wykład z socjologii
- Człowiek tworzy kulturę i historię dzięki temu, że:
*jest wyposażony w rozum
*ma naturę zdolną do rozwoju i przekazywania właściwości biopsychicznych w drodze dziedziczenia
*uczestniczy w życiu społecznym
- Różne poglądy na temat istoty człowieczeństwa stały się podstawą do formułowania różnych koncepcji dotyczących człowieka.
Koncepcja teologiczna – głosi, że człowiek jako twór Boga rodzi się ludzki w pełni swej osobowości, w pełni doskonałego człowieka
Koncepcja socjologiczna – głosi, że jednostka ludzka zyskuje człowieczeństwo dopiero dzięki życiu społecznemu
Obie koncepcje są słuszne ale patrzą z różnych stron na człowieka, każda ujmuje go w innej płaszczyźnie:
- jedna mówi o jego pochodzeniu (teologiczna)
- druga o rozwoju (socjologiczna)
Zatem:
Koncepcja teologiczna jest prawdziwa, gdy tłumaczy genezę pochodzenia i kultury oraz przeznaczenie istoty ludzkiej.
Koncepcja socjologiczna człowieka jest prawdziwa, gdy głosi, że człowiek przez życie społeczne dochodzi do pełni człowieczeństwa.
Obie koncepcje nie mogą więc sobie przeczyć!
Przeciwnie – uzupełniają się wzajemnie, przyczyniając się wzajemnie do stworzenia pełnej prawdy o człowieku.
„człowiek rodzi się ludzki, ale pełnię swego rozwoju osiąga dopiero dzięki społeczeństwu”
- Pod wpływem częstych kontaktów z innymi osobami kształtuje się osobowość społeczna
Zespół trwałych cech jednostki wpływających na jej postępowanie, wyrastających na podbudowie cech biologicznych i psychicznych, a pochodzących z wpływu kultury i struktury zbiorowości, w których jednostka została wychowana i w których uczestniczy
Kształtowanie się osobowości społ. może powodować, że w danym regionie ukształtują się 2 różne kultury.
„choć można znaleźć wiele dowodów świadczących zarówno o sile i znaczeniu czynników biopsychicznych i społecznych, żadna z tych grup nie wyjaśnia w sposób całkowicie pełny i wyczerpujący całokształtu losów życiowych poszczególnych ludzi.
Obecnie najczęściej uznaje się, że zależą one głównie od 4 grup czynników. Oprócz wymienionych już czynników biopsych. i środowiskowych zalicza się do nich także:
- planowe oddziaływanie wychowawcze oraz
- aktywność własną jednostki”
Socjologów interesują socjogenne czynniki osobowości. Wyjaśniają one wpływy życia społecznego i kultury na osobowość jednostki.
Procesy tego oddziaływania określa się mianem socjalizacji.
- Socjalizacja obejmuje procesy:
*internalizacji, t. j. nabywania czy przyjmowania przez jednostkę wartości i norm z nich wynikających
*uczenia się i tworzenia wzorów zachowań, a wśród nich wzorów ról społecznych
Procesy socjalizacji jednostki zachodzą w drodze spontanicznego naśladownictwa, identyfikacji, wychowania czy też świadomych osobistych decyzji samowychowawczych, dokonują się zaś dzięki interakcjom z innymi ludźmi.
Brak komunikacji i interakcji uniemożliwia socjalizację!
- W analizach procesów socjalizacji wyróżnia się 2 fazy:
*socjalizację pierwotną – okres dzieciństwa, interakcja z opiekunami, grupy pierwotne, kontakty face-to-face
*socjalizację wtórną – w wieku dorosłym pod wpływem uogólnionego innego
Socjalizacja wtóra polega na uczeniu się przez jednostkę ról rodzinnych, zawodowych, ról pełnionych w różnych grupach społecznych lub instytucjach.
Dzięki procesowi socjalizacji jednostka rozwija swoją jaźń, czyli samoświadomość jednostki.
- Proces socjalizacji pełni 2 ogromnie istotne funkcje:
1) stanowi mechanizm transmisji kultury
kulturowa tradycja, dorobek kulturowy społeczeństwa przenosi się z pokolenia na pokolenie, może ulegać komunikacji i bogaceniu się tylko dzięki temu, że wcześniejsze pokolenia przekazują idee, reguły, symbole późniejszym pokoleniom. Gdyby nie socjalizacja każde pokolenie musiałoby zaczynać wszystko od nowa
2) wytwarza pewien stopień ładu i porządku społecznego
chodzi o to, aby działania ludzi odpowiadały społecznym oczekiwaniom: wspólnie wyznawanym przez zbiorowość ideałom, wartościom, normom
SOCJALIZACJA – to proces, dzięki któremu jednostka wdraża się do sposobu życia swojej grupy i szerszego społeczeństwa przez uczenie się reguł i idei zawartych w kulturze
SOCJALIZACJA – procesy oddziaływań społeczeństwa na jednostkę, za pośrednictwem, których jednostka staje się pełnowartościowym członkiem zbiorowości społecznych
- odmiany socjalizacji:
*socjalizacja początkowa – dokonuje się w rodzinie, następnie w grupach pierwotnych
* socjalizacja permanentna – dokonuje się, gdy jednostka przygotowuje się do pełnienia określonych ról społecznych
*resocjalizacja – zmiana sytuacji życiowej człowieka wymusza przystosowanie się do zupełnie nowych warunków
*akulturacja – głęboka forma resocjalizacji, obejmująca przeważnie wszystkie sfery życia
*kontrsocjalizacja – wdrażanie do ról dewiacyjnych
*socjalizacja antycypacyjna – (odmiana snobizmu) – ktoś, kto nie jest jeszcze członkiem danej grupy czy nie zajmuje jeszcze danej pozycji społ., identyfikuje się z nią subiektywnie
*socjalizacja odwrotna – gdy młodsi wywierają socjalizujący wpływ na starszych
- Pojęcie socjalizacji:
„proces przekształcania biologicznego organizmu noworodka w aktywnego uczestnika życia
społecznego i kulturalnego” – wg J.Szczepańskiego
„proces przyswajania przez jednostkę wiedzy, umiejętności i dyspozycji, czyniący ją zdolną
do życia w społeczeństwie”– słownik pojęć socjologicznych