Wiek, w którym żyjemy, to wiek intensywnych przemian, odkryć, udoskonaleń, ale także wiek, który przyniósł mnóstwo zagrożeń dla człowieka.
Zmieniająca się w zawrotnym tempie rzeczywistość społeczna, przysparza ludziom wielu problemów w życiu codziennym. Nie mogąc dostosować się do coraz to nowszych wymagań i warunków, człowiek zaczyna szukać zapomnienia sięgając po różnego rodzaju używki, w tym po alkohol.
Jeśli zdarza się to zbyt często, jeśli staje się czynnością niekontrolowaną, to przeradza się w alkoholizm. Szczególnie dotkliwy jest wtedy, gdy swoim zasięgiem obejmuje rodzinę. Stawanie się rodziną alkoholową jak pisze Z. Gaś, to proces, w trakcie którego do rodziny zostaje wprowadzony alkohol, a więc w wyniku którego używanie alkoholu przez jedną lub więcej osób staje się podstawową zasadą organizującą i kształtującą życie rodziny. W efekcie, któregoś dnia rodzina zauważa, że całe jej życie koncentruje się wokół alkoholu[1]
Rodzina z problemem alkoholowym to jednostka społeczna, w której jeden lub więcej jej członków zmaga się z uzależnieniem od alkoholu, co wpływa na funkcjonowanie całej rodziny. Problem alkoholowy w rodzinie nie dotyczy jedynie osoby uzależnionej, lecz ma szerokie konsekwencje dla wszystkich jej członków, w tym dzieci, małżonków i innych bliskich osób. Uzależnienie od alkoholu jest poważnym problemem zdrowotnym i społecznym, który może prowadzić do licznych trudności emocjonalnych, psychicznych, finansowych i społecznych.
W rodzinach z problemem alkoholowym często obserwuje się zaburzenie w relacjach interpersonalnych, co może prowadzić do konfliktów, przemocy domowej, a także zaburzeń w procesie wychowawczym dzieci. Dzieci wychowywane w takich rodzinach często doświadczają traumy, niepokoju, poczucia wstydu i zaniedbania emocjonalnego. Dzieci w rodzinach z problemem alkoholowym mają zwiększone ryzyko rozwoju własnych problemów emocjonalnych, w tym depresji, lęków, zaburzeń zachowań, a także częściej popadają w uzależnienia. Ponadto, mogą mieć trudności w nawiązywaniu zdrowych relacji interpersonalnych w dorosłym życiu.
Osoba uzależniona od alkoholu często traci zdolność do pełnienia swoich obowiązków rodzinnych i społecznych, co prowadzi do zaniedbań w zakresie opieki nad dziećmi, utraty stabilności finansowej, a także niezdolności do tworzenia bezpiecznego i wspierającego środowiska domowego. W wyniku picia alkoholu mogą pojawić się także incydenty przemocy, agresji, a także sytuacje kryzysowe, które mają wpływ na całą rodzinę.
Rodzina z problemem alkoholowym może zmagać się z poczuciem wstydu i izolacji społecznej, obawiając się ujawnienia problemu otoczeniu, co utrudnia jej dostęp do pomocy. W takich rodzinach często występuje tzw. „milczenie”, gdzie problem jest ignorowany lub ukrywany, co potęguje jego negatywne skutki. Członkowie rodziny, w tym dzieci, często czują się bezradni i nie potrafią poradzić sobie z trudnościami związanymi z alkoholem.
Wsparcie w rodzinach z problemem alkoholowym może pochodzić z różnych źródeł. Ważnym elementem pomocy jest terapia uzależnienia, która ma na celu pomóc osobie uzależnionej w przezwyciężeniu nałogu. Istnieją również programy wsparcia psychologicznego i grupy wsparcia, takie jak Al-Anon, które oferują pomoc członkom rodzin osób uzależnionych. W takich grupach można uzyskać wsparcie emocjonalne, porozmawiać z osobami przechodzącymi przez podobne doświadczenia oraz nauczyć się, jak radzić sobie z trudnościami wynikającymi z życia w rodzinie z problemem alkoholowym.
Ważnym aspektem jest także terapia rodzinna, która pomaga całej rodzinie zrozumieć dynamikę uzależnienia i wspiera proces zdrowienia. Terapeuci rodzinny pomagają w poprawie komunikacji między członkami rodziny, budowaniu zdrowszych wzorców zachowań i emocjonalnego wsparcia. W wielu przypadkach konieczne może być także wsparcie instytucji społecznych, takich jak ośrodki pomocy społecznej, czy szkoły, które oferują pomoc dzieciom z rodzin borykających się z problemem alkoholowym.
Rodzina z problemem alkoholowym jest szczególnie narażona na liczne trudności emocjonalne, społeczne i finansowe. Uzależnienie od alkoholu wpływa na funkcjonowanie rodziny, prowadząc do zaburzeń w relacjach, przemocy, zaniedbania oraz traum. Pomoc skierowana do takich rodzin powinna obejmować zarówno wsparcie dla osoby uzależnionej, jak i dla pozostałych członków rodziny, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci, które mogą doświadczać poważnych trudności w wyniku życia w takim środowisku.
[1] Z. Gaś, Rodzina wobec uzależnień, PARPA, Warszawa 1993, s. 45.