Określenie przedmiotu rachunkowości jest ściśle związane z przedmiotem działania jednostki gospodarczej. Ponieważ jednostki gospodarcze mogą prowadzić bardzo różną działalność, określenie przedmiotu rachunkowości musi być odpowiednio uogólnione.
Zazwyczaj określa się, że przedmiotem rachunkowości są występujące w jednostkach gospodarczych zjawiska i procesy gospodarcze wpływające na stan i strukturę majątku, źródła jego finansowania oraz efekty działania.
Podmiotami rachunkowości są wszystkie jednostki gospodarcze prowadzące rachunkowość z formalnego obowiązku bądź z wyboru.
Różna może być ich forma własności, organizacja, zakres i rodzaje działalności. Warunkiem uznania danej jednostki za podmiot rachunkowości jest jej majątkowe wyodrębnienie. Wyodrębnienie to może być dokonane w sposób formalnoprawny, na podstawie ustaleń statutowych, lub tylko umownie przez wyodrębnienie jednostki w samej rachunkowości jako samodzielnie bilansującej np. w ramach jednostki wielozakładowej – odrębnych zakładów prowadzących odrębną ewidencję i sporządzających samodzielnie sprawozdanie finansowe, które staje się elementem sprawozdania łącznego.
Wyodrębnienie majątkowe podmiotu rachunkowości ma:
- po pierwsze: znaczenie ekonomiczne, które oznacza oddzielenie majątku jednostki od majątku właścicieli, a tym samym realizację na własny rachunek przychodów i ponoszenie kosztów, zaciąganie i spłatę pożyczek, kredytów i zobowiązań,
- po drugie: znaczenie metodologiczne, bowiem na koncepcji podmiotu gospodarczego opiera się cała budowa rachunkowości: interpretacja faktów gospodarczych oraz kształt sprawozdań finansowych.
Podmiotami rachunkowości z punktu widzenia formalnego są:
- wszystkie osoby prawne (przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielcze, spółki kapitałowe),
- jednostki nie posiadające osobowości prawnej (spółki osobowe: cywilna, jawna, komandytowa oraz niektóre jednostki państwowe),
- osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na szerszą skalę.