Każde przedsiębiorstwo w trakcie swojej działalności zużywa surowce, materiały, energię, części zamienne itp. W tej działalności stara się utrzymać optymalny poziom zapasów, a ich zużycie jest ciągle uzupełniane nowymi dostawami. Zespól działań planistycznych, organizacyjnych, ewidencyjnych i analitycznych związanych z regulacją oraz sterowaniem strumieniami i zasobami w całym procesie wytwórczym określany jest mianem gospodarki materiałowej[1].
Gospodarka materiałowa odgrywa bardzo ważną rolę w działalności produkcyjnej przedsiębiorstwa, ponieważ wpływa zarówno na ilość produkcji i jej jakość, a poprzez to na kształtowanie się kosztów i osiągany zysk. Istota gospodarki materiałowej polega przede wszystkim na zaspokajaniu potrzeb produkcyjnych przy jednoczesnej dążności do minimalizacji zużycia i eliminacji wszelkich zakłóceń w przepływie materiałów i surowców we wszystkich fazach procesu produkcyjnego[2].
Do podstawowych surowców zużywanych w procesie produkcji w Zakładach Przemysłu Bawełnianego „Frotex” S.A. należą:
- bawełna,
- przędza,
- tkanina surowa,
- barwniki i chemikalia,
Bawełna jest surowcem importowanym przez przedsiębiorstwo, głównie
ze Szwajcarii, a pochodzącym z krajów azjatyckich, między innymi z Uzbekistanu, Turkmenistanu i Kazachstanu. Bawełna służy do produkcji przędzy, z której następnie produkuje się wyroby finalne. ZPB „Frotex” posiada własną przędzalnię w Podlesiu, która jest najbardziej zmodernizowanym wydziałem w spółce i należy do najnowocześniejszych w Polsce. Zużycie bawełny w procesie produkcji na przestrzeni lat 1995-2000 przedstawia poniższa tabela:
Tabela 13. Zużycie bawełny w latach 1995 – 2000 r.
LATA |
ZUŻYCIE W TONACH |
ZUŻYCIE W TYSIĄCACH ZŁ. |
1995 | 2 547 | 14 443,0 |
1996 | 2 752 | 14 310,2 |
1997 | 3 095 | 18 150,1 |
1998 | 3 092 | 18 429,0 |
1999 | 3 161 | 21 231,3 |
2000 | 2 982 | 16 953,3 |
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych analitycznych ZPB”Frotex”
Przędza jako podstawowy materiał do produkcji jest produkowana przez spółkę we własnej przędzalni. Jedynie przędza o bardzo wysokich parametrach technologicznych jest zakupywana od innych producentów krajowych, głównie w Zawierciu i Lubaniu. Jej wielkość kształtuje się na poziomie około 10% ogólnego zużycia przędzy w procesie produkcyjnym w ciągu roku.
W skład kolejnej grupy surowców (chemikalia) wchodzą takie związki jak kwasy, ług sodowy, woda utleniona, mydło w płynie oraz barwniki. Wartość zużycia tej grupy surowców kształtuje się na poziomie około 8-9 mln. złotych rocznie. Najmniejszy udział w grupie materiałów do produkcji ma tkanina surowa, której roczne zużycie waha się w granicach od 400 do 500 tys. złotych.
[1] Z. Leszczyński, A. Skowronek-Mielczarek: Analiza ekonomiczno – finansowa firmy. Wyd. Difin, Warszawa 2000, s. 169
[2] W. Świetlik: Analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa, Wydawnictwo WSE, Warszawa 1999, s.46