Miesiąc: wrzesień 2021

z części praktycznej pracy dyplomowej

Każda czynność bankowa związana jest z ponoszeniem określonych kosztów, o czym wspomniano już wcześniej[1].

Ich odpowiednie rozpoznanie i określenie wysokości rzutuje bezpośrednio na opłacalność danej czynności bankowej, a także często przesądza o powodzeniu oferty banku skierowanej do różnych grup klientów. W związku z tym w tej części pracy skupiono się na kosztach związanych ze świadczeniem usług bankowych. Analizie poddano tylko koszty z tytułu odsetek, ponieważ koszty z tytułu prowizji i opłat bankowych stanowią znikomą część kosztów ogółem[2].

Tabela 20. Koszty  z  tytułu  odsetek  BGŻ  S.A.  Oddział  w  Głogowie  w  latach 1997 – 2001

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BGŻ S.A. Oddział w Głogowie

W wyniku analizy przeprowadzonej na podstawie danych zawartych w tabeli 20. stwierdzono, że lata 1998 i 2000 charakteryzują się wzrostem kosztów z tytułu odsetek, 1999 i 2001 natomiast – spadkiem. W roku 1997 NBP, podobnie jak w latach poprzednich prowadził politykę hamowania ekspansji kredytowej oraz pobudzania skłonności do oszczędzania. Stopa redyskontowa weksli wzrosła z 22% do 24,5%, a stopa kredytu lombardowego z 25% do 27%.

W roku 1998 podstawowe stopy procentowe NBP obniżane były czterokrotnie – stopa redyskonta weksli zmniejszyła się z 24,5% do 18,25%, natomiast stopa kredytu lombardowego spadła aż o 7 pp. – z 27% do 20% w skali roku.

W styczniu 1999 zredukowano stopy procentowe o 2,5 – 3 pp. Z pewnością wywarło to wpływ na zmniejszenie wielkości depozytów, a w związku z tym i kosztów z tytułu odsetek. W listopadzie 1999 roku Rada Polityki Pieniężnej znacznie podwyższyła stopy procentowe, stopa kredytu redyskontowa wzrosła do 19%, lombardowego do 20,5%.

W roku 2000 Rada Polityki Pieniężnej podwyższała stopy procentowe dwukrotnie, w lutym i sierpniu, do poziomu: 20% i 21,5% w przypadku stopy redyskonta weksli, 21,5% i 23,0% w przypadku stopy lombardowej. Systematyczny wzrost stóp procentowych od listopada 1999 roku podniósł atrakcyjność lokat bankowych, co spowodowało systematyczny wzrost depozytów osób prywatnych. W związku z tym także koszty z tytułu odsetek w Oddziale uległy zwiększeniu.

Na zmniejszenie kosztów w roku 2001 z kolei wpływ wywarła zapowiedź wprowadzenia w 2002 roku opodatkowania przychodów z oszczędności oraz zniesienia ulgi budowlanej, w wyniku której w IV kwartale 2001 roku zmniejszył się stan depozytów osób prywatnych. Nie bez znaczenia była także sześciokrotna redukcja podstawowych stóp procentowych NBP, łącznie o 7,5 pp. Stopa redyskontowa weksli zmniejszyła się z 21,5% w styczniu 2001 roku do 14% w grudniu 2001 roku.

W celu wyraźniejszego zobrazowania tendencji w kształtowaniu się kosztów z tytułu odsetek sporządzono wykres 15.

Wykres 15. Dynamika  kosztów z tytułu odsetek  BGŻ S.A.  Oddział w Głogowie w latach 1997 – 2001

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BGŻ S.A. Oddział w Głogowie

Kształt wykresu 15. potwierdza wnioski wyciągnięte w trakcie interpretacji danych z tabeli 20. W celu stwierdzenia, z tytułu świadczenia jakich usług, i jakiej grupie podmiotów, Oddział ponosi najwyższe koszty sporządzono tabele 21. i 22.

Tabela 21. Struktura  kosztów  z  tytułu  odsetek  od  depozytów na rachunkach bieżących  w  BGŻ  S.A.  Oddział  w  Głogowie w latach 1997 – 2001 wg  kryterium  podmiotu

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BGŻ S.A. Oddział w Głogowie

Z danych zawartych w tabeli wynika, że w latach 1997 – 2001 udział kosztów z tytułu odsetek od depozytów na rachunkach bieżących w BGŻ S.A. Oddział w Głogowie w kosztach z tytułu odsetek ogółem kształtował się następująco: w roku 1997 stanowił 8,95%, w roku 1998 – 10,96%, w roku 1999 – 11,05%, w roku 2000 – 8,25%, w roku 2001 – 11,21%. Można stąd wywnioskować, że koszty z tego tytułu nie wpływają w znaczący sposób na poziom kosztów ogółem z tytułu odsetek. Wiąże się to z niskim oprocentowaniem środków gromadzonych na rachunkach bieżących.

Najwyższe koszty z tytułu odsetek od depozytów na rachunkach bieżących Oddział ponosi z tytułu odsetek na rachunkach osób prywatnych. W roku 2000 nastąpił wzrost o 42% kosztów z tego tytułu, co wynika ze znacznego przyrostu ilości rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych.

Tabela 22. Struktura  kosztów  z  tytułu odsetek  od  depozytów  terminowych w BGŻ  S.A. Oddział  w  Głogowie  w  latach 1997 – 2001 wg kryterium podmiotu

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BGŻ S.A. Oddział w Głogowie

Po przeprowadzeniu analizy danych zawartych w tabeli 22 wynika, że udział kosztów z tytułu odsetek od depozytów terminowych w Oddziale w latach 1997 – 2001 kształtował się następująco: w roku 1997 wynosił 91,05%, w roku 1998 – 89,04%, w roku 1999 – 88,95%, w roku 2000 – 91,75%, w roku 2001 – 88,78%. Należy więc stwierdzić, że koszty z tego tytułu wywierają największy wpływ na poziom kosztów ogółem z tytułu odsetek.

Największy udział w kosztach z tytułu odsetek od depozytów terminowych przypada na koszty depozytów osób prywatnych. W kolejnych latach udział ten wynosił: w roku 1997 – 92,46%, w roku 1998 – 97,58%, w roku 1999 – 94,47%, w roku 2000 – 82,11%, w roku 2001 – 91,49%. Należy stąd wnioskować, że koszty od depozytów terminowych tej grupy podmiotów przesądzają o wysokości kosztów ogółem od depozytów terminowych.

W tabeli 23. zestawiono przychody z tytułu odsetek i koszty ich uzyskania w celu określenia ich wzajemnych relacji.

Tabela 23. Przychody  z  tytułu  odsetek  a  koszty  z  tytułu  odsetek  BGŻ  S.A. Oddział w Głogowie w latach 1997 – 2001

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BGŻ S.A. Oddział w Głogowie

Na podstawie danych zawartych w tabeli 23. można stwierdzić, że relacja przychodów z tytułu odsetek do kosztów ich uzyskania utrzymuje się na zadowalającym poziomie. W badanym okresie dla całego BGŻ S.A. i odpowiednio dla Oddziału relacja ta kształtowała się następująco: w roku 1997 – 1,46 dla Banku[4] i 3,30 dla Oddziału, w roku 1998 – 1,41 i 2,83, w roku 1999 – 1,58 i 3,56, w roku 2000 – 1,44 i 2,37, w roku 2001 – 1,47 i 3,06. Przyczyny wpływające na wysokość przychodów z tytułu odsetek i kosztów ich uzyskania scharakteryzowano już wcześniej. Relacje zachodzące między przychodami a kosztami z tytułu odsetek uwidoczniono także na wykresie.

Wykres 16. Relacja  przychodów  z  tytułu  odsetek  do  kosztów z tytułu odsetek BGŻ S.A. Oddział w Głogowie w latach 1997 – 2001

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BGŻ S.A. Oddział w Głogowie

W wyniku analizy kształtu wykresu 16. daje się zauważyć tendencja zmniejszania się różnicy między przychodami z tytułu odsetek a kosztami ponoszonymi w celu ich uzyskania. W kolejnych latach różnica ta kształtowała się następująco: w roku 1997 wynosiła 6 655,76 tys. zł, w roku 1998 – 5 565,72 tys. zł, w roku 1999 – 5 029,02 tys. zł, w roku 2000 – 4 144,89 tys. zł, w roku 2001 nastąpiło zwiększenie tej różnicy do 4 766,73 tys. zł.

W dalszej części opracowania przeprowadzona zostanie analiza czynników kształtujących wynik finansowy Banku.

[1] Patrz: Rozdział II, Polityka cenowa banków. [tej pracy dyplomowej]

[2] Patrz: Tabela 13., Rachunek zysków i strat BGŻ S.A. Oddział w Głogowie w latach 1997 – 2001.

[3] Stopa inflacji w latach 1997 – 2001 wynosiła: 1997 – 13,2%, 1998 – 8,6%, 1999 – 9,8%, 2000 – 8,5%, 2001 – 3,6%.

[4] Wyliczeń dotyczących całego BGŻ S.A. dokonano na podstawie danych z rachunków zysków i strat BGŻ S.A. zawartych w Raportach rocznych Banku z lat 1997 – 2001.