„Celami polityki społecznej jako działalności są:
a) wyrównywanie warunków życia i pracy poprzez zaspokajanie potrzeb ludności w różnym wieku,
b) tworzenie równego dostępu w korzystaniu z obywatelskich praw,
c) usuwanie nierówności społecznych,
d) asekurowanie przed ryzykiem życiowym”[1].
Oto najważniejsze cele, które są przypisywane polityce społecznej:
a) zwalczanie niedomagań w dziedzinie procesu dystrybucji,
b) wspieranie lub tłumienie pewnego systemu gospodarczego lub jego części,
c) zwalczanie sprzeczności (antagonizmów) społecznych,
d) wspieranie dobra wspólnego poprzez wpływ na stosunki klas społecznych należących do wspólnoty,
e) zapewnienie trwałego osiągania celów społecznych,
f) dążenie do równowagi między wymogami etycznymi i politycznymi,
g) kształtowanie położenia różnych warstw społecznych (w szczególności potrzebujących ochrony),
h) utrzymanie i wzmocnienie wewnętrznych, materialnych powiązań w społeczeństwie,
i) integracja grup społecznych w społeczeństwie,
j) regulowanie stosunków miedzy grupami społecznymi,
k) wspieranie wolności i godności ludzi pracy,
l) dążenie do porządku życia zbiorowego ludzi,
m) ochrona grup społeczno-ekonomicznych, które w skutek swojej zależności ekonomicznej są szczególnie narażona na szkody, krzywdy, niebezpieczeństwa i kłopoty,
n) zapobieganie i łagodzenie zaburzeń i konfliktów w przebiegu procesów społecznych,
o) poprawa gospodarczej i społecznej pozycji większości osób,
p) zapewnienie minimalnych standardów socjalnych,
q) poprawa warunków pracy i bytu szerokich warstw ludności,
r) eliminowanie źródeł powstawania i przeciwdziałanie patologii społecznej,
s) zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego, zaspokojenie potrzeb wyższego rzędu, zapewnienie ładu społecznego[2].
Adresatami polityki społecznej są jednostki, rodziny lub grupy społeczne które:
a) żyją w niekorzystnych warunkach ekonomicznych (ubóstwo materialne),
b) zostają dotknięte niekorzystnymi procesami społecznymi, wynikającymi z masowych i dynamicznych zmian rozwojowych (np. deindustrializacja),
c) nie zostały wyposażone w kapitał życiowy umożliwiający im normalną pozycja społeczną, odpowiedni poziom kwalifikacji, wejście na rynek pracy, założenie rodziny, co dodatkowo utrudnia dostosowanie się do zmieniających się warunków społecznych i ekonomicznych,
d) nie posiadają dostępu do odpowiednich instytucji pozwalających na wyposażenie w kapitał życiowy, jego rozwój i pomnażanie, co ma miejsce w wyniku niedorozwoju tych instytucji z uwagi na brak priorytetów, brak środków publicznych, niską efektywność funkcjonowania,
e) doświadczają przejawów dyskryminacji zarówno wskutek niedorozwoju własnego ustawodawstwa, jak i kulturowych uprzedzeń i stereotypów,
f) posiadają cechy utrudniające korzystanie z powszechnych zasobów społecznych ze względu na zaistnienie niesprawności, uzależnienia, długotrwałej choroby lub innych cech indywidualnych,
g) są przedmiotem niszczącego działania innych osób, przemocy, szantażu, indoktrynacji.
W zakres zainteresowań polityki społecznej wchodzą zagadnienia prawne, polityczne, socjologiczne, ekonomiczne w następujących obszarach:
- polityka demograficzna (ludnościowa) i polityka rodzinna,
- polityka edukacyjna (oświatowa),
- polityka kulturalna,
- polityka ochrony zdrowia,
- polityka mieszkaniowa,
- polityka migracyjna,
- polityka zatrudnienia (przeciwdziałanie bezrobociu, kształtowanie płac i warunków bezpieczeństwa pracy),
- polityka zabezpieczenia społecznego i pomocy społecznej,
- polityka ochrony środowiska naturalnego,
- polityka prewencji i zwalczania zjawisk patologii[3].
————
[1] K. Głąbicka, Polityka społeczna państwa polskiego u progu członkowstwa w Unii Europejskiej”, Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji, Radom 2004, s.13
[2] Tamże, s.10
[3] E. Wnuk-Lipiński, Demokratyczna rekonstrukcja. Z socjologii radykalnej zmiany społecznej, Warszawa 1996, s.539-540