wykład z socjologii
- Procesy integracji i dezintegracji wg G.Hartfrela
Integracja społeczna to socjologiczne określenie procesów świadomościowego i faktycznego
włączania się do struktur wartości i wzorów postępowania:
– przez poszczególne jednostki do określonych grup, organizacji lub innych obszarów
społecznych
– przez grupy, warstwy, klasy jakiegoś społeczeństwa
– przez różne społeczeństwa, w wyniku czego kształtują się nowe <wyższe> kulturowo
wspólne struktury
Dezintegracja – to wieloznacznie używane określenie:
– dla przedstawienia podziałów w rozwiniętych społeczeństwach industrialnych na różne,
względnie od siebie niezależne sektory kulturowe i odpowiadającą im społeczną świadomość
– dla określenia istotnej części zachowań odbiegających od ogólnie przyjętych norm
– dla określenia rozkładu poszczególnych instytucji i organizacji w ciągu zmian społecznych
– dla określenia procesów wyodrębniania się poszczególnych instytucji społecznych ze
struktury ogólnospołecznej w wyniku utraty przez nie zdolności funkcjonalnych wobec systemu
- Integracja normatywna i funkcjonalna
Integracja
Normatywna
stan i stopień, w jakim systemy wartości wyznawanych przez członków grupy i ich zachowania się są zgodne z systemami wartości i wzorami zachowań obowiązującymi w danej grupie
Funkcjonalna
(komunikacyjna+funkcjonalna)
- Czynniki dezintegracji normatywnej:
- brak informacji i łączności – między członkami grupy lub między członkami a instytucjami grupowymi sprawia, iż pewne odłamy członków danej grupy społ. znajdują się w pełnej lub częściowej izolacji. Członkowie zatem nie znają norm, wzorów postępowania, uznawanych za obowiązujące w danej społeczności. Nie docierają do nich środki oddziaływania podejmowane w tym zakresie przez odpowiednie instytucje grupy.
Przykład roli tego czynnika: społeczeństwa pierwotne, w których izolacja przestrzenna powodowała odrębności w całej tradycyjnej kulturze grup plemiennych czy etnicznych
- nadmierna ruchliwość społeczna – nadmierna ruchliwość członków w danej grupie nie sprzyja integracji normatywnej, gdyż nie są oni w stanie adaptować się do wzorów zachowań i norm uznawanych w danej grupie czy społeczności za obowiązujące. Przelotne uczestnictwo w grupie uniemożliwia im życie grupowe i nie motywuje ich do zaangażowania się w nie. Trudno jest jednostce wiązać się z daną lokalną grupą przynależności.
Lokalne układy grup, w których jednostka okresowo przebywa nie stają się układami odniesienia porównawczego ani też odniesienia normatywnego
3. heterogeniczność i złożoność grupy – w grupach niejednorodnych i złożonych (np.społecznośc miasta) trudniej jest osiągnąć unifikację zachowań ludzkich oraz zgodność wartości i norm postępowania z obowiązującymi w grupie, gdyż w takich grupach instytucje grupowe nie są w stanie oddziaływać w pełni skutecznie na zachowanie jednostek.
W grupach takich rozwijają się różne subkultury właściwe owym podgrupom (np.etnicznym), występuje duży pluralizm światopoglądowy i kulturalny, osiągnięcie integracji normatywnej jest więc bardzo trudne. Musi ono polegać na kompromisach i konformizmie.
4.konflikt ról – rola społeczna oznacza takie zachowanie ludzi posiadających dany status, które ukierunkowane jest na spełnienie oczekiwań innych jednostek, pozostających w jakiejś relacji do danego statusu. Status społeczny danej jednostki rodzi nie jedną rolę, ale zestaw ról wynikających zarówno ze złożoności grupy społ. i zróżnicowania w swym składzie(różne oczekiwania wobec roli, różne jej ujmowanie).
W związku z przynależnością jednostki do różnych grup społ. i pełnienia różnych ról w tych grupach jednostka bardzo często znajduje się w tzw. konflikcie ról.
Może to być kolizja ról, kiedy może to być rzeczywisty konflikt
jednostka nie jest w stanie wypełnić ról, gdy jednostka musi podjąć
wszystkich ról, jakie dla niej działanie, które oceniane jest czy
wynikają z tytułu zajmowania wielu regulowane odmienne w grupach
pozycji społecznych do których jednostka należy
Łączy się to z odmiennym systemem wartości i wzorów zachowania, dominującym w tych grupach
Konflikt ról jest czynnikiem dezintegrującym grupy, gdyż w wypadku kolizji czy konfliktu ról członkowie grupy albo postępują wg wzoru zachowania określonego przez jedną grupę, albo odstępują od wzoru zachowań obowiązujących w innych grupach, powodując stan dezintegracji.
- Tożsamość
– podobnie jak jaźń, rozwija się ona w procesie socjalizacji
– układ autodefinicji jednostki o sobie samej
Tożsamość
Osobowa Społeczna
– poczucie ciągłości jaźni; – jest ściśle związana z pełnionymi
jest samoświadomością siebie przez nas rolami społecznymi
bez wzgl. na zmiany jakie – tożsamość społ. ulega ciągłym
zachodzą w naszym życiu zmianom
mamy to samo poczucie
jestestwa
– jest trwała
Kryzys tożsamości – spowodowany naszą fragmentaryczną przynależnością do różnych grup społecznych. Złożoność grup społ., ról społ. powoduje, że możemy mieć do czynienia z kryzysem tożsamości.
Metody integracji społecznej
- proces interioryzacji – polega na takim oddziaływaniu na
członków grupy, aby przyjęli oni
wartości formułowane i uznawane
przez członków grupy za swoje;
aby włączyli je do swego syst.
wartości, którym się kierują,
a przez to przyjęli tez normy
wzory zachowań z nich
wynikające
Interioryzacja (zwana także indoktrynacją) obejmuje różne rodzaje oddziaływań, stosowanych przez takie instytucje grupy, jak informacja, nauczanie, wychowanie, propaganda
- symbolizacja wartości przedstawienie i upowszechnienie
i norm grupowych w formie różnego rodzaju symboli,
pomników, znaków, obrazów itp.
tak aby stawały się bodźcami czy
okazjami sprzyjającymi
uzgadnianiu przez jednostki swych
wartości, wzorów zachowań
z uznanymi przez grupę za
obowiązujące czy też pożądane
Symbolizacja ma za zadanie przypomnieć wartości grupowe i wzory zachowań, ma utrwalać związki emocjonalne z innymi ludźmi, wpływać szczególnie na komponent emocjonalny postaw ludzkich.
- implementacja wszelkie przedsięwzięcia, które
umożliwiają lub ułatwiają
członkom grupy praktykowanie
wzorów zachowań i stosowanie się
do norm uznawanych za obowią-
zujące. Chodzi tu o wszelkiego
rodzaju urządzenia, środki,
narzędzia, oznakowania, które nie
tylko przypominają czy informują,
ale skłaniają i stwarzają
możliwości określonego
zachowania się
Implementacja obejmuje jednak przede wszystkim tworzenie różnego rodzaju instytucji i placówek, które umożliwiają stosowanie się do norm grupowych
- kontrola społeczna system działań podejmowanych
przez właściwe instytucje danej
grupy (a w tym i inst. władzy
grupowej) zmierzające do
unifikacji (zgodności) zachowań
członków grupy z systemem
obowiązujących norm przez
stosowanie odpowiedniego
systemu nagród i kar.
Podstawowym warunkiem kontroli społecznej jest ustanowienie w danej grupie określonego systemu norm i wzorów zachowań, obowiązujących w określonych sytuacjach.
Ten porządek normatywny musi być znany, upowszechniony przez odpowiednie środki informacji, właściwe dla danej grupy i uznany publicznie za powszechnie obowiązujący.
Funkcjonowanie tego porządku normatywnego zostaje zabezpieczone określonym systemem nagród, kar, zwanych sankcjami. Kontrola społeczna jest kontrolą formalną, gdy jej funkcjonowanie określone jest regułami i przepisami grupy. Współistnieje z nią kontrola nieformalna, sprawowana przez tzw. opinię społeczną.