Przez dowód składowy rozumiemy zbywalny przez indos, wydany przez dom składowy, ściśle sformalizowany dokument, odłączony od księgi składowej, składający się z dwóch połączonych ze sobą, lecz dających się rozdzielić części, z których jedna: rewers – stwierdza posiadanie rzeczy złożonych na skład (składowy dowód posiadania), druga zaś: warrant – ustanowienie zastawu na rzeczach złożonych na skład (składowy dowód zastawniczy).
Dowód składowy zaliczany jest do papierów wartościowych. Jest także papierem na zlecenie – jest przenoszony w drodze indosu.
Kategoria papierów wartościowych, a więc dokumentów inkorporujących w sobie prawo do rzeczy (praw do niej), nazywanych towarowymi, jest wynikiem wyodrębnienia ich szczególnej cechy, jaką jest określenie w nich prawa do rozporządzania towarami. Ponadto cechami towarowego papieru wartościowego są:
- jego zasadnicza zdolność do przenoszenia za pomocą indosu;
- piecza wystawcy tych papierów nad towarem, które „reprezentują” one w obrocie;
- fakt wyrażenia jego wartości nie w jednostkach pieniężnych, lecz na podstawie innych wyznaczników pośrednio wskazujących na określoną sumę pieniędzy (np. wartości trzech ton żyta, która się zmienia);
- samodzielność (jednostronność) wynikających z nich zobowiązań
Funkcje dowodu składowego:
Dowód składowy – jako towarowy papier wartościowy – ukształtowany został do spełniania konkretnych celów gospodarczych. Dowód składowy spełnia w obrocie prawnym między innymi funkcje:
- Kredytową – jest instrumentem prawnym służącym do łatwego pozyskiwania środków finansowych. Funkcja ta przejawia się przede wszystkim w możliwości uzyskania kredytu towarowego, polegającego na odłożeniu w czasie terminu płatności w zamian za wystawienie i puszczenie w obieg dowodu. Podstawą takiego kredytowania jest umowa składu zawarta z domem składowym i wystawienie dowodu składowego. Dowód składowy jest także wygodnym środkiem zyskania kredytu bankowego.
- Gwarancyjną – zabezpiecza zarówno prawa podmiotu uprawnionego, jak i zobowiązanego. Dowód składowy zabezpiecza zapłatę inkorporowanej w nim wierzytelności zarówno przez osoby zobowiązane na nim podpisane, jak i przede wszystkim przez fizycznie zidentyfikowany towar, będący przedmiotem umowy składu, który może być przez dom składowy sprzedany bez potrzeby uruchamiania długotrwałej i kosztownej procedury sądowej.
- Obiegową – jest narzędziem prostego przenoszenia praw do określonych towarów za pomocą specjalnie ukształtowanej cesji wekslowej – indosu na nie określoną bliżej liczbę podmiotów. Podstawą tego obrotu są: posiadanie przez dowód charakteru papieru wartościowego oraz instytucja indosu.
- Płatniczą – jest surogatem pieniądza, służącym do regulowania zobowiązań za pomocą wręczenia papieru wartościowego.
- Refinansową – polegającą na możności złożenia dowodu do banku w celu jego redyskonta – wykupienia, za sumę pomniejszoną o stosowną prowizję, przed terminem płatności. Uprawniony ma wówczas możliwość uzyskania gotówki przed terminem upływu okresu składu.
- Inwestycyjną – jest atrakcyjną formą lokowania kapitału. Jest przy tym papierem „bezpiecznym” dla inwestora, pozwalającym na zaspokojenie roszczeń albo z towaru złożonego w przedsiębiorstwie składowym albo bezpośrednio od zobowiązanego.
- Legitymacyjną – wskazuje na podmiot uprawniony i zobowiązany danego stosunku prawnego.
Forma dowodu składowego
Dowód składowy jest dokumentem sformalizowanym co do swojej treści i formy zewnętrznej. Składa się on z dwóch części:
- rewersu oraz
- warrantu.
Obie części dowodu składowego powinny się wzajemnie na siebie powoływać i zawierać identyczne dane, takie jak:
- Firmę (nazwę) domu składowego, numer identyfikacyjny REGON lub PESEL, datę złożenia rzeczy na skład, datę wystawienia i podpisy osób uprawnionych do reprezentowania domu składowego.
- Numer dokumentu, zgodny z kolejnym numerem księgi składowej. Dowód składowy choćby wykazywał wszelkie cechy wymagane przez ustawę, a nie był kolejnym wycinkiem księgi składowej, nie może być uważany za papier wartościowy. Co najwyżej można go traktować jak zwykłe poświadczenie odbioru rzeczy na skład.
- Imię i nazwisko (firmę, nazwę, numer identyfikacyjny REGON) składającego oraz jego adres.
- Oznaczenie ilości, jakości i kraju pochodzenia, a w razie potrzeby także szczególnych cech rzeczy złożonych na skład. Warunek ten jest istotny zwłaszcza przy rzeczach zamiennych oraz przy towarach łatwo się psujących. Domowi składowemu powinno zależeć na jak najprecyzyjniejszym i najbardziej zbliżonym do stanu faktycznego określeniu istotnych cech towarów, gdyż na nim spoczywa m. in. obowiązek zachowania ich w co najmniej stanie nie pogorszonym.
- Wzmiankę o tym, czy rzeczy złożone na skład (towary) zostały ubezpieczone, na jaką kwotę, na jaki okres i u jakiego ubezpieczyciela.
- Oznaczenie terminu odbioru ze składu towarów w razie określenia go w umowie.
- Wzmiankę o tym, czy i w jakiej wysokości z rzeczami złożonymi na skład są związane cła, podatki oraz inne opłaty.
- Oznaczenie (wymienienie) banku domicylowego – banku, w którym wpłaca się kwoty przypadające na rzecz posiadacza dowodu składowego lub jego części.
Poglądy doktryny na temat ważności dowodu składowego, jako papieru wartościowego na zlecenie, w razie braku któregokolwiek z wymienionych wyżej elementów jego treści są rozbieżne.