Kryteria wyróżnienia małego podmiotu gospodarczego

5/5 - (1 vote)

W literaturze ekonomicznej jak i społeczno-gospodarczej problematyka małych i średnich przedsiębiorstw zajmuje ważne miejsce.

Przez wiele lat pojawiały się takie określenia jak: drobna wytwórczość, przemysł drobny, pozarolnicza indywidualna działalność gospodarcza, small business, miało to związek z reformą gospodarczą w naszym kraju, kiedy to nastąpiła transformacja polskiej gospodarki, czyli przejście z gospodarki centralnie planowanej do gospodarki rynkowej. Owa transformacja przyczyniła się do zmian w obszarze stosunków własnościowych tzn. likwidowanie własności państwowej i zastąpienie jej własnością prywatną. Następowało to wskutek stopniowego wypierania przez prywatne podmioty gospodarcze podmioty państwowe przez tworzenie nowych jednostek gospodarczych bądź przekształcanie już istniejących.

W literaturze spotykamy różne definicje małych i średnich przedsiębiorstw i tak np. określamy terminem „małe i średnie” te przedsiębiorstwa, które:

  1. obsługują niewielką część rynku, na którym działają;
  2. zarządzane są przez swoich właścicieli lub współwłaścicieli w sposób bezpośredni;
  3. są niezależne w tym sensie, że nie są częścią wielkiego przedsiębiorstwa,
    a właściciel-menadżer przy podejmowaniu zasadniczych decyzji nie może być uzależniony od nadzoru z zewnątrz.[1]

W polskim prawie zdefiniowano pojęcie małych i średnich firm zgodnie z zale­ceniami Komisji Unii Europejskiej z dnia 3 kwietnia 1996 roku.[2]

Małe przedsiębiorstwa to takie, które w poprzednim roku obrotowym:

  1. zatrudniały poniżej 50 pracowników;
  2. osiągnęły przychód netto ze sprzedaży towarów, wyrobów, usług i operacji finansowych nie przekraczający 7mln euro lub suma aktywów ich bilansu sporządzonego na koniec poprzedniego roku obrotowego nie przekroczyła 5 mln euro.[3]

Natomiast za średnie uznaje się przedsiębiorstwa nie będące małym przedsiębiorstwem, które w poprzednim roku obrotowym:

  1. zatrudniały poniżej 250 pracowników;
  2. osiągnęły przychód netto ze sprzedaży towarów, wyrobów, usług i operacji finansowych nie przekraczający 40 mln euro lub suma aktywów ich bilansu sporządzonego na koniec poprzedniego roku obrotowego nie przekroczyła 27 mln euro.[4]

Nie uważa się jednak za małe i średnie przedsiębiorstwo, w którym przedsiębiorcy inni niż mali i średni posiadają:

  1. więcej niż 25% wkładów, udziałów lub akcji;
  2. prawa do ponad 25% udziału w zysku;
  3. więcej niż 25% głosów w zgromadzeniu wspólników.[5]

Obecnie małe i średnie przedsiębiorstwa możemy podzielić ze względu na kategorie wielkości:

  1. przedsiębiorstwa najmniejsze zatrudniające do 5 pracowników;
  2. przedsiębiorstwa małe zatrudniające w granicach 6-50 pracowników przemyśle i budownictwie i 6-20 pracowników w pozostałych działach gospodarki narodowej;
  3. przedsiębiorstwa średnie zatrudniające w granicach 51-500 pracowników przemyśle i budownictwie i 21-500 pracowników w pozostałych działach gospodarki narodowej.

GUS przyjmuje, że przedsiębiorstwa małe zatrudniają od 5 do 50 osób zaś średnie od 51 do 500 osób.[6]

Przez pojęcie przedsiębiorcy rozumie się osobę, która prowadzi przedsiębiorstwo i spełnia w stosunku do niego funkcje kreatora i organizatora działań gospodarczych, kreatora i inspiratora postępu technicznego oraz kreatora nowych produktów i pozyskiwanie dla nich rynków zbytu. Pojęcie przedsiębiorcy możemy różnie definiować i interpretować, i tak dla przykładu podam definicje przedsiębiorcy w ujęciu Schumpetera i Knighta. Otóż reprezentowali oni odmienne poglądy odnośnie tego kogo możemy określić mianem przedsiębiorcy. Kwestie sporne dotyczyły istoty działań przedsiębiorczych oraz roli kapitalisty w finansowaniu i kierowaniu przedsięwzięciem. Zupełnie innego zdania jest Knight, dla którego istota działań przedsiębiorczych wiąże się z niepewnością, a nie z innowacyjnością. Według Knighta przedsiębiorcą jest każda osoba, która realizuje działania obciążone ryzykiem, nawet wówczas, gdy dotyczą one znanych wcześniej wyrobów i usług, wykorzystują znaną technologię czy działają na dotychczasowych rynkach.[7]

[1]              P.M. Gaudemet, J. Molinier, Finanse publiczne, PWE, Warszawa 2000, s. 214

[2]              I. Przychocka, Małe i średnie przedsiębiorstwa w Polsce, PWE, Warszawa 2002, s. 7-8

[3]              Ustawa z dnia 19 listopada 1999 roku, Prawo Działalności Gospodarczej, Dz.U. Nr 101 z dnia 17 grud­nia, poz. 1178

[4]              A. Gomułowicz, J. Małecki, Podatki i prawo podatkowe, LexisNexis, Warszawa 2010, s. 65

[5]              Tamże, s. 66

[6]              J. Buga, Małe i średnie przedsiębiorstwa jako element prorozwojowej polityki lokalnej, Gospodarka Narodowa, nr 10, 2004, s. 17

[7]              I. Przychocka, Małe i średnie przedsiębiorstwa w Polsce…op. cit., s. 10