Ośrodek Wparcia Dziecka i Rodziny „Koło” jest jednostką organizacyjną powołaną przez Radę Powiatu Warszawskiego uchwałą z dnia 24 kwietnia 2002 roku. Mieści się on w mieście Warszawa przy ulicy Dalibora. Jej celem jest wykonywanie zadań z zakresu pomocy społecznej. Organem nadzorującym całość sprawowanej opieki i wychowania nad podopiecznymi sprawuje Wojewoda Mazowiecki.
Ośrodek ten jest placówką spełniającą wiele różnych funkcji w ramach realizacji zadań placówek opiekuńczo-wychowawczych typu socjalizacyjnego i interwencyjnego. Składa się z dwóch oddzielnych placówek: Domu Dziecka nr 3 w Warszawie oraz Ośrodka Interwencyjno- Diagnostycznego.
Do Domu Dziecka mogą być przyjmowane dzieci w wieku 3-18 lat, lub młodsze w celu nie rozdzielania rodzeństwa. Dzieci mogą przebywać w nim do uzyskania pełnoletniości, lub dłużej, aż do momentu ukończenia nauki szkolnej. W przypadku opuszczenia placówki dyrektor kieruje zawiadomienie do centrum pomocy i sądu rodzinnego, który wydał orzeczenie o umieszczeniu w nim dziecka. W przypadku , gdy dziecko ma ukończone 18 lat może zostać skreślone z listy wychowanków lub może zostać nieprzyjęte powtórnie do placówki. Umieszczenie dziecka odbywa się na skutek orzeczenia sądu rodzinnego, prośby rodzica lub opiekuna prawnego.
Do Ośrodka Diagnostyczno-Interwencyjnego przyjmowane są dzieci wymagające sprawowania szybkiej opieki, ze względu na warunki rodzinne w jakich się znalazły. Zróżnicowanie wiekowe to od 3 do 11 lat. Ze względu na zasadę nie rozdzielania rodzeństwa mogą być w nim umieszczone dzieci od 2 roku życia i po ukończeniu 11 lat. Jest to placówka doraźna, w której dzieci nie mogą przebywać dłużej niż 3 miesiące, chyba że nie została uregulowana ich sytuacja prawna. W takim wypadku sąd może przedłużyć ich o pobyt o kolejne 3 miesiące.
Ośrodek Wsparcia Dziecka i Rodziny „Koło” pełni wiele różnych celów i zadań takich jak:12
- zapewnienie dziecku całodobowej ciągłej lub okresowej opieki i wychowania, lub doraźnej opieki i wychowania na czas trwania sytuacji kryzysowej,
- zaspokajanie niezbędnych potrzeb bytowych, rozwojowych, w tym emocjonalnych, społecznych i religijnych,
- zapewnienie korzystania ze świadczeń zdrowotnych,
- zapewnienie wychowankom kształcenia dostosowanego do ich wieku i możliwości, wyrównywania opóźnień rozwojowych i szkolnych,
- zapewnienie kwoty pieniężnej do własnego dysponowania przez dzieci od piątego roku życia, której wysokość jest nie niższą niż 0,5 % i nie wyższą niż 5 % kwoty, o której mowa w art. 78 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, ustala co miesiąc dyrektor placówki w porozumieniu z samorządem placówki,
- sporządzenie diagnozy psychologiczno-pedagogicznej dziecka i diagnozy jego sytuacji rodzinnej oraz ustalenie wskazań do dalszej pracy z dzieckiem,
- realizację pracy z rodziną dziecka mającą na celu podtrzymanie więzi między rodzicami a dzieckiem,
- zapewnienie zajęć wychowawczych, korekcyjnych, kompensacyjnych, logopedycznych, terapeutycznych, rekompensujących braki wychowania w rodzinie i przygotowujących do życia społecznego, a dzieciom niepełnosprawnym – odpowiedniej rehabilitacji i zajęć specjalistycznych,
- podjęcie działań w celu powrotu dziecka do rodziny naturalnej, znalezienia rodziny przysposabiającej lub umieszczenia w rodzinnych formach opieki zastępczej.
Ośrodek złożony jest z trzech komórek organizacyjnych: Działu Opiekuńczo- Wychowawczego, Działu Finansowo- Księgowego, Działu Administracyjno-Obsługowego. Bezpośrednio skierowanym na dzieci działem jest dział pierwszy. W skład niego wchodzą wychowawcy grup, psycholog, pedagog i pracownik socjalny, mający za zadanie zapewnić opiekę i bezpieczeństwo wychowankom.
Do podstawowych zadań psychologa należy regularne przeprowadzanie badań indywidualnych z dziećmi, tworzenie diagnoz psychologicznych, organizowanie zajęć korekcyjno-terapeutycznych i udzielanie porad psychologicznych rodzicom wychowanków.
Pedagog zaś jest zobowiązany do komplementowania całej dokumentacji dotyczącej dzieci, pracy z różnego rodzaju placówkami specjalistycznymi, zawiadamiania ośrodków adopcyjnych o przebywaniu dziecka w placówce w celu znalezienia mu opieki zastępczej.
Wychowawca jest odpowiedzialny za prowadzenie indywidualnej dokumentacji wychowanków, organizowanie zajęć i pracy dostosowanej do poziomu rozwojowego, procesu wychowawczego dzieci oraz samokształcenia.
Działania pracownika socjalnego są głównie nakierowane na pomoc socjalną dzieciom. Ma on za zadanie ustalić sytuację materialną i życiową dziecka, przedsięwziąć działania poprawiające jego sytuację, wspierać wychowanków w procesie usamodzielniania się, udzielać porad i wsparcia w tym zakresie, współpracować z Warszawskim Centrum Pomocy Rodzinie, wnioskować o środki finansowe niezbędne w celu utrzymania prawidłowej egzystencji.
Zadaniami Działu Finansowo- Księgowego jest prowadzenie planu finansowego placówki, rejestrowanie operacji gospodarczych i ich rozliczanie, prowadzenie księgowości, organizowanie i prowadzenie szkoleń pracowników ośrodka, projektowanie przepisów wewnętrznych, kontrolowanie i rozliczanie czasu pracy, nadzorowanie urlopów wypoczynkowych, zatrudnionych pracowników.
Dział Administracyjno-Obsługowy zajmuje się prowadzeniem sekretariatu ośrodka, kalendarza spotkań dyrektora i jego zastępcy, rejestrem skarg i wniosków, rejestrowaniem korespondencji wychodzącej, jak też i przychodzącej, zakupem odpowiedniego sprzętu biurowego, środków higienicznych, zaopatrzeniem żywieniowym stołówki, przygotowywaniem posiłków, naprawą sprzętów i przedmiotów, prawidłowym utrzymaniem porządku, estetyki i czystości w ośrodku.
W ramach działalności ośrodka funkcjonuje zespół do oceny okresowej sytuacji dziecka. W jego skład wchodzą: dyrektor, pedagog, pracownik socjalny, psycholog, wychowawca, przedstawiciel PCPR-u. Zespół ów obraduje nie rzadziej niż co pół roku i zaraz po przyjęciu nowego dziecka do placówki. Jego głównym zadaniem jest analiza okresowej sytuacji życiowej wychowanka, jak też informowanie sądu rodzinnego o ewentualnym umieszczeniu go w innego typu placówce.
W skład dokumentacji wychowanków wchodzą:[1]
- księgi ewidencji wychowanków,
- księga meldunkowa,
- protokoły stałego zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka,
- zeszyt odwiedzin,
- akta osobowe wychowanków:
- indywidualny plan pracy z dzieckiem/indywidualny program usamodzielnienia,
- karta pobytu dziecka,
- karta udziału w zajęciach specjalistycznych z opisem ich przebiegu,
- arkusz badań i obserwacji psychologicznych i pedagogicznych,
- przebieg nauczania,
- diagnoza sytuacji rodzinnej dziecka,
- dokumentacja zdrowotna wychowanków,
- dokumentacja ubezpieczeniowo-zdrowotna.
Dzieci będące w placówce przebywają w grupach wychowawczych ilościowo dostosowanych do rodzaju zajęć, na które uczęszczają i odpowiadające ich potrzebom. Mogą one stworzyć własny samorząd funkcjonujący na podstawie przyjętego i skonstruowanego regulaminu. Opiekun samorządu jest powoływany spośród zatrudnionych pracowników placówki. Samorząd może wnioskować i opiniować we wszystkich sprawach Ośrodka.
Podczas pobytu w Ośrodku Wsparcia Dziecka i Rodziny „Koło” wychowankowie mają zapewniony szereg praw wynikających z podstawowych praw obywatela Rzeczypospolitej Polskiej, takich jak min: ochrona myśli, sumienia, światopoglądu, poszanowanie godności, wyznania, prawo do własnego zdania, dostęp do informacji, prawo do prywatności, edukacji, rozwoju zainteresowań itd.
Wśród praw istnieją też i ich obowiązki, które określa regulamin ośrodka:14
- uznawanie godności i podmiotowości innych osób, koleżeństwo,
- uczestnictwo w zajęciach, rzetelna praca, nauka,
- dbałość o wspólne dobro, ład i porządek,
- zachowanie zgodne z normami społecznymi,
- poszanowanie cudzej własności,
- przestrzeganie regulaminu placówki, a w szczególności:
- podporządkowywanie się poleceniom wychowawców,
- przestrzeganie porządku dnia,
- wracanie na czas z urlopów, wyjść,
- nie opuszczanie terenu placówki bez zgody wychowawców,
- przestrzeganie zakazu palenia papierosów, picia alkoholu, używania i posiadania środków odurzających, używania przemocy fizycznej i psychicznej.
Wychowankowie za dobre sprawowanie, wyniki w nauce, koleżeńskość, pomoc bliźnim, obowiązkowość, punktualność, dbałość o porządek, należyte wywiązywanie się ze swoich obowiązków mogą otrzymywać nagrody materialne i niematerialne. Do nagród materialnych należą nagrody rzeczowe (w tym przedmioty, dyplomy i listy pochwalne) lub pieniężne, a do nagród niematerialnych należą pochwały (wychowawców i dyrektora), formę nagród stanowią także przywileje, takie jak korzystanie z rozrywek i imprez (wewnątrz i na zewnątrz Ośrodka).
Za nieprzestrzeganie przepisów umieszczonych wewnątrz regulaminu obowiązującego wewnątrz ośrodka, wychowankowie ponoszą kary ustalane przez dyrektora, wychowawców i jednego z przedstawicieli samorządu wychowanków.
[1] Regulamin Ośrodka Wsparcia Dziecka i Rodziny „Koto”.