fragment pracy mgr
Badania religijności młodzieży na początku lat dziewięćdziesiątych przeprowadzone zostały w zupełnie innych warunkach społeczno – politycznych, niż w latach ubiegłych. Wprawdzie zmiany ustrojowe dokonały się bardzo szybko, jednak zmiana wewnętrznych postaw ludzkich następuje bardzo powoli[1].
Należy jednak mieć na uwadze, że „…postawy i zachowania młodzieży nie są czymś stałym, tworzą się w doświadczeniu życia indywidualnego i społecznego. Nie są raz na zawsze ukształtowane, lecz ulegają zmianom…”[2].
Wyniki przedstawionych poniżej badań socjologicznych będą ukazywały tendencje rozwojowe postaw i zachowań młodego pokolenia Polaków. Mówiąc o młodzieży mamy na myśli jednostki w przedziale 15-24 lat. W wieku 15-19 lat w Polsce jest obecnie[3]
2779300 młodzieży, zaś w wieku 20-24 lat 2457400 osób. Łącznie młodzież polska liczy więc 5236670 osób, co daje 523670 osób na jeden rocznik. W roku 2000 prognozowana liczba polskiej młodzieży wyniesie 6559000 osób. Liczba młodzieży ma więc tendencję wzrostową, co wskazuje na zwiększającą się rolę młodszych pokoleń w przyszłości. Wraz ze wzrostem liczby młodzieży, zmienia się również sposób postrzegania przez nią religii, co pokazują wyniki badań, które w późniejszych latach ujawniają coraz bardziej zróżnicowane podejście młodzieży do kwestii religijnych[4].
Warto zaznaczyć, że religijność młodzieży jest ściśle związana z otoczeniem, w którym dorastają. Procesy edukacyjne, media, a także zmieniająca się rola kościoła w społeczeństwie mają duży wpływ na kształtowanie religijności młodych ludzi. Z kolei młodzież, która dorastała w latach dziewięćdziesiątych, miała do czynienia z pewnym rodzajem „odrodzenia” religijnego, ale także z dużym wpływem zjawisk globalizacyjnych, które mogły wpłynąć na ich podejście do kwestii duchowości. W tym okresie religijność młodzieży, choć wciąż wysoka w porównaniu z innymi grupami wiekowymi, zaczynała podlegać pierwszym oznakom osłabienia, co później stało się bardziej wyraźne w kolejnych latach.
Ważnym czynnikiem kształtującym religijność młodzieży jest również rodzina, której znaczenie w procesie wychowania religijnego nie może być pominięte. Wiele badań wskazuje na to, że młodzież, która wychowuje się w rodzinach religijnych, wykazuje silniejsze przywiązanie do tradycji religijnych i jest bardziej aktywna w kwestiach religijnych. Z kolei młodzież wychowywana w rodzinach, w których religijność nie jest tak wyraźnie zaznaczona, często wykazuje mniejsze zaangażowanie w praktyki religijne. Współczesna młodzież coraz częściej dokonuje wyborów religijnych samodzielnie, a ich religijność nie wynika już tylko z tradycji rodzinnych, ale również z wpływu otoczenia społecznego oraz własnych poszukiwań duchowych.
W kontekście zmian religijności młodzieży, warto również zauważyć, że młodsze pokolenia coraz rzadziej identyfikują się z konkretnymi kościołami, a ich religijność staje się bardziej indywidualna i subiektywna. Zjawisko to może wynikać z coraz bardziej zróżnicowanego społeczeństwa, w którym religie i światopoglądy są traktowane bardziej pluralistycznie, a religijność nie jest już tak silnie zinstytucjonalizowana jak w przeszłości. Młodzież coraz częściej poszukuje duchowości w innych źródłach, takich jak literatura, filozofia czy nawet internet, co może prowadzić do większej swobody w kształtowaniu własnych przekonań religijnych.
Religijność młodzieży w Polsce, choć wciąż w dużej mierze jest związana z tradycją katolicką, przechodzi zauważalne zmiany, szczególnie w kontekście przemian społecznych i politycznych. Badania socjologiczne pokazują, że młodsze pokolenia są coraz bardziej zróżnicowane pod względem swoich postaw religijnych, co jest wynikiem zarówno globalnych trendów, jak i lokalnych zmian w strukturze społecznej i kulturowej. W przyszłości religijność młodzieży będzie nadal ewoluować, a jej kształt zależeć będzie od szeregu czynników, zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych.
[1] Por. Słowo Powszechne. 44: 1990 n. 257 s. 1-2. Cyt. za: J. Mariański. Obraz polskiej młodzieży – analiza socjologiczna. W: Program duszpasterski na rok 1991/92. Katowice 1991. s. 90.
[2] J. Mariański. Obraz polskiej młodzieży, jw. s. 91.
[3] Dane z 1990 roku. Rocznik statystyczny 1990. GUS. Warszawa 1990. s. 39, 60.
[4] Por. Rocznik Statystyczny 1988. GUS. Warszawa 1988. s. 43.