Wyniki funduszy inwestycyjnych zależą od wielu czynników, w tym:
- Rynków kapitałowych: Wzrosty i spadki na giełdach akcji, rentowności obligacji, kursów walut, a także zmiany stop procentowych i globalne nastroje inwestycyjne wpływają na wyniki funduszy inwestycyjnych.
- Strategii inwestycyjnej: Rodzaj i skład aktywów, w jakie inwestuje fundusz, ma wpływ na jego wyniki. Fundusze akcji, na przykład, są bardziej narażone na ryzyko, ale też mogą przynieść większe zyski niż fundusze obligacji.
- Zdolności zarządzającego: Kwalifikacje i doświadczenie zarządzającego funduszem, a także jego umiejętność podejmowania trafnych decyzji inwestycyjnych, wpływają na wyniki funduszu.
- Konkurencja: Konkurencja na rynku funduszy inwestycyjnych może wpłynąć na wyniki funduszu poprzez wprowadzanie nowych produktów i usług, a także zmiany w cenach i kosztach zarządzania.
- Zmiany prawne i regulacje: Zmiany w prawie i regulacjach, dotyczące funduszy inwestycyjnych, wpływają na wyniki funduszu poprzez wprowadzanie nowych ograniczeń lub obowiązków, a także zmiany w kosztach zarządzania.
- Zmienność i ryzyko: Fundusze inwestycyjne narażone są na ryzyko związane z niepewnością co do wyników inwestycji, a także na zmienność wartości aktywów.
Ogólnie rzecz biorąc, wyniki funduszy inwestycyjnych są trudne do przewidzenia i zależą od wielu czynników, w tym od sytuacji na rynkach finansowych, strategii inwestycyjnej i zarządzania.
Wyniki funduszy inwestycyjnych są uwarunkowane wieloma różnorodnymi czynnikami. Zależność między zyskiem a poziomem ryzyka zależy przede wszystkim od stosowanej przez dany fundusz strategii inwestycyjnej i rodzaju lokat. Kontekst giełdowy, odzwierciedlający stan gospodarki, jest kluczowy dla wyników funduszy akcyjnych i częściowo funduszy hybrydowych. Natomiast wyniki funduszy obligacji i rynku pieniężnego są najsilniej powiązane z poziomem stóp procentowych i ich fluktuacjami. Zmienność kursu walutowego może również mieć znaczący wpływ na fundusze inwestujące w instrumenty denominowane w obcych walutach, zarówno dłużnych, jak i udziałowych. Ostateczna wysokość zwrotu z poszczególnych funduszy zależy od skuteczności zarządzających nimi specjalistów oraz wysokości kosztów ponoszonych przez uczestników.
Lata 1998-2002 cechowały się wysoką zmiennością na polskim rynku akcji, co odbijało się na niestabilności wyników funduszy akcyjnych i zrównoważonych. Roczne zmiany wartości indeksu WIG wahały się w tym okresie od -22% w 2001 do 41,3% w 1999 r. Poprawa sytuacji gospodarczej i wprowadzenie standardów ładu korporacyjnego może jednak zwiększyć stabilność rynku akcji w przyszłości.
Rok 2002 był szczególnie dobry dla funduszy inwestujących w papiery wierzycielskie, ze względu na spadek stóp procentowych i wzrost cen papierów dłużnych, a także oczekiwania na akcesję Polski do UE i konwergencję polskiej gospodarki. W tym samym czasie, oprocentowanie depozytów bankowych obniżało się, co wzmagało atrakcyjność funduszy obligacji i rynku pieniężnego.
Wykres 14. Wartość indeksu WIG oraz wielkość obrotów na rynku podstawowym GPW w Warszawie w latach 1998 – 2002
Źródło: Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie
Rok 2002 nie przyniósł spodziewanej poprawy na rynku akcji, po trudnym roku 2001. Gospodarka polska i innych krajów (Europa i Stany Zjednoczone) wychodziła powoli z okresu stagnacji, a brak sygnałów ożywienia gospodarczego oraz problem kreatywnej księgowości wpłynęły negatywnie na wycenę spółek. Fundusze akcyjne i hybrydowe, które miały spore udziały papierów udziałowych, nie spełniły oczekiwań inwestorów i nie umożliwiły odrobienia strat z 2001 roku.
Średni wzrost wartości jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych wyniósł w 2002 roku 4,5%, co oznacza wzrost o 6,5 punktów procentowych w stosunku do roku poprzedniego. Średnia ważona aktywami stopa zwrotu wyniosła 10,4%, co stanowi wzrost o 11,1 punktów procentowych w stosunku do 2001 roku. Taka duża różnica między średnią arytmetyczną a średnią ważoną wynikała z bardzo dobrych wyników największych funduszy obligacji. W ciągu ostatnich 5 lat średnia roczna stopa zwrotu ze wszystkich funduszy inwestycyjnych otwartych wynosiła od -9,9% do 26,1%. Skumulowana 5-letnia stopa zwrotu wynosiła 37,1%, co odpowiada średniemu rocznemu dochodowi w wysokości 6,5%.
Tabela 12. Średnie stopy zwrotu otwartych funduszy inwestycyjnych oraz funduszy powierniczych w latach 1998 – 2002.
Źródło: Stowarzyszenie Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych, Raport 2002