Usługi poprzez telefon w bankach krajów o rozwiniętej gospodarce zaczęły się rozwijać w latach 60[1]. Początkowo usługa ta wyglądała dość prozaicznie. Klient dzwonił do banku ,autoryzował się jako właściwa osoba i pracownik udzielał klientowi informacji. Aktualnie rozwój ten poszedł w dwu kierunkach. Pierwszy – to w pełni zautomatyzowana usługa, realizowana przez system informatyczny, podłączony do linii telefonicznej.
Drugi – to realizacja zleceń klientów przez wyszkolonych operatorów, którzy do dyspozycji mają system komputerowy i dysponują wszelkimi informacjami dotyczącymi klienta. Dzięki usłudze przez telefon klient dysponujący tym urządzeniem, działającym w systemie tonalnym może uzyskać dostęp do prostych (wybranych przez bank), usług bankowych oraz informacji dotyczących stanu swojego konta. Możliwe było też poinformowanie klienta o kursach, prognozach walut, i oficjalnych danych o banku i jego ofertach. Łącząc się z bankiem klient wprowadza swój numer identyfikacyjny (PIN), a następnie za pomocą odpowiednich klawiszy uzyskuje głosową informację o dostępnych usługach.
Pionierami na rynku polskim we wprowadzaniu bankowości telefonicznej był Bank Pekao S.A., który w 1996 roku wdrożył usługę pod nazwą Teleserwis. Z uwagi na konieczność rozpowszechnienia usługi dla wszystkich klientów, bank udostępnił dla niej bezpłatną Infolinię 0-800. Działanie Teleserwisu jest przedstawione na rysunku 1. Przykładowo można to przedstawić następująco:[2]
- Klient łączy się za pośrednictwem miejskiej sieci telefonicznej z kasetą modemu głosowego.
- Voice- modem generuje komunikaty głosowe słyszane przez użytkownika.
- Polecenie klienta przesyłane są do komputera w Centrali Banku.
- Następnie za pomocą KCB skierowane jest zlecenie do ogólnopolskiej sieci bankowej.
- Poprzez tę sieć polecenie idzie dalej do serwera oddziału, w którym klient ma swój rachunek.
Rysunek nr 1. Schemat działania teleserwis bankowego
Źródło: Opracowanie własne na podstawie: W. Chmielarz, Systemy elektronicznej bankowości i cyfrowej płatności, Wyższa Szkoła Ekonomiczno – Informatyczna, Warszawa 1999
Informacja zwrotna przebiega w odwrotnym kierunku. Popularność Teleserwisu wzrasta w bardzo szybkim tempie, z aktualniejszych danych liczba zrealizowanych połączeń dotyczących tej usługi osiągnęła poziom blisko 220 tysięcy rocznie. Reasumując, telebanking jako usługa pożądana przez klientów i opłacalna dla banków stanowi jednocześnie silną kartę przetargową w walce konkurencyjnej banków. Rozwój tego typu usług jest więc niemal lawinowy.
Początki bankomatów datują się na 1969 rok a twórcą idei czynnego 24 godziny na dobę kasjera, była firma De La Rue, która to zainstalowała w londyńskiej aglomeracji pierwszą maszynę ATM[3]. Bankomat to skomputeryzowane urządzenie, dające dostęp do pewnych usług bankowych. Początkowo bankomaty wydawały banknoty w zamian za specjalnie perforowane talony. Klienci banku otrzymywali bloczki takich kart oraz specjalne kody identyfikacyjne. Najistotniejszą korzyścią było to, że urządzenia te pozwalały na geograficzne rozszerzenie dostępności usług.
Na początku usługa była jedna, ograniczona do wypłaty. Teraz, skoro ilość bankomatów ciągle rośnie, funkcjonalność i wielkość gamy usług musi być znaczna.[4] Korzystanie z bankomatu jest proste, w celu dostępu do usług należy najpierw włożyć kartę do szczeliny, na wyświetlaczu zjawiają się instrukcje prowadzące klienta krok po kroku do właściwego celu. Koniecznością jest pamiętać swój numer identyfikacyjny -PIN. Jest to osobisty kod, na podstawie którego bankomat sprawdza, czy podany cyfrowo szyfr odpowiada karcie włożonej do szczeliny. Klient musi być świadomy tego, iż dokonanie operacji za użyciem PIN’u, odbywa się na jego rachunek, transakcja nie może być reklamowana i zawsze obciąża konto posiadacza karty, nawet pomimo jej zastrzeżenia.[6]
Liczba bankomatów w Polsce rośnie z roku na rok. Najwięcej bankomatów znajduje się w regionie warszawskim, kolejno w katowickim, gdańskim i poznańskim. Największy udział w rynku bankomatów posiada, niezależna od banków amerykańska firma, istniejąca na polskim rynku od 1995, Euronet.[7]
[1] J. Pobierajło, Bankowość Elektroniczna, Miesięcznik Finansowy „Bank”, nr 05/1999, s. 8-9
[2] W. Chmielarz, Systemy elektronicznej bankowości i cyfrowej płatności, Wyższa Szkoła Ekonomiczno – Informatyczna, Warszawa 1999, s. 66
[3] Nazwa angielska – Automated Teller Machine
[4] J. Pobierajło, Bankowość Elektroniczna, Miesięcznik Finansowy „Bank”, nr 05/1999, s. 9
[6] S. Malarz, Portfel pełen bitów-karty płatnicze, Enter, nr 3/1997, s. 21
[7] J. Pobierajło, Bankowość Elektroniczna, Miesięcznik Finansowy „Bank”, nr 05/1999, s. 11