, zarząd ma obowiązek dołączenia oświadczenia wszystkich członków zarządu, że wkłady na pokrycie kapitału zakładowego zostały przez wszystkich wspólników w całości wniesione (art. 167 § 1 pkt 2 k.s.h). Za fałszywe dane, w takiej sytuacji, członkowie ponoszą odpowiedzialność cywilną i karną.
Trzecią zasadą jest zasada stałości kapitału, co gwarantuje jego nienaruszalność bez upoważniającego do tego tytułu. Jedynym tytułem pobierania wypłat z majątku spółki jest zysk wykazywany w bilansie spółki, gdy aktywa przewyższą sumę kapitału zakładowego.

Należy też wspomnieć, że stałość kapitału zakładowego osiąga się przez umieszczenie go w bilansie spółki po stronie pasywów, a po stronie aktywów odpowiadają mu składniki majątkowe powstałe z wkładów wspólników. Obowiązkiem spółki z o.o. jest więc utrzymanie kwoty kapitału zakładowego w całości i nie rozdzielenie jej między wspólników. Kodeks spółek handlowych zabrania dokonywania czynności, które mogłyby w jakikolwiek sposób spowodować uszczuplenie kapitału.

Zatem w okresie trwania spółki nie można zwracać wspólnikowi jego wpłat nawet w części[3], chyba, że następuje obniżenie kapitału lub umorzenie udziału, jeśli umowa spółki takie umorzenie przewiduje[4], nie można z kapitału pokrywać wynagrodzeń za usługi świadczone przy powstaniu spółki, ani zaliczyć tego wynagrodzenia na pokrycie udziału wspólnika[5]. Nie wolno również wypłacać wspólnikom odsetek od wniesionych wkładów jak również od przysługujących mu udziałów. [6]Kapitał zakładowy ma być bowiem podstawą zabezpieczenia praw wierzycieli oraz podstawą zaufania do niej kredytodawców, pełni więc w spółce funkcję gwarancyjną.

Czwartą zasada jest zasada jednolitości kapitału zakładowego, z którego środki nie mogą być przeznaczone na fundusze tworzone przez spółkę.


[1] K. Kruczalak, Prawo handlowe, Warszawa 1997r.

[2] A. Kowalska, Proces powstawania spółki z o.o., Kraków 1999r., s.91

[3] Por. art. 189 k.s.h.

[4] Por. art. 199 i 265 k.s.h.

[5] Por. art. ………………

[6] Por. art. 190 k.s.h.