Organami Izby są:
1. Krajowy Zjazd Doradców Podatkowych
2. Krajowa Rada Doradców Podatkowych
3. Krajowa Komisja Rewizyjna
4. Wyższy Sąd Dyscyplinarny
5. Sąd dyscyplinarny
6. Rzecznik Dyscypliny
Ad.1 Krajowy zjazd doradców podatkowych jest reprezentacją wszystkich doradców. Odbywa się raz na 4 lata (Krajowa Rada jest uprawniona do zwołania w terminie wcześniejszym zjazdu nadzwyczajnego). Biorą w nim udział delegaci wyłonieni przez walne zgromadzenia regionalnych oddziałów Izby. Do kompetencji Zjazdu należy wybór pozostałych organów Izby, za wyjątkiem sędziów sądu dyscyplinarnego. Pozostałe kompetencje można podzielić na uchwałodawcze (uchwalenie statutu, programu, zasad etyki, zasad gospodarki finansowej, ustalenie wysokości składki członkowskiej) i kontrolne (rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdań innych organów oraz udzielanie absolutorium). Uchwały zjazdu zapadają większością głosów.
Ad.2 Krajowa Rada Doradców Podatkowych to organ kierujący bieżącymi sprawami samorządu w okresie między kolejnymi zjazdami doradców. Do zadań KRDP należą reprezentacja doradców podatkowych w stosunkach zewnętrznych (wobec organów władzy i administracji państwowej oraz innych podmiotów krajowych i międzynarodowych) i wewnętrznych. Ważnym elementem zewnętrznej reprezentacji jest opiniowanie projektów ustaw i rozporządzeń dotyczących prawa podatkowego. Najważniejszą kompetencją wewnętrzną jest zaś podejmowanie uchwał w sprawie wpisu na listę doradców podatkowych i skreślania z niej. Do kompetencji Rady wchodzą także: zwoływanie zjazdu i zapewnienie wykonywania jego uchwał. Uchwały KRDP zapadają większością głosów (przy równej ilości głosów decyduje głos przewodniczącego), w obecności co najmniej połowy jej członków. Sposób składania oświadczeń woli przez Krajową Radę określa statut krajowej izby doradców podatkowych. W skład KRDP wchodzi przewodniczący oraz 54 członków. Przewodniczący kieruje pracami rady oraz zapewnia wykonanie jej uchwał.[1]Kadencja rady trwa 4 lata.
Ad.3 Do zadań Krajowej Komisji Rewizyjnej należy kontrola działalności innych organów izby. Tryb działania komisji określa statut. Komisja przedstawia Krajowemu zjazdowi doradców podatkowych sprawozdanie ze swej działalności oraz wnioski dotyczące działalności finansowej i majątkowej innych organów. Komisja opiniuje wniosek o udzielenie absolutorium ustępującej radzie doradców podatkowych przez zjazd. W skład komisji wchodzi 17 osób, które nie mogą być członkami innych organów samorządu.[2]
Ad.4,5,6 Doradcy podatkowi podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków zawodowych określonych prawem oraz za czyny sprzeczne z zasadami etyki zawodowej.
Postępowanie sądowe jest dwuinstancyjne. Pierwszą instancją jest Sąd Dyscyplinarny działający przy oddziale regionalnym, do którego należy obwiniony doradca. Instancją odwoławczą jest natomiast Wyższy Sąd Dyscyplinarny (WSD) w Warszawie. Sędziów sądu dyscyplinarnego wybierają zgromadzenia regionalne Izby, członków wyższego sądu dyscyplinarnego wybiera Krajowy Zjazd Doradców Podatkowych.[3]Członkowie sadów wybierają spośród siebie przewodniczącego i wiceprzewodniczącego. Kadencja sędziów trwa 4 lata, nie mogą oni w tym czasie pełnić innych funkcji za wyjątkiem uczestnictwa w zjeździe. Sędziowie w zakresie orzekania są niezawiśli i podlegają tylko ustawom i zasadom etyki zawodowej. Sądy orzekają w składach 3 osobowych, które wyznacza przewodniczący.
Postępowanie sądowe jest wszczynane na wniosek Rzecznika Dyscypliny lub jego zastępców (Rzecznik i jego zastępcy w liczbie 16 powoływani są przez zjazd).[4]Postępowanie sądowe musi być poprzedzane postępowaniem wyjaśniającym, którego celem jest ustalenie okoliczności czynu oraz wysłuchanie obwinionego. Postępowanie wyjaśniające może wszcząć Rzecznik samodzielnie w wyniku powzięcia wiadomości o popełnieniu czynu rodzącego odpowiedzialność dyscyplinarna, jak również na żądanie Krajowej Rady, ministra finansów i ministra sprawiedliwości. Rzecznik pełni przed sądem rolę oskarżyciela. Termin rozprawy wyznacza przewodniczący sądu, zawiadamiając o tym strony, ministra finansów, ministra sprawiedliwości, Krajową Radę, a w razie potrzeby świadków i biegłych.
W razie uznania doradcy winnym zarzucanych mu czynów sąd ma do dyspozycji 4 rodzaje kar: upomnienie, nagana, zawieszenie prawa wykonywania zawodu na okres od 6 miesięcy do 3 lat, pozbawienie prawa wykonywania zawodu. Orzeczenie sądu wraz z uzasadnieniem doręcza się obwinionemu, rzecznikowi, a także podmiotom, które złożyły wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego. Od orzeczenia sądu pierwszej instancji przysługuje wyżej wymieniony podmiotom odwołanie do Wyższego Sądu Dyscyplinarnego w terminie 14 dni. Od orzeczenia WSD przysługuje kasacja do Sądu Najwyższego. Może ona być wniesiona przez obwinionego, Rzecznika Dyscypliny, ministra finansów, ministra sprawiedliwości lub przewodniczącego Krajowej Rady Doradców Podatkowych, w wypadku rażącego naruszenia prawa jak również rażącej niewspółmierności kary dyscyplinarnej kasacje rozpatruje SN w składzie 3 sędziów, stosując w tym celu przepisy KPK.
Zatarcie ukarania karą dyscyplinarną następuje po upływie 3 lat od uprawomocnienia się orzeczenia upomnienia lub nagany, a także od zakończenia okresu kary zawieszenia prawa do wykonywania zawodu. Zatarcie ukarania karą pozbawienia prawa do wykonywania zawodu następuje na wniosek ukaranego po upływie 5 lat.
Nie można wszcząć postępowania dyscyplinarnego w wypadku, gdy od ujawnienia czynu zagrożonego karą upłyną rok lub od chwili popełnienia czynu upłynęły 3 lata. W sprawach nie uregulowania w ustawie do postępowania dyscyplinarnego stosuje się odpowiednio przepisy KPK.
Pewną wątpliwość może budzić fakt niezamieszczenia wśród podmiotów uprawnionych do żądania wszczęcia postępowania dyscyplinarnego osób „pokrzywdzonych” przez doradcę w związku z wykonywaniem przez niego zawodu, co przy zbyt opieszałym działaniu Rzecznika Dyscypliny lub jego zastępców może prowadzić do uniknięcia odpowiedzialności przez doradcę.
[1] Skład organów izby doradców podatkowych, w: FDP nr2 2002, s. 58.
[2] tamże
[3] tamże
[4] tamże