Na schemacie nr 3 przedstawione zostały kryteria kwalifikujące dany wydatek do grupy tzw. podatkowych kosztów uzyskania przychodów.
Schemat 3. Kryteria kwalifikujące wydatek do grup podatkowych
Źródło: Opracowanie własne.
Są to więc dwa podstawowe ograniczenia, nie pozwalające na inne definiowane pojęcia kosztów uzyskania przychodów.
Przedstawione tu pojęcia kosztów uzyskania ma zasięg powszechny i stosowane jest w każdym przypadku ustalania dochodu z poszczególnego źródła. Określenie pojęcia kosztów ograniczające się do ogólnej ich definicji stanowi, można powiedzieć pewną dyrektywę interpretacyjną w odniesieniu do pozostałych przepisów stanowiących o kosztach uzyskania przychodów i daje możliwość szerokiego pojmowania tego pojęcia.
„Zgodnie z nowelizacją ustawy podatkowej dokonaną w związku z wejściem w życie z dn. 1 kwietnia 1999 r. ustawy z dn. 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych na mocy nowo dodanych przepisów ust. 1b i 1c w art.22, za koszty uzyskania przychodów uznano nie mieszczące się w definicji kosztów zawartej w art.22 ustawy[1]:
1).wydatki poniesione przez pracodawcę na zapewnienie prawidłowej realizacji pracowniczego programu emerytalnego w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych;
2).u pracodawców będących akcjonariuszami pracowniczych towarzystw emerytalnych:
– wydatki na pokrycie kosztów działalności pracowniczych towarzystw emerytalnych;
– opłaty pobierane przez Urząd nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi, o których mowa w powołanej wyżej ustawie.
(…)Koszty uzyskania przychodów wiążą się zawsze z konkretnym źródłem. Uprawnienia podatników do odliczenia tych kosztów od przychodów nie mogą być ponoszone w drodze umów na innych podatników bądź podmioty[2].
Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych wyróżniamy cztery systemy ustalania i uwzględniania kosztów uzyskania przychodów:
1). system ustalania i uwzględniania kosztów rzeczywiście poniesionych i udokumentowanych. System ten znajduje przede wszystkim zastosowanie przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów z działalności gospodarczej;
2). system ustalania kosztów w oparciu o ustawy normatyw stosowany jest niezależnie od tego, jak relacja ta kształtować się będzie w poszczególnych wypadkach w rzeczywistości;
3). system ustalania kosztów w oparciu o ustawowy normatyw udziału kosztów w przychodzie z możliwością uwzględnienia kosztów wyższych, rzeczywiście poniesionych. W tym przypadku koszty ustalone są w oparciu o ustawowy normatyw udziału kosztów w przychodzie z tym, że jeżeli podatnik poniósł rzeczywiście koszty wyższe, nie wynikające z ustawowej normy, może tego dowodzić, a koszty udowodnione podlegają uwzględnieniu przy ustaleniu dochodów.
4). System pomijania kosztów uzyskania przychodów, np. podatek od dochodów ze źródeł kapitałowych[3].
Kosztami uzyskania są zatem wszelkie odpisy, koszty i wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodu poza jednoznacznie przez prawo wykluczonymi.
[1] Dz. U. Nr 139, poz.934 z późn. zm.;
[2] Cyt B. Kosakowski s. 35;
[3] Szerzej…..Prawo podatkowe s. 258-260