Zagadnienie przemocy jest i będzie ważne dla nas wszystkich, niezależnie od tego, czy ktokolwiek uważa je za marginalne czy nie. Narastająca fala przemocy jest tematem wielu prac naukowych, artykułów prasowych, audycji radiowych i telewizyjnych. Jakie są źródła narastającej fali przemocy rodzinnej, jakie czynniki jej sprzyjają, jak wreszcie jej zapobiec – to pytania, które najczęściej stawiają sobie profilaktycy, pedagodzy, policjanci, politycy, dziennikarze i inni którzy tymi problemami się interesują.
Wychodząc naprzeciw tym wyzwaniom w grudniu 1996r. z inicjatywy przedstawicieli organizacji i instytucji pomagających ofiarom przemocy domowej i uczestników ogólnopolskiej konferencji dotyczącej przeciwdziałania przemocy w rodzinie powstało Ogólnopolskie Porozumienie pod nazwą „Niebieska Linia”, skupiająca ludzi i instytucje pomagające ofiarom przemocy. Innym przykładem działań była zorganizowana w listopadzie 2000r. międzynarodowa konferencja na temat: „Bici biją”. Organizatorem byli: Polskie stowarzyszenie im. J. Korczaka we współpracy WSP ZNP i Stowarzyszeniem Teatrów dla Dzieci i Młodzieży. Wnioski do realizacji to m. in. apel do wychowawców, nauczycieli i rodziców o podjęcie debaty na temat wychowania bez przemocy; opracowanie programów szkoleniowych dla nauczycieli, wychowawców i rodziców w zakresie przeciwdziałania agresji; wprowadzenie do programów studiów pedagogicznych, medycznych i prawniczych problematyki agresji i przemocy w rodzinie, szkole i środowiskach rówieśniczych.
W niniejszej pracy zmierzałem do zaprezentowania wiedzy o przyczynach, objawach i natężeniu zjawiska przemocy szkolnej. Ze względu na obszerność omawianej problematyki, starałem się ukazać najważniejsze – moim zdaniem – aspekty tego zjawiska. Opracowania dokonałam w oparciu o dostępną mi literaturę z tego zakresu.
Analizując materiały zmierzałem do wyciągnięcia konkretnych wniosków, co do przyczyn, rozmiarów oraz objawów i skutków występowania zjawiska przemocy w środowisku szkolnym.
Bibliografia
- Aronson E., Człowiek istota społeczna, PWN, Warszawa 1995
- Bajurska J., O przemocy w szkole, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 3, 1996
- Bandura A., Walters R., Agresja w okresie dorastania, PWN, Warszawa 1968
- Bińczycka J., Prawa dziecka, Impuls, Warszawa 1993
- Braun-Gałkowska M., Uflik I.: Zabawa w zabijanie: oddziaływanie przemocy prezentowanej w mediach na psychikę dzieci. Warszawa 2000
- Brągiel J.: Zrozumieć dziecko skrzywdzone. Opole 1998
- Browne K., Herbert M.: Zapobieganie przemocy w rodzinie. Warszawa 1999,
- Buss A. H., Psychologia agresji, Wiley, New York 1961
- Cofer Ch. N., Appley M. H., Motywacja: Teoria i badania, PWN, Warszawa 1972
- Czyż E., Dziecko i jego prawa, Komitet Ochrony Praw Dziecka, Warszawa 1992
- Dąbrowska-Bąk M., Szkoła – klimat bezprawia, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 3, 1996
- Dollard J. Frustracja i agresja, Yale University Press, New Haven 1939
- Forward S., Toksyczni rodzice, Jacek Santorski co, Agencja Wydawnicza, Warszawa 1992
- Frączek A., Czynności agresywne jako przedmiot studiów eksperymentalnej psychologii społecznej, [w:] A. Frączek (red.), Studia nad mechanizmami czynności agresywnych, PAN, Wrocław 1979
- Frączek A., Studia nad uwarunkowaniami i regulacją agresji interpersonalnej, Wydawnictwo Zakładu Psychologii PAN, Wrocław 1986
- Fromm E., Wojna w człowieku, Gdańska Oficyna Wydawnicza, Gdańsk 1991
- Glaser D., Frosh S., Dziecko seksualnie wykorzystywane, PZWL, Warszawa 1995
- Góra H., Przemoc w szkole, „Edukacja i Dialog” 3, 1996
- Hamer H., Demon nietolerancji, WSZiP, Warszawa 1994
- Kempe C. H., Silver H.K., Współczesne leczenie i diagnozowanie, PZWL, Warszawa 1977
- Kmiecik-Baran K., Poczucie alienacji. Treść i charakterystyka psychometryczna, „Przegląd psychologiczny” 4, 1993
- Kmiecik-Baran K., HIV/AIDS. Alienacja oraz wsparcie i odrzucenie społeczne, UG, Gdańsk 1995
- Król-Fijewska M.; Piotr Fijewski: Przewodnik do realizacji zajęć psychologicznych „Nasze spotkania”. Warszawa 1994
- Lew-Starowicz Z., Przemoc seksualna, J. Santorski co, Warszawa 1992
- Lew-Starowicz Z., Wykorzystywanie seksualne dzieci, Łódź 1993
- Lipowska-Teutsch A., Rodzina a przemoc, Ośrodek Pomocy i Interwencji Psychologicznej Uniwersytetu Jagielońskiego i Akademii Medycznej im. M. Kopernika, Kraków 1992
- Lorenz K., Tak zwane zło, PIW, Warszawa 1972
- Mellibruda J., Tajemnice etoh, PARPA, Warszawa 1993
- Mossakowska B., Rola lekarza w rozwiązywaniu problemów związanych z maltretowaniem dzieci, [w:] J. Kordacki (red.), Rozpoznawanie zespołu dziecka maltretowanego. Pamietnik II Ogólnopolskiego Spotkania na temat: Ochrona dzieci przed okrucieństwem, Łodź 8-9 maja 1993
- Obuchowska I., Przemoc w wychowaniu, Kwartalnik Pedagogiczny 4, 1989
- Olweus D.: Mobbing fala przemocy: jak ją powstrzymać? Warszawa 1998
- Piekarska A., Przemoc w rodzinie. Agresja rodziców wobec dzieci. Przejawy i psychologiczne uwarunkowania. Pracownia Testów Psychologicznych, Warszawa 1991
- Pospiszyl I., Przemoc w rodzinie, WsiP, Warszawa 1994
- Przetacznikowa M., Podstawy rozwoju psychicznego dzieci i młodzieży, Warszawa 1973
- Ranschburg J., Lęk, gniew, agresja, WSiP, Warszawa 1993
- Selye H. Stres okiełznany, PIW, Warszawa 1977
- Skibińska A., „Polityka” 6, 8 lutego 1997
- Skorny Z., Psychologiczna analiza agresywnego zachowania się, PWN, Warszawa 1968
- Słownik Psychologiczny, pod red. W. Szewczuka, PWN, Warszawa 1985
- Spionek H., Rozwój i wychowanie małego dziecka, PWN, Warszawa 1981
- Tatarowicz J., Przemoc „uzasadniona” jest także przemocą, „Nowa Szkoła” 3, 1992
- Wodopianowa N.: Rodzina i agresja dorastających. W: Agresja wśród dzieci i młodzieży. Perspektywa psychoedukacyjna. Pod red Adama Frączka, Ireny Pufal-Struzik. Kielce 1996
- Zimbardo P. G., Ruch F. L., Psychologia i życie, PWN, Warszawa 1996