Z pewnością przyzwyczailiśmy się już do ciągłych zmian w podatkach. Ustawodawca co roku serwuje nam nowości i, chcąc lub nie chcąc, musimy przyjąć, że jest to nieodłączna cecha prawa podatkowego – zmiany, zmiany, zmiany…
Nowelizację ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa PIT) należy ocenić pozytywnie, bowiem większość zmian jest korzystna dla podatników. Dostosowuje nasze ustawodawstwo do regulacji unijnych (np. w zakresie wymiany udziałów w spółkach), a także eliminuje nierówne traktowanie podmiotów działających w Polsce i na terenie Unii Europejskiej (np. w zakresie pracowniczych programów emerytalnych, z których wypłaty objęte są zwolnieniem podatkowym).
Nowelizacja upraszcza regulacje podatkowe, doprecyzowuje przepisy budzące liczne wątpliwości interpretacyjne i usuwa rozbieżności wynikające z orzecznictwa organów podatkowych i sądów administracyjnych. Nowości, także tych w aspekcie technicznym, jest stosunkowo dużo. Poniżej przedstawiono podstawowe zmiany w zakresie opodatkowania dochodów osobistych na 2011 rok.
Pominięto dosyć rozbudowane i skomplikowane zmiany w zakresie skutków podatkowych wnoszenia wkładów do spółek osobowych, ich likwidacji czy też zagadnień związanych z amortyzacją wkładów i ustalaniem kosztów przy ich zbyciu.
Jeden podpis na wspólnym zeznaniu
Dotychczas jednym z warunków zastosowania wspólnego opodatkowania małżonków był wspólny wniosek wyrażony do 30 kwietnia w zeznaniu podatkowym. Ustawa wymagała złożenia podpisów obojga małżonków. Nowelizacja wprowadza zmianę tej reguły. Wniosek może być podpisany tylko przez jedno z małżonków.
Wyrażenie wniosku przez jedno z małżonków traktuje się na równi ze złożeniem przez niego oświadczenia o upoważnieniu go przez współmałżonka do złożenia wniosku o łączne opodatkowanie ich dochodów. Oświadczenie to składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania (art. 6 ust. 2a ustawy PIT). Zmiana ta dotyczyć będzie rozliczeń podatkowych dokonywanych już za 2010 rok i z pewnością uprości małżeńskie rozliczenia podatkowe.
Rozliczenia osób samotnie wychowujących dzieci
Istniały rozbieżności w podejściu organów podatkowych i w orzecznictwie sądowym dotyczące zasad, na jakich osoby samotnie wychowujące dzieci mogą rozliczać się wspólnie z dziećmi. Kontrowersja sprowadzała się do pytania, czy wspólne rozliczenie przysługuje osobie, która ma tylko status „osoby samotnie wychowującej dzieci” (a taką jest m.in. panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik), czy też trzeba faktycznie samotnie to dziecko wychowywać. Nowelizacja nie jest przychylna w tym zakresie dla konkubentów, stwierdza wyraźnie, że preferencyjna zasada nie przysługuje jakiejkolwiek osobie stanu wolnego posiadającej dzieci, ale osobie, oczywiście po spełnieniu pozostałych warunków, która faktycznie w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci (art. 6 ust. 4 ustawy PIT). Reguła ta znajdzie zastosowanie do dochodów i rozliczeń za 2011 rok (rozliczenia roczne składane w 2012 roku).
Położono więc nacisk na samotne wychowywanie, a nie-na definicję osoby samotnie wychowującej. W praktyce jednak będzie trudno organom podatkowym kwestionować takie wspólne rozliczenia – bo jak to weryfikować? Poprzez wywiad środowiskowy, przesłuchania sąsiadów? Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że nie trzeba samotnie wychowywać dziecko przez cały rok podatkowy – wystarczy miesiąc, tydzień czy też nawet jeden dzień samotnego wychowywania, aby spełnić przesłankę ustawową (… „w roku podatkowym samotnie wychowuje dziecko”). A o takie samotne wychowywanie z pewnością będzie dużo łatwiej.