Procedura budżetowa[1], czyli tryb załatwiania, obejmuje następujące etapy :
- opracowanie projektu budżetu,
- uchwalenie budżetu,
- wykonanie budżetu, sprawozdawczość i kontrolę budżetu.
Kroki i terminy, których należy przestrzegać podczas procedury budżetowej, są określone w art. 314 TFEU. Jednak na długo przed rozpoczęciem procedury budżetowej instytucje co roku uzgadniają „praktyczny” harmonogram oparty na dotychczasowej praktyce.
1. Etap pierwszy: opracowanie projektu budżetu przez Komisję Parlament i Rada wydają wytyczne dotyczące priorytetów budżetowych. Komisja sporządza projekt budżetu i przesyła go Radzie i Parlamentowi najpóźniej do dnia 1 września (zgodnie z art. 314 ust. 2 TFUE i zgodnie z „praktycznym” harmonogramem do końca kwietnia lub początku maja). Na późniejszym etapie Komisja może zmienić projekt budżetu w celu uwzględnienia wszelkich zmian sytuacji, ale musi to zrobić przed powołaniem komitetu pojednawczego (patrz poniżej).
2. Etap drugi: przyjęcie przez Radę stanowiska w sprawie projektu budżetu
Rada przyjmuje stanowisko w sprawie projektu budżetu i przesyła je Parlamentowi najpóźniej do 1 października (zgodnie z art. 314 ust. 3 TFUE, ale zgodnie z „praktycznym” harmonogramem do końca lipca). Rada musi poinformować Parlament szczegółowo o powodach swojego stanowiska.
3. Etap trzeci: czytanie w Parlamencie
Parlament ma 42 dni na zajęcie stanowiska. W tym okresie może zatwierdzić stanowisko Rady lub odmówić podjęcia decyzji – w takim przypadku budżet uważa się za ostatecznie przyjęty; Parlament może również przyjmować poprawki większością głosów wchodzących w jego skład członków, w którym to przypadku zmieniony wniosek jest odsyłany z powrotem do Rady i Komisji. Przewodniczący Parlamentu, w porozumieniu z przewodniczącym Rady, musi następnie bezzwłocznie zwołać komitet pojednawczy.
4. Etap czwarty: posiedzenie komitetu pojednawczego i przyjęcie budżetu
Od chwili jego zwołania komitet pojednawczy (złożony z przedstawicieli członków Rady i takiej samej liczby przedstawicieli Parlamentu) ma 21 dni na uzgodnienie wspólnego tekstu. W tym celu musi podjąć decyzję kwalifikowaną większością głosów członków Rady lub ich przedstawicieli oraz większością głosów przedstawicieli Parlamentu. Komisja uczestniczy w komitecie pojednawczym i podejmuje wszelkie inicjatywy niezbędne do zbliżenia stanowisk Parlamentu i Rady.
[1] Zasady procedury budżetowej reguluje ustawa z dnia 5 stycznia 1991r. Prawo budżetowe