Kiedy marketing stał się potrzebny?

Kiedy marketing stał się potrzebny? Handel uprawiano zawsze, ale marketing zaczęto stosować dopiero w określonych warunkach gospodarczych, gdy na skutek postępu technicznego i wzrostu wydajności pracy produkcja stała się masowa i coraz więcej problemów przysparzał zbyt tej rosnącej masy towarów, gdy rynki krajowe stawały się coraz bardziej otwarte na towary zagraniczne, co znacznie wzmagało i tak już ostrą konkurencję.

Marketing jest szczególnie konieczny i przydatny w dziedzinach gospodarki, w których postęp techniczny jest szybki i owocuje wieloma nowymi produktami. Rynek w takich dziedzinach charakteryzuje się ostrą konkurencją, produkt danej firmy jest tylko jednym z możliwych sposobów zaspokajania potrzeby odbiorców i nie ma wyraźnej przewagi nad produktami konkurentów, preferencje i postawy odbiorców mogą więc ulegać częstym i trudnym do przewidzenia zmianom.

Intensywność stosowania marketingu zależy w dużym stopniu od poziomu życia społeczeństwa w danym kraju. Wraz z powiększeniem się dochodów realnych konsumentów, które jest następstwem wzrostu gospodarczego i wyższej wydajności pracy, maleje istotnie udział wydatków gospodarstw domowych na dobra zaspokajające potrzeby podstawowe (choć jednocześnie dobra pośledniejsze zaspokajające te potrzeby zastępowane są bardziej wartościowymi). Szacuje się, że w krajach wysoko rozwiniętych na zaspokajanie potrzeb podstawowych gospodarstwa domowe przeznaczają około połowy dochodów, pozostałą zaś część stanowią fundusz swobodnej decyzji konsumentów, a więc sumy, które konsumenci mogą dość dowolnie przeznaczać na różne cele: oszczędności, lepsze zaspokajanie potrzeb podstawowych, zakup dóbr trwałego użytku lub kosztownych usług, np. turystycznych. Choć marketing stosowany jest w gospodarce rynkowej w odniesieniu do wszystkich dóbr i usług, to jego intensywność oraz stopień skomplikowania stosowanych metod zwiększają się szczególnie na tych rynkach branżowych oraz w odniesieniu do tych towarów i potrzeb, w wypadku których zakres swobody wyboru przez konsumentów różnych sposobów zaspokajania potrzeb (jak i rodzaju oraz kolejności zaspokajania samych potrzeb) jest największy.

Twierdzi się niekiedy, że koszty marketingu, zwłaszcza reklamy i działalności promocyjnej, obciążają gospodarkę, a poprzez ceny – konsumentów. Doświadczenia krajów rozwiniętych wykazują jednak, że marketing przyspiesza i usprawnia procesy rynkowe, przyczynia się do wzrostu gospodarczego, podnosi więc standard życia konsumentów.

Komu więc marketing jest najbardziej potrzebny? Historia marketingu w krajach rozwiniętych uczy, że był on szybciej adaptowany i jest stosowany na większą skalę w dużych firmach. General Electric, General Motors, Procter and Gamble, Coca –Cola – to pionierzy marketingu. W krajach rozwiniętych marketing upowszechniał się najszybciej w produkcji i dystrybucji masowych, pakowanych towarów konsumpcyjnych częstego zakupu ( żywność, środki czystości, kosmetyki itp.) i konsumpcyjnych dóbr trwałego użytku, a dopiero potem na rynkach dóbr inwestycyjnych ( środków produkcji ).

Najpóźniej marketing zaczęli stosować producenci surowców i materiałów chemicznych, stali, papieru. Stosunkowo nowym zjawiskiem na Zachodzie jest również wzrost skali stosowania zasad i narzędzi nowoczesnego marketingu przez firmy usługowe: linie lotnicze, banki, towarzystwa ubezpieczeniowe, firmy świadczące usługi bankowe i giełdowe. Stosowaniem marketingu są w coraz większym stopniu zainteresowane również niektóre grupy zawodowe (ich stowarzyszenia): prawnicy, księgowi, lekarze, architekci i inni. Jeszcze do niedawna organizacje zrzeszające przedstawicieli tych zawodów, np. w Stanach Zjednoczonych, nie zezwalały swoim członkom na konkurencję cenową czy reklamę świadczonych usług. Amerykański urząd anty monopolowy uznał jednak takie ograniczenia z nielegalne, co otworzyło drogę do stosowania marketingu również w omawianych dziedzinach.