Prawo bankowe, obowiązujące od lutego 1998r., stworzyło podstawy formalne przebudowy polskiej bankowości. Zreformowany model bankowości zapewnia dualizm w kierowaniu pieniądza oraz konkurencyjność między bankami.
Banki wydają regulaminy, nazywane też instrukcjami lub zarządzeniami, które określają rodzaje i warunki wykonywanych operacji.
W operacjach czynnych banki wykorzystują zgromadzone środki udzielając różnego rodzaju kredytów, lokując kapitały własne i klientów w korzystnych przedsięwzięciach.
Udzielanie kredytów krótko – i średnioterminowych jest podstawowym rodzajem operacji bankowych. Konsekwencją tej działalności jest poszukiwanie przez banki źródeł jej finansowania w postaci gromadzenia wkładów i oszczędności.
Obok podstawowych operacji w postaci udzielania kredytów, banki przeprowadzają także inne operacje czynne. Należy do nich lokowanie środków własnych i powierzonych przez klientów w papierach wartościowych oraz w innych korzystnych inwestycjach. Cechą operacji aktywnych jest działanie banku na własny rachunek i ryzyko. Innym rodzajem operacji czynnych jest udzielanie przez banki różnego rodzaju gwarancji, poręczeń. W operacjach tych banki wprawdzie nie angażują własnych środków, ale przejmują ryzyko za klienta zlecającego udzielenie gwarancji.
Operacje bankowe czynne odnoszą się do działań, które bank podejmuje samodzielnie w celu zarządzania swoimi aktywami, alokowania kapitału, generowania zysków oraz realizowania swojej strategii biznesowej. Są to aktywne działania banku, które wpływają na działalność rynkową i operacyjną. Poniżej przedstawiam kilka przykładów operacji bankowych czynnych:
- Udzielanie kredytów: Banki udzielają kredytów klientom, zarówno osobom fizycznym, jak i firmom. Proces ten obejmuje ocenę zdolności kredytowej klienta, ustalenie warunków kredytu, zawarcie umowy i zarządzanie procesem spłaty kredytu. Udzielanie kredytów to kluczowy aspekt działalności bankowej, który przyczynia się do generowania dochodów z odsetek.
- Inwestycje: Banki dokonują różnych inwestycji w celu zarządzania swoimi aktywami i generowania zysków. Mogą to obejmować zakup i sprzedaż instrumentów finansowych, takich jak akcje, obligacje, instrumenty pochodne, a także inwestycje w nieruchomości, fundusze hedgingowe itp. Banki mogą także zarządzać portfelami inwestycyjnymi swoich klientów.
- Emisja papierów wartościowych: Banki mogą uczestniczyć w emisji i sprzedaży papierów wartościowych, takich jak akcje i obligacje. Mogą działać jako pośrednik między emitentami a inwestorami, organizując i zarządzając procesem emisji, a także zapewniając usługi związane z obrotem papierami wartościowymi.
- Handel walutami: Banki oferują usługi handlu walutami, zarówno dla klientów indywidualnych, jak i instytucjonalnych. Mogą kupować i sprzedawać waluty na rynkach międzynarodowych, zarządzać ryzykiem walutowym oraz dostarczać usługi związane z wymianą walut dla klientów.
- Zarządzanie ryzykiem: Banki prowadzą aktywności związane z zarządzaniem ryzykiem finansowym, takimi jak ocena i kontrola ryzyka kredytowego, ryzyka rynkowego, ryzyka operacyjnego i ryzyka płynności. Przyjmują różne środki ostrożności, monitorują ryzyko i podejmują działania mające na celu minimalizowanie strat.
- Działalność maklerska: Banki oferują usługi maklerskie, takie jak pośrednictwo w zakupie i sprzedaży instrumentów finansowych, doradztwo inwestycyjne, zarządzanie portfelem itp. Banki działają jako pośrednicy między inwestorami a rynkami finansowymi, umożliwiając realizację transakcji.
Operacje bankowe czynne są istotnym elementem strategii biznesowej banku, pozwalając na zarządzanie aktywami, generowanie zysków oraz spełnianie różnorodnych potrzeb klientów. Banki podejmują te aktywne działania w celu efektywnego funkcjonowania na rynku finansowym i spełniania swojej roli w gospodarce.