Przepisy podatkowe powinny stanowić zwięzły, zwarty i przejrzysty system, z którego jednoznacznie wynika jak ustalić podstawę opodatkowania.
Jasna i klarowna prezentacja zasad opodatkowania dochodu osób fizycznych podlegających przepisom ustawy okazuje się być zadaniem niełatwym. Wpływa na to wiele czynników. Pomijając wykorzystywaną przez ustawodawcę trudną, monotonną i nie do końca jednoznaczną terminologię, wskazać należy przede wszystkim na złożoność, zawiłość i obszerność przepisów podatkowych w tym zakresie.
Szczególnie odczuwalny jest brak oficjalnych, obligatoryjnych interpretacji przepisów, który powoduje powstawanie sporów na linii fiskus – podatnik, narażając tego ostatniego na wysokie dodatkowe koszty. Pewną pomocą mogą służyć ukazujące się w publikacjach fachowych liczne wyjaśnienia. Jednak pomijając fakt, że nie stanowią one w żadnym wypadku źródła obowiązującego prawa, także i tam trudno mówić o jednomyślności autorów.
Interpretacje poszczególnych artykułów ustawy uwidaczniają ogrom i wagę problemów z jakimi muszą się uporać podatnicy, którzy pomimo ciągłego dokształcania się i śledzenia bieżących zmian unormowań prawnych i wyjaśnień są w ciągłej niepewności:
- czy uwzględnili wszystkie składniki przy ustalaniu podstawy opodatkowania;
- co z uzyskanej wiedzy obowiązuje z mocy prawa a co stanowi tylko pogląd urzędników;
- zwracając uwagę na rozmywanie się systemu, zacieranie proporcji i hierarchii ważności.
Tymczasem rzetelne ustalenie przychodów, kosztów, dochodu do opodatkowania i wysokości należnego podatku ma obecnie dla osób fizycznych pierwszorzędne znaczenie.
Nad prawidłowością tych ustaleń czuwa bowiem kontrola podatkowa i kontrola skarbowa z całym systemem wcale nie niskich kar i sankcji dla tych podatników, którzy dopuszczą się – świadomie lub nie – zafałszowania danych dla ustalenia wysokości zobowiązania wobec fiskusa.
Przy interpretacji przepisów prawa podatkowego należy stosować następujące reguły wykładni punktem wyjścia do dokonywania wykładni jest zawsze tekst prawny:
- analizując go należy odwołać się do reguł języka powszechnego;
- wieloznaczność terminów w języku etnicznym powoduje konieczność odwołania się do reguł języka prawnego;
- wieloznaczność w języku prawnym powoduje konieczność odwołania się do reguł języka prawniczego, ale tylko przy zgodności poglądów doktryny.
Będąc strona w kontroli podatkowej podatnicy powinni wiedzieć, że poza obowiązkami istnieje wiele praw, o których należy wiedzieć i je egzekwować.
Mając wątpliwości co do prawidłowości stosowania przepisów prawa podatkowego, każdy podatnik ma prawo zwrócić się do właściwego urzędu skarbowego o udzielenie wyjaśnień w formie pisemnej w danej sprawie.[1]
Jeśli w sprawie, co do której zwrócono się o określenie stanowiska, nie wszczęto postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej, pisemna odpowiedź urzędu skarbowego będzie respektowana jako wiążący przepis prawa.
Interpretowanym zwrotom prawnym nie należy nadawać znaczenia odmiennego od potocznego, chyba ze istnieją dostateczne racje przypisania im odrębnego znaczenia prawnego.[2]
Każdy przedsiębiorca kiedy już określi swoje zobowiązanie powinien być świadom grożących mu konsekwencji w sytuacji stwierdzenia nieprawidłowości bądź nierzetelności przy określaniu swojego zobowiązania.
W tym tez zakresie powinien znać przepisy prawa karnego skarbowego i prawa egzekucyjnego.
Reasumując praca poświęcona została praktycznemu podejściu do podatków. W oparciu o materiał przedstawiony w niniejszej pracy można wykazać, iż każdy podatnik powinien:
1) wiedzieć dlaczego płaci podatki, jakie jest ich znaczenie w funkcjonowaniu państwa, co zostało przedstawione w rozdziale nr……;
2) znać wszystkie akty prawne, zarówno ich źródło – ustawy, jak i akty wykonawcze – rozporządzenia, które zostały opisane w rozdziale nr ,,2”:
3) zgodnie z obowiązującym prawem prawidłowo określić podstawę opodatkowania oraz po podatek dochodowy, wykazując się przy tym znajomością wykładni prawa przy interpretowaniu przepisów prawa będąc świadomym konsekwencji karnej i egzekucyjnej w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości bądź nierzetelności określonego zobowiązania podatkowego.
W świetle dokonywanych zmian w przepisach podatku dochodowego od osób fizycznych od jej pierwotnej wersji można zauważyć, iż ustawa ta przechodzi powolną ewolucję, która przebiega obok zmian dokonujących się w innych dziedzinach prawa i w polskiej gospodarce. Na razie próbuje się usunąć wady tej regulacji przy pomocy oficjalnych wyjaśnień. Wszyscy podatnicy czekają na radykalne zmiany, na uszczelnienie i uproszczenie podatku dochodowego od osób fizycznych, a nie usuwanie rozwiązań patologicznych, bowiem dzięki tym regulacjom o powstaniu nowych miejsc pracy – tak niezbędnych w obecnej sytuacji gospodarczej kraju – nie ma mowy.
Nikt nie lubi płacić podatków, ale opodatkowanie jest konieczne tak długo, jak długo istnieje instytucja państwa. Problem polega na tym, jak wielkie mogą być obciążenia podatkowe oraz które instrumenty są najmniej szkodliwe z punktu widzenia działalności gospodarczej i rozwoju ekonomicznego.
[1] prawo to zostało wprowadzone dopiero od 01 stycznia 1998 r. art. 154 ust. 4 Ordynacji Podatkowej;
[2] J. Nowacki, T. Tobor – Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 1994 r. ;