Wartości życiowe oraz ocena możliwości zmiany istniejących w rodzinie relacji interpersonalnych u dorosłych dzieci alkoholików

5/5 - (1 vote)

część badawcza pracy mgr

Prezentacja świata wartości dorosłych dzieci alkoholików

Aby zbadać wartości życiowe dorosłych dzieci alkoholików, sformułowałem 3 pytania oznaczone w kwestionariuszu numerami: 130, 131 i 132. Były to pytania otwarte. Zależało mi, aby badani mieli tutaj możliwość nieskrępowanego wypowiedzenia się na temat najbardziej cenionych przez siebie wartości. Wymieniane przez badanych określenia wpisywałem pod każdym pytaniem kolejno według stopnia ich ważności. Przedstawiam tutaj wszystkie uzyskane odpowiedzi na kolejno zadawane pytania:

Pytanie: „Co jest dla Ciebie najwyższą wartością?”

Odpowiedzi badanych umieszczone na:

  • pierwszym miejscu: życie w zgodzie z samym sobą, dążenie do doskonałości i świętości, miłość – Bóg, założyć w przyszłości szczęśliwą rodzinę, konsekwencja w dążeniu do celu, wytrwałość, Bóg – Osoba, Bóg, etyka chrześcijańska ( Bóg ), żeby ustatkować się w życiu i nie mieć męża alkoholika, Bóg, modlitwa, Bóg, Bóg, dobry kontakt z Bogiem, Bóg, 
  • drugim miejscu: miłość, wiedza, spełnienie i zrealizowanie się jako dobra matka, życie – zdrowie, dokończenie studiów, ja sam, żeby żyć inaczej niż moja rodzina, miłość, kontakt z ukochanym chłopcem i jego dobro, wspólnota, miłość między ludźmi, miłość, miłość, 
  • trzecim miejscu: własne mieszkanie, uczciwość, wiara, spokój w rodzinie, inni ludzie, spokój, książki – czytanie, pogłębianie rozwoju intelektualnego i kulturalnego, rodzina, rodzina, przyjaźń, wolność,
  • czwartym miejscu: życie w zgodzie ze sobą, praca, radość, relacja miłości z przybranym ojcem, sensowna praca dająca satysfakcję, 
  • piątym miejscu: świat, nadzieja, życzliwe i dobre relacje z ludźmi,

Pytanie: „Co w Twojej rodzinie jest lub było wartością najwyższą ?”

Odpowiedzi badanych umieszczone na:

– pierwszym miejscu: lojalność, uczciwość, szacunek, miłość, pieniądze, wiedza, wykształcenie, zdrowie, prawdomówność, Bóg,  utrzymywanie w tajemnicy przed innymi tego, co działo się w domu, zdrowie, spokój, jedzenie – zdrowie, zasady moralne, żeby innym pomagać, wódka, pieniądze, posłuszeństwo ojcu, spokój,

– drugim miejscu: dom – dzieci, religijność, wzajemna miłość i zaufanie, całkowite podporządkowanie się woli ojca dla „świętego spokoju”, nauka, zgoda, zabezpieczenie bytu materialnego, pieniądze, zabezpieczenie materialne, 

– trzecim miejscu: pieniądze, obowiązkowość w pracy, rezygnowanie ze swoich praw, miłość, podróże, zwiedzanie, odpoczynek na łonie natury, pracowitość, rodzina – jedność,

– czwartym miejscu: wiara w Boga, duże grono znajomych, których można odwiedzać, praca bez prawa do odpoczynku,

– piątym miejscu: oszczędność, 

Pytanie: „Co cenisz sobie szczególnie w kontaktach społecznych ?”

Odpowiedzi badanych umieszczone na:

– pierwszym miejscu: uczciwość, odpowiedzialność, przyjaźń , szacunek, szczerość, różnorodność myśli, poczucie bezpieczeństwa, umiejętność organizacji,  otwartość, wierność, szczerość, wzajemną pomoc niesioną w sytuacjach trudnych, uczciwość, szczerość, życzliwość, jasne komunikaty w rozmowie „tak – tak ; nie – nie”,

– drugim miejscu: szczerość, szczerość, poczucie bliskości, akceptacja, uczciwość, dialog, szacunek dla siebie dla swoich wartości i swojego świata, pracowitość,  zaufanie, szczerość, uczciwość, czułość, kontakt fizyczny (przytulenie),  kompetencje w tym co się robi, życzliwość, dyskrecja, otwartość na kompromis, 

– trzecim miejscu: poczucie humoru, zaufanie,  poczucie bezpieczeństwa, tolerancja,  przepowiadanie, prawdomówność, lojalność, bliskość emocjonalna, nienawidzę chamstwa i złośliwości, prawdomówność, obdarowywanie się rozwojem intelektualnym, komunikatywność, zaufanie, umiejętność rozwiązywania konfliktów bez agresji, 

– czwartym miejscu: umiejętność słuchania, inteligencja, ubogacenie się, uczciwość, uczciwość, zrozumienie, bezwarunkową akceptację, prawda, poszanowanie prawa i wszelkich wspólnych ustaleń,

– piątym miejscu: samowychowanie, otwartość, wierność, trwałość przyjaźni, spokój, uprzejmość,

– szóstym miejscu: odpowiedzialność, umiejętność rozwiązywania konfliktów, wyrozumiałość, konsekwencja, sumienność, lojalność.

Ogólna charakterystyka próby badawczej

5/5 - (3 votes)

z metodologii pracy mgr

Badaniami objąłem grupę 17 osób. Wszystkie osoby zgłosiły się dobrowolnie do badań. Musiały spełniać jedynie dwa warunki, ukończony wiek 18 lat oraz pochodzenie z rodziny z problemem alkoholowym. Grupa składała się z 12 kobiet i 5 mężczyzn. Najmłodszy uczestnik badań miał 20 lat a najstarszy 38 lat. Z wyjątkiem jednej wdowy pozostałe osoby były stanu wolnego. Wykształcenie wyższe miały 4 osoby, niepełne wyższe 10 osób, średnie 1 osoba a niepełne średnie 2 osoby. W wykształceniu osób badanych dominowały kierunki humanistyczne (teologia, pedagogika, filologia, praca socjalna oraz ogólne licealne. W grupie znaleźli się nauczyciele, pielęgniarki, przyszli księża oraz ekonomista, mechanik samochodowy, elektronik i sprzedawca.

W chwili przeprowadzania badań 6 osób nadal uczyło się w różnych szkołach, 6 osób pracowało zawodowo, 4 osoby pracowały i uczyły się jednocześnie, a jedna osoba ze względów zdrowotnych przebywała na rencie. Z badanej grupy tylko 3 osoby nadal zamieszkiwały wspólnie ze swoimi rodzicami, 10 osób utrzymywało dość regularne kontakty z rodziną, 6 osób rzadko kontaktowało się z rodziną, a jedna osoba w ogóle nie utrzymywała relacji z rodziną. Naboru do badań dokonałem spośród członków czterech różnych grup samopomocowych. Grupy te funkcjonują w oparciu o program „12-kroków”, adresowany tylko i wyłącznie do dorosłych dzieci alkoholików.

Na cotygodniowych spotkaniach zwanych mitingami dorosłe dzieci alkoholików dzielą się z innymi swoim doświadczeniem, siłą i nadzieją oraz pracują nad swoim rozwojem duchowym i emocjonalnym. Z tych, którzy zgłosili się do badań, 11 uczęszcza na spotkania dłużej niż jeden rok, 4 chodzi krócej niż rok, a 2 nigdy nie było na żadnym tego typu spotkaniu. W 15 przebadanych rodzinach ojciec był osobą uzależnioną od alkoholu, w jednej rodzinie ojciec z dziadkiem byli uzależnieni, a w jednej rodzinie oboje rodzice byli uzależnieni. W 3 rodzinach ojcowie pili alkohol w sposób uzależniony od dzieciństwa osób badanych, w 5 rodzinach ojcowie nałogowo pili alkohol od około 20 lat, 7 ojców i matka nadmiernie spożywali alkohol dłużej niż 10 lat, a uzależnienie tylko 2 ojców i dziadka trwało poniżej 10 lat.

Spośród 19 uzależnionych 5 osób zmarło, 2 osoby podjęły leczenie i utrzymywały stałą abstynencję, a 3 osoby leczyły się nieregularnie i mało skutecznie. Pozostali nigdy nie uczestniczyli w żadnej terapii odwykowej i nadal nałogowo piją alkohol. Badane osoby pochodziły w większości z rodzin 4-osobowych. W czterech przypadkach badani pochodzili z rodzin 5-osobowych a tylko jedna osoba pochodziła z rodziny 6-osobowej. Wśród rodziców badanych osób 5 miało wyższe wykształcenie, 16 średnie, 7 zawodowe a 6 podstawowe.

Uzyskane informacje zostały tematycznie pogrupowane i poddane przeze mnie analizie ilościowej oraz jakościowej, zgodnie z problematyką badawczą pracy. Wyniki tej analizy, wnioski oraz najciekawsze wypowiedzi osób badanych zostaną zaprezentowane w kolejnych rozdziałach mojej pracy.

Metodologiczna charakterystyka badań własnych [praca mgr]

5/5 - (3 votes)

Cele badań

„Podstawowym warunkiem podejmowania wszelkich badań naukowych jest uświadomienie sobie przez badacza celów. Wszelka działalność ludzka, jeśli ma być skuteczna, musi być celowa. Wszelkie działania, dokonywane na zasadzie prób i błędów, skazane są na niepowodzenie. Podobny los spotyka badania nie związane z żadnym określonym celem badawczym, a także takie badania, których cel jest zbyt ogólny lub niemożliwy do zrealizowania.”(M. Łobocki 1978, s.55)

„Świadomość celów spełnia różne funkcje w toku działania: pozwala działanie zaplanować, czyli przewidzieć jego etapy oraz umożliwia racjonalną organizację działań poprzez wyłonienie i uporządkowanie zadań składowych. Świadomość celu działania zapewnia najbardziej ekonomiczne wykorzystanie energii i zasobów na rzecz realizacji celów, co jest niezbędnym warunkiem koordynacji zadań i środków objętych działaniem, pozwala także na dokonanie kontroli, korekt i oceny uzyskanych wyników.”(H. Muszyński 1971, s.150)

Zakres badawczych zainteresowań sprecyzowałem w następujących celach mojej pracy:

  1. Ustalić, jaka była, z punktu widzenia dorosłych dzieci alkoholików, struktura nieformalna rodziny, ukształtowana w wyniku wzajemnych interakcji.
  2. Zbadać, jak dorosłe dzieci alkoholików opisują rodzaje, cechy i źródła doświadczanych przez siebie uczuć we wzajemnych relacjach w rodzinie.
  3. Zbadać, jak w opinii dorosłych dzieci alkoholików wyglądało współżycie w rodzinie.
  4. Zbadać, jak dorosłe dzieci alkoholików opisują dominujące w ich rodzinach style wychowania.
  5. Zbadać, jak na podstawie istniejących stosunków w rodzinie, dorosłe dzieci alkoholików oceniają pełnienie funkcji rodzicielskich.
  6. Zbadać, jak dorosłe dzieci alkoholików postrzegają siebie, swoją rolę i miejsce w układzie relacji interpersonalnych w rodzinie.
  7. Zbadać, na ile i jakie możliwości zmiany istniejących w rodzinie relacji, widzą dzisiaj dorosłe dzieci alkoholików.
  8. Zbadać, jakie wartości cenione były w rodzinie oraz jakie wartości wyznają obecnie dorosłe dzieci alkoholików.

Łobocki M., 1978, Metody badań pedagogicznych. PWN, Warszawa.

Muszyński H., 1971, Wstęp do metodologii pedagogiki. PWN, Warszawa.

Problemy badawcze

5/5 - (1 vote)

z metodologii pracy mgr

Zgodnie z procedurą postępowania badawczego następnym etapem było sformułowanie problemów badawczych. „Problem badawczy jest to pewne pytanie lub zespół pytań, na które odpowiedzi ma dostarczyć badanie.”(S.Nowak 1970, s.214) „Sformułowanie problemu pozwala na wyznaczenie terenu badawczych poszukiwań z zakresu interesujących badacza zjawisk. Stanowi również zapoczątkowanie pewnego procesu myślenia, który w efekcie ma doprowadzić do wartościowych naukowo wniosków.”(H.Muszyński 1971, s.14)

Do każdego określonego wcześniej celu badawczego sformułowałem szczegółowe problemy badawcze:

Pierwszy cel:

  1. Jak wyglądała struktura socjometryczna (sympatii, antypatii) rodziny z punktu widzenia dorosłych dzieci alkoholików?
  2. Jak przedstawiała się struktura władzy w rodzinie w oczach dorosłych dzieci alkoholików?

Drugi cel:

  1. Jakie uczucia dominowały w stosunkach rodzinnych w opinii dorosłych dzieci alkoholików?
  2. Jak dorosłe dzieci alkoholików charakteryzują cechy poszczególnych emocji doświadczanych w relacjach rodzinnych (siła, częstość, zmienność, dynamika itp.)?
  3. Jakie były -.zdaniem dorosłych dzieci alkoholików – najczęstsze przyczyny pojawiania się nieprzyjemnych uczuć?
  4. Jakie były – zdaniem dorosłych dzieci alkoholików – najczęstsze przyczyny pojawiania się uczuć przyjemnych?

Trzeci cel:

  1. Jakich określeń używają najczęściej dorosłe dzieci alkoholików, aby ogólnie opisać i scharakteryzować swoją rodzinę?
  2. Jak często dochodziło do konfliktów w rodzinie zdaniem dorosłych dzieci alkoholików?
  3. Jakie były najczęstsze przyczyny konfliktów rodzinnych w opinii dorosłych dzieci alkoholików?
  4. Jaką formę najczęściej przybierały konflikty w rodzinie w opinii dorosłych dzieci alkoholików?
  5. Na ile dorosłe dzieci alkoholików mogły liczyć na pomoc i współpracę ze strony innych członków rodziny?
  6. Na ile dorosłe dzieci alkoholików mogły otwarcie komunikować i wyrażać swoje myśli, uczucia, pragnienia i potrzeby?

Czwarty cel:

  1. Na ile rodzice interesowali się w ogóle życiem oraz sprawami dzieci w odczuciach dorosłych dzieci alkoholików?
  2. Na ile mocno rodzice ingerowali w życie swoich dzieci w odczuciach dorosłych dzieci alkoholików?
  3. Na ile w dzieciństwie dorosłe dzieci alkoholików odczuwały akceptację ze strony swoich rodziców?
  4. Jak dorosłe dzieci alkoholików postrzegają dzisiaj otrzymywane w przeszłości od rodziców kary?
  5. Na ile dorosłe dzieci alkoholików akceptowały autorytet rodziców w rodzinie?

Piąty cel:

  1. Jak dorosłe dzieci alkoholików oceniają pełnienie przez rodziców funkcji opiekuńczej?
  2. Jak dorosłe dzieci alkoholików oceniają pełnienie przez rodziców funkcji wychowawczej?
  3. Jak dorosłe dzieci alkoholików oceniają pełnienie przez rodziców funkcji rekreacyjnej?
  4. Jak dorosłe dzieci alkoholików oceniają pełnienie przez rodziców funkcji emocjonalnej?

Szósty cel:

  1. Jaki jest poziom akceptacji siebie samego u dorosłych dzieci alkoholików?
  2. Jaki jest poziom współuzależnienia u dorosłych dzieci alkoholików?
  3. Jaka istnieje zależność między poziomem samoakceptacji a poziomem współuzależnienia u dorosłych dzieci alkoholików?
  4. Na ile dorosłe dzieci alkoholików czuły się ważne w swoich rodzinach?
  5. Wobec kogo z rodziny dorosłe dzieci alkoholików czuły się szczególnie ważne?
  6. Na ile dorosłe dzieci alkoholików czuły się zaniedbywane w relacjach z rodzicami?
  7. Jaki był ogólny stosunek dorosłych dzieci alkoholików do obowiązków domowych?
  8. Jak były postrzegane obowiązki domowe przez dorosłe dzieci alkoholików?
  9. Jak w oczach dorosłych dzieci alkoholików wyglądała struktura podejmowania obowiązków domowych w ich rodzinach?
  10. Jak wyglądała struktura finansowego utrzymywania rodzin w oczach dorosłych dzieci alkoholików?

Siódmy cel:

  1. Na ile w ocenie dorosłych dzieci alkoholików możliwa była zmiana panujących stosunków w rodzinie?
  2. W czym dorosłe dzieci alkoholików upatrują możliwości zmiany istniejących w rodzinie relacji?
  3. Jakie przypisują sobie dorosłe dzieci alkoholików możliwości oddziaływania na relacje w rodzinie?

Ósmy cel:

  1. Jakie wartości dorosłe dzieci alkoholików osobiście cenią sobie najbardziej?
  2. Jakie wartości cenione były zdaniem dorosłych dzieci alkoholików w ich rodzinach?
  3. Jakie wartości cenią sobie szczególnie w kontaktach międzyludzkich dorosłe dzieci alkoholików?

Analiza rysunków dzieci

5/5 - (1 vote)

Na potrzeby pracy wykorzystano rysunki dzieci klasy II nauczania początkowego szkoły podstawowej prowadzonej przez gminę wiejską. Wszystkie badane dzieci to ośmiolatki. Zarówno prace, jak i ankiety były anonimowe, choć część dzieci rysunki podpisała. Wszystkie rysunki poddano szczegółowej analizie, wykorzystując zarówno rysunek, jak i ankietę wypełnioną przez autorów rysunków. Poniżej przedstawiono analizę rysunków i ankiet oraz wyłaniające się z nich obrazy rodzin badanych dzieci.

Analiza nr 1

Charakterystyka autora rysunku:

Dziecko z rodziny pełnej, dziewczynka, jedynaczka, oprócz rodziców opiekę nad nią sprawują również dziadkowie. Charakterystyczne jest, że dziewczynka stwierdziła, że nie chce, aby rodzice spędzali z nią więcej czasu i więcej się nią zajmowali, ale jednocześnie napisała w pytaniu otwartym, że chciałaby, aby rodzice więcej się z nią bawili.

Rysunek przedstawia trzyosobową, jednopokoleniową rodzinę na tle domu z ogrodem. Autorka rysunku podpisała członków rodziny. Pomimo sielskiego otoczenia i „wesoło” lecącego dymu z komina zwracają uwagę odległości dzielące od siebie członków rodziny. Można domniemywać, że relacje w rodzinie są raczej oficjalne, brak oznak ciepła rodzinnego, miłości. W powiązaniu z odpowiedziami dziewczynki, że nie chce, aby rodzice spędzali z nią więcej czasu i więcej się nią zajmowali można przypuszczać, że mamy do czynienia z rodziną chaotyczną, pozbawioną bliższych więzi. Małżeństwo nie jest prawdopodobnie autentycznym związkiem, mało jest w nim miłości.

Prawdopodobnie sytuacja materialna tej rodziny jest dobra. Rysunek przedstawia ją na tle piętrowego domu z ogrodem. Otoczenie jest wręcz sielankowe. Uwagę zwraca postać dziewczynki umiejscowiona na pierwszym planie. Jest ona największa ze wszystkich postaci i nie wydaje się, aby była to próba komponowania perspektywy.

Być może jest to efekt egoizmu dziecka lub bardzo wysokiego mniemania na swój temat. Przyjmując taką interpretację należałoby uznać, że najmniej mającą do powiedzenia w domu osobą jest mama, której sylwetka jest najmniejsza i umieszczona na najdalszym planie.

Druga możliwość, to dziewczynka ma poczucie niższości i przedstawiając swoją sylwetkę na pierwszym miejscu, chce się w ten sposób dowartościować.

Dziewczynka wygląda na rysunku, jakby była w dobrym nastroju. Ręce podniesione w pogodnym geście do góry, usta uśmiechnięte. Jednak brak w jej postawie spontaniczności, tak, jakby ta pogoda ducha była na pokaz.

Badana stwierdziła w ankiecie, że oprócz rodziców opiekują się nią jeszcze dziadkowie, ale nie umieściła ich na rysunku, co może oznaczać, że pełnią oni marginalną rolę w życiu tej rodziny. Dziewczynka niewątpliwie odczuwa brak bliskości rodziców, gdyż w pytaniu otwartym pisze, że chciałaby, aby rodzice więcej się z nią bawili, ale wcześniejsze odpowiedzi pokazują, że może być zniechęcona do bliższego kontaktu z rodzicami lub nie wierzyć w taką możliwość.