podrozdział pracy licencjackiej
Zadania i usługi, jakie wykonują menedżerowie, są specyficznie różne od tych, które wykonują inni członkowie organizacji.
Zdaniem Petera F. Druckera, menedżer wykonuje następujące zadania:
- Ustala cele. Określa, co powinno je stanowić. Określa cele wycinkowe dla każdej dziedziny celów całości. Decyduje o tym, co zrobić, żeby je osiągnąć. Nadaje celom efektywność, przekazuje informacje o nich ludziom, od których wydajności zależy ich zrealizowanie.
- Organizuje pracę i struktury. Analizuje niezbędne działania, decyzje i relacje. Klasyfikuje pracę i dzieli ją na zarządzanie działania. Następnie dzieli te działania na zarządzanie zadania związane z danymi stanowiskami. Grupuje te jednostki organizacyjne i zadania w strukturę organizacyjną. Dobiera ludzi do zarządzania tymi jednostkami i do zadań, które trzeba wykonać.
- Motywuje i informuje. Z ludzi odpowiedzialnych za zadania tworzy zespół. Robi to poprzez stosunki z ludźmi, którymi kieruje, poprzez bodźce i nagrody za udaną pracę, a także poprzez swoją politykę awansów i system stałego wzajemnego porozumiewania się z podwładnymi.
- Dokonuje pomiaru. Ustala mierniki ocen i zapewnia, by każdy człowiek w organizacji miał dostęp do mierników skupionych na wydajności całej organizacji, a jednocześnie na jego własnej pracy. Analizuje wydajność, ocenia ją i interpretuje, a także informuje podwładnych i zwierzchników o treści mierników i wynikach swoich analiz.
- Rozwija ludzi. Od sposobu, w jaki sobie z tym radzi, zależy, czy ludziom będzie się łatwiej czy trudniej rozwijać. Nadaje im kierunek albo sprowadza ich na manowce, wydobywa z nich coś dobrego, szlachetnego albo ich tłamsi. Umacnia w nich prawość albo ich korumpuje. Uczy ich trzymać się prosto i twardo albo ich deformuje.
Każda z tych kategorii czynności jest bardzo trudna i złożona, wymaga odmiennych cech, umiejętności i kwalifikacji. Wykonując je menedżerowie spełniają w organizacji różne role, zależnie od miejsca w hierarchii zarządzania. Kanadyjski specjalista od zarządzania – Henry Mintzberg proponuje wyodrębnienie trzech takich grup ról menedżerskich. Są nimi: role interpersonalne, role informacyjne i role decyzyjne.
- Role interpersonalne obejmują role:
- r e p r e z e n t a c y j n ą (figurehead): menedżer reprezentuje organizację na wszelkiego rodzaju wewnętrznych i zewnętrznych ceremoniach i występuje jako symbol firmy w stosunku do otoczenia zewnętrznego;
- p r z y w ó d c z ą (leader): menedżer przewodzi grupie, personelowi firmy, kieruje, motywuje, ocenia pracowników, zwalnia ich, a także dba o zaspokojenie ich potrzeb;
- ł ą c z n i k o w ą (liaison) – menedżer utrzymuje stosunki między firmą a otoczeniem zewnętrznym, zawiera umowy, kontrakty, pozyskuje zlecenia, a więc prowadzi działania zewnętrzne, od których zależy funkcjonowanie firmy.
- Role informacyjne obejmują role:
- e k s p e r t a s p e c j a I i s t y (nerve center, monitor): menedżer poszukuje informacji potrzebnych do działań kierowniczych, informacji związanych z funkcjonowaniem firmy (trudności ze zbytem, działalnością itp.), studiuje fachowe pisma związane z jego branżą itp.;
- e k s p e d y t o r a (disseminator): menedżer przekazuje i rozpowszechnia w miarę potrzeby informacje wśród członków organizacji, opracowuje i wysyła raporty, przygotowuje bądź zarivierdza korespondencję;
- r z e c z n i k a f i r m y (spokesperson): menedżer przekazuje informacje o firmie środowisku zewnętrznemu (państwu, władzom terytorialnym, rządowi, środkom masowego przekazu itp.), a także załodze i organizacjom wewnętrznym (np. związkom zawodowym).
- Role decyzyjne obejmują role:
- stymulatora rozwoju przedsiębiorstwa (entrepreneur): menedżer analizuje możliwości i inicjuje programy rozwoju firmy, wprowadza zmiany, inicjuje badania naukowe i zachęca pracowników do przedstawiania własnych pomysłów związanych z produktem i organizacją;
- a r b i t r a (disturbance handler): menedżer reaguje na konflikty powstające w przedsiębiorstwie i na wszelkie formy krytyki, rozwiązuje i usprawnia struktury organizacyjne, a także usuwa negatywne zjawiska w działaniu firmy;
- a I o k a t o r a z a s o b ó w (resource allocator): menedżer rozprowadza zasoby (finansowe i inne) i ustala priorytety, uczestniczy i pomaga w opracowaniu budżetu firmy, decyduje o wymianie pracowników, urządzeń itp.;
- n e g o c j a t o r a (negotiator): menedżer reprezentuje firmę w negocjacjach dotyczących wszelkiego typu porozumień wewnętrznych i zewnętrznych oraz ustala zakresy problemów do rozwiązania.
Witold Kieżun proponuje przyjęcie za podstawę analizy ról menedżera (dyrektora) trzech zasadniczych jego funkcji, a mianowicie:
- rolę organizatora, która obejmuje całość działalności czysto organizatorskiej, a wiec dobór podwładnych, ustalenie zakresu działania, budowę struktur organizacyjnych, ustalanie powiązań informacyjnych, systemu motywacyjnego, systemu kontroli, bieżące nadzorowanie, planowanie, dzielenie zasobów, organizację procesu pracy itd.;
- rolę przedsiębiorcy (merytoryczną), która polega na wykonywaniu czynności zmierzających bezpośrednio do realizacji podstawowego celu przedsiębiorstwa jako systemu techniczno-ekonomicznego, a więc na podejmowaniu decyzji co do wielkości produkcji, asortymentu, profilu technologicznego, zakupu materiałów i surowców, zbytu produktów gotowych itd.;
- rolę interpersonalną, która obejmuje całość zagadnień związanych z kształtowaniem nastawienia na człowieka w procesie pracy, a więc z dbałością o zapewnienie właściwej motywacji, zdrowych i bezpiecznych warunków i stosunków pracy oraz z troską o bezustanne podnoszenie kultury współżycia, ciągły rozwój osobowości pracowników, przezwyciężanie procesów wyobcowania itd.