Sytuacja demograficzna powiatu kowieńskiego

5/5 - (3 votes)

kontynuacja pracy magisterskiej ze stycznia

Na początku roku 1999 ludność powiatu Kowieńskiego wyniosła prawie 754,000 osób, co stanowi około 20% ludności całego kraju. Kowno jest drugim miastem w Litwie pod względem wielkości, mieszka tu 414,000 mieszkańców. Stanowi to 74%ludności miejskiej w powiecie. Ważniejsze miasta powiatu Kowieńskiego to Jonawa i Kedainiai.

Młodzież w wieku od 16 do 24 lat stanowi 13% całej ludności powiatu[1].

W tabeli 6 przedstawiony jest skład ludnościowy powiatu Kowieńskiego :

Tabela 6. Ludność na dzień 1 stycznia 2000 roku.

   

ogółem

Według płci  

emeryci

mężczyźni kobiety
Powiat Kowieński 753,915 349,944 403,971 149,461
Miasto Kowno 414,174 190,277 223,897 78,809
Miasto Birsztonas 3,800 1,723 2,077 863
Rejon Jonawski 55,140 26,101 29,039 8,863
Rejon Kaisziadorski 40,187 18,707 21,480 9,334
Rejon Kaunaski(bez Miasta Kowna) 84,414 39,795 44,619 15,393
Rejon Kiedajniajski 70,683 33,110 37,573 14,797
Rejon Prenski 39,037 18,375 20,662 10,322
Rejon Rasejniajski 46,480 21,856 24,624 11,080
Ogółem w Litwie 3,700,799 1,745,385 1,955,414 744,906

Źródło: Agencja Rozwoju Litwy

Od roku 1990 sytuacja demograficzna w powiecie Kowieńskim pogarszała się. Z powodu malejącego wskaźniku urodzeń (tabela 8) w powiecie przyrost naturalny był ujemny. Wskaźnik ilości zgonów na początku dziesięciolecia wzrósł, lecz w latach późniejszych malał i na dzień dzisiejszy osiągnął poziom roku 1990 i wynosi 10,3 na 1000 mieszkańców. W rejonach powiatu Kowieńskiego sytuacja demograficzna zmieniała się niejednolicie i z tego powodu zauważalna jest różnica między poszczególnymi regionami powiatu. Chociaż w na wsi rodzi się więcej dzieci niż w mieście, lecz liczba zgonów na wsi jest prawie dwukrotnie większa w porównaniu z ludnością miejską. Właśnie z tego powodu bardzo się różnią wskaźniki przyrostu naturalnego (tabela 7 )(wieś -3,7  miasto  0,3 na 1000 mieszkańców)[2].

Tabela 7. Wskaźnik urodzeń.

  Ilość urodzeń Ilość urodzeń na 1000 mieszkańców
  1996 1997 1998 1999 1996 1997 1998 1999
Powiat Kowieński 8173 7779 7516 7315 10.8 10.3 10.0 9.7
Kowno 4293 3859 3866 3851 10.3 9.3 9.3 9.3
Birsztonas. 31 26 29 25 8.2 6.8 7.6 6.6
Rejon Jonawski 661 672 622 632 12.1 12.3 11.3 11.4
Rejon Kajszadorski 423 470 419 416 10.5 11.7 10.4 10.3
Rejon Kowieński 1078 1064 927 852 12.4 12.9 11.1 10.0
Rejon Kiedajniajski. 773 762 726 681 11.0 10.8 10.3 9.6
Rejon Prenski 412 411 402 377 10.6 10.5 10.3 9.7
Rejon Rasejniajski 502 515 525 481 10.7 11.0 11.3 10.4

Źródło: Rocznik statystyczny 2000

Tabela 8. Przyrost naturalny.

  Przyrost naturalny Przyrost naturalny na 1000 mieszkańców
  1996 1997 1998 1999 1996 1997 1998 1999
Powiat Kowieński -375 -266 -594 -443 -0.5 -0.4 -0.8 -0.6
Kowno 214 -61 -113 125 0.5 -0.1 -0.3 0.3
Birsztonas. 3 -3 -12 -20 0.8 -0.8 -3.2 -5.3
Rejon Jonawski 24 62 26 43 0.4 1.1 0.5 0.8
Rejon Kajszadorski -219 -99 -158 -99 -5.4 -2.4 -3.9 -2.5
Rejon Kowieński 148 229 117 27 1.7 2.8 1.4 0.3
Rejon Kiedajniajski. -147 -51 -104 -143 -2.1 -0.8 -1.5 -2.0
Rejon Prenski -234 -173 -195 -214 -6.0 -4.4 -5.0 -5.5
Rejon Rasejniajski -164 -170 -155 -162 -3.5 -3.7 -3.3 -3.5

Źródło: Rocznik statystyczny 2000

Śmiertelność. Ilość zgonów w powiecie Kowieńskim w przeciągu dziesięciolecia zostaje podobna. Jak w mieście tak i na wsi śmiertelność męszczyzn była 1,2 – 1,3 razy większa niż kobiet. Około 23% zmarłych było w wieku produkcyjnym: właśnie śmiertelność męszczyzn tego wieku jest 3,6 razy większa niż kobiet (męszczyźni – 6,9  kobiety – 1,9 zgonów na 1000 mieszkańców). Śmiertelność obu płci na terenach wiejskich była 1,7 razy większa w porównaniu ze śmiertelnością na terenach miejskich. Tak wyraźną różnicę śmiertelności między męszczyznami i kobietami, a także między terenami wiejskimi i miejskimi charakteryzuje kilka podstawowych faktów. Po pierwsze wielki wpływ ma różnorodna struktura wiekowa ludności, na przykład osoby w wieku 60 lat i starsze na wsi stanowią 23%, a w mieście 16%. Wśród ludności męszczyźni tego wieku stanowią 14%, a kobiety 22%.  W ten sposób porównując śmiertelność w różnych grupach ludnościowych stosuje się standaryzowane wskaźniki śmiertelności , które eliminują wpływ różnic wiekowych i pokazują realny poziom śmiertelności[3]. Poziom śmiertelności jest przedstawiony w tabeli 9.

Wpływ na różnicę poziomu śmiertelności mają także i inne czynniki socjalno-ekonomiczne, takie jak: poziom życia ludności wiejskiej, poziom bezrobocia, alkoholizm itp.. Wielki wpływ ma poziom opieki medycznej, jakość świadczonych usług medycznych oraz  ich dostępność[4].

Tabela 9. Śmiertelność.

  Liczba zgonów Liczba zgonów na 1000 mieszkańców
  1996 1997 1998 1999 1996 1997 1998 1999
Powiat Kowieński 8548 8045 8110 7758 11.3 10.7 10.8 10.3
Kowno 4079 3920 3979 3726 9.8 9.4 9.6 9.0
Birsztonas. 28 29 41 45 7.4 7.6 10.8 11.9
Rejon Jonawski 637 610 596 589 11.7 11.2 10.8 10.6
Rejon Kajszadorski 642 569 577 515 15.9 14.1 14.3 12.8
Rejon Kowieński 930 835 810 825 10.7 10.1 9.7 9.7
Rejon Kiedajniajski. 920 813 830 824 13.1 11.6 11.8 11.6
Rejon Prenski 646 584 597 591 16.6 14.9 15.3 15.2
Rejon Rasejniajski 666 685 680 643 14.2 14.7 14.6 13.9

Źródło: Rocznik statystyczny 2000

W roku 1999 zmalał poziom śmiertelności wśród niemowląt (załącznik 6), wskaźnik śmiertelności niemowląt wyniósł 9,8 zgonów  na 1000 mieszkańców. Jednak także widoczna jest różnica między obszarami wiejskimi i miejskimi: na terenach wiejskich wskaźnik ten osiągnął poziom 10,3 zgonów na 1000 mieszkańców, a na terenach miejskich 7,6 zgonów na 1000 mieszkańców[5].

Największa różnica w strukturze przyczyn zgonów pozostaje miedzy terenami miejskimi i wiejskimi. Porównując miasto i wieś można zauważyć, że liczba zgonów z powodu chorób dróg oddechowych jest trzy razy większa na wsi, dwa razy większa ilość zgonów spowodowanych chorobami systemy krążenia, 1,8 razy większa ilość zgonów spowodowanych czynnikami zewnętrznymi oraz 1,4 razy większa ilość zgonów spowodowanych różnorodnymi nałogami. Taką różnicę uwarunkowuje słaba opieka medyczna na terenach wiejskich oraz trudność jej dostępu[6] (Załącznik 6).

 Migracja ludności. Od dawna większość ludności powiatu Kowieńskiego była zmuszona do zmiany miejsca zamieszkania na całym terytorium Litwy, a także poza nią. Duże rodziny tradycyjne, zwłaszcza na wsi, podział gospodarstw i słaba gospodarka były podstawowymi przyczynami masowych migracji w latach 1816 – 1914 i 1918 – 1939. W latach powojennych na teren powiatu przybywało dużo mieszkańców z terytorium ZSSR. Do roku 1989 osób tych przybywało więcej niż imigrowało z terytorium powiatu Kowieńskiego. Większą część emigrantów stanowią mieszkańcy Rosji, w szczególności regionów środkowych Rosji, Uralu oraz Sybiru i obwodu Kaliningradskiego[7].

Ilość imigrantów w roku 1994 w porównaniu z rokiem 1980 zmalała na 90%. Ostatnio zmieniła się struktura migracji ludności i teraz więcej ludności wyjeżdża niż przyjeżdża (w większości wyjeżdżają do krajów WNP, Łotwy i Estonii. Dużą ilość emigrantów stanowią osoby wcześniej przybyłe z Rosji, Białorusi i Ukrainy[8]. Tabela 10 wskazuje dynamikę migracji w powiecie Kowieńskim:

Tabela 10. Migracja ludności w powiecie Kowieńskim.

  Przybyło Wybyło Saldo migracyjne
1997 1998 1999 1997 1998 1999 1997 1998 1999
Powiat Kowieński 16437 13166 12130 16993 12881 11989 -556 285 141
Kowno 5424 5029 4416 8389 6423 6076 -2965 -1394 -1660
Birsztonas 129 67 67 106 75 100 23 -8 -33
Rejon Jonawski 2167 1146 1149 1911 954 860 256 192 289
Rejon Kajszadorski 1183 890 903 1076 830 726 107 60 177
Rejon Kowieński 3420 2771 2522 2131 1913 1649 1289 858 873
Rejon Kiedajniajski 2490 1919 1852 2067 1593 1587 423 326 265
Rejon Prenski 845 671 634 574 511 490 271 160 144
Rejon Rasejniajski 779 673 587 739 582 501 40 91 86

Źródło: Rocznik statystyczny 2000


[1] Tarptautine Informatizavimo Akademija, op.cit., s. 75

[2] Tarptautine Informatizavimo Akademija, op.cit., s. 76

[3] Tarptautine Informatizavimo Akademija, op.cit., s. 79.

[4] Tarptautine Informatizavimo Akademija, op.cit., s. 80.

[5] Tamże, s. 79

[6] Tamże, s. 80

[7] Tarptautine Informatizavimo Akademija, op.cit., s.85.

[8] Tamże, s.85.

Dodaj komentarz