Przemiany kulturowe i cywilizacyjne

5/5 - (1 vote)

Okres, w którym żyjemy, niewątpliwie przejdzie do historii jako wiek postępu i ogromnego skoku cywilizacyjnego. Historia nie odnotowała takiego dynamizmu w rozwoju oraz wynalazczości, jaki obserwujemy za życia naszego pokolenia. Przypuszczam, że nie ma na świecie osoby, której nie zafascynowałyby współczesne osiągnięcia techniki, tak powszechne w każdej dziedzinie życia. Wysiłki ludzkie zmierzają bowiem do usprawnienia życia we wszystkich jego dziedzinach. Tematyka współczesnych dążeń naukowych jest bardzo obszerna, sięgająca do badań wszelkich tajemnic wszechświata, przewidywań kaprysów natury, a także trendów społecznych, politycznych, kulturowych.

Jakie przemiany kulturowe i cywilizacyjne są charakterystyczne dla drugiej połowy XX wieku i co zadecydowało, że traktuje się go jako początek nowej cywilizacji?

Słyszy się dość często, że żyjemy w cywilizowanym świecie, a także w cywilizowanym kraju i doczekaliśmy się nawet „chorób cywilizacyjnych”. Jednakże ja podchodzę do tych, niejednokrotnie wielkich osiągnięć ludzkości, z dość dużą ostrożnością i nie fascynują mnie kolejne generacje wynalazków i dzieł człowieka. Okazuje się bowiem często, że to, co miało człowieka ochraniać – zagraża jego życiu; to, co miało go zbliżyć do drugiego człowieka – oddala, a to, co miało udoskonalić jego człowieczeństwo – powoduje jego degradację kulturową i etyczną.

„Obecnie na świecie żyje ponad sześć miliardów ludzi, zaludniając prawie wszystkie zakątki ziemi. Jednak większość z nich jest zbyt zajęta pracą dla świata, stając się jego niewolnikami. Nie mają zazwyczaj czasu, aby zastanowić się nad ostatecznym rezultatem swoich wysiłków.”[1]


[1] Stanisława Zamkowska, Ku czemu zmierza świat? [w:] W kręgu cywilizacji europejskiej, praca zbiorowa pod red. Adama Marszałka, Uniwersytet Gdański, Gdańsk 1996, s.166.

Globalizacja

5/5 - (1 vote)

„Pojęcie globalizacji pojawiło się w światowej literaturze ekonomicznej w połowie lat 80-tych i od tego czasu zrobiło zawrotną karierę, stopniowo awansując do jednego z najważniejszych, a zarazem najtrudniejszych do rozwikłania problemów ekonomicznych naszych czasów.”[1] W ostatnich latach jest to pojęcie bardzo modne, chętnie podejmowane przez różne środowiska. Choć samo pojęcie „globalizacji” jest w miarę nowym pojęciem, to samo zjawisko narasta „od dziesiątek lat (…). Globalizację często określa się w sposób niezwykły, np. jako największy ruch tektoniczny naszej ery lub jako wstrząs podstaw ogólnoświatowej społeczności, zmieniający trajektorię jej rozwoju na przyszłość. Gospodarka światowa dzięki postępowi globalizacji staje się wewnętrznie coraz bardziej otwarta i zintegrowana . Odbiciem tych cech jest współczesny handel międzynarodowy, swobodny przepływ kapitału, technologii i informacji, rozwiązań organizacyjnych, a nawet idei, wartości i norm.”[2]


[1] Marian Osadnik, Człowiek wobec wyzwań globalizacji, z: Wyzwania procesu globalizacji wobec człowieka, red. Ewa Okoń-Horodyńska, Akademia Ekonomiczna im. Karola Adamieckiego, Katowice 1999r., s.7.; Parada gigantów, Wprost, 1999 nr 2, s.48.

[2] Wyzwania procesu globalizacji wobec człowieka, red. Ewa Okoń-Horodyńska, Akademia Ekonomiczna im. Karola Adamieckiego, Katowice 1999r., s.7.; Parada gigantów, Wprost, 1999 nr 2, s.133-134; A. Zaorska, Ku globalizacji? Przemiany w korporacjach transnarodowych i w gospodarce światowej, Warszawa 1998, s.7.

Bezrobocie strukturalne

5/5 - (1 vote)

Bezrobocie strukturalne – z którym mamy do czynienia wtedy, gdy zachodzi niedostosowanie kwalifikacji siły roboczej do potrzeb gospodarki. Jego występowanie wiąże się nie tylko z niewłaściwą polityką w zakresie kształcenia pracowników, ale również ze zmianami strukturalnymi zachodzącymi w gospodarce. Jako przykład tego typu bezrobocia, którego rozmiary są stosunkowo rozległe w ostatnich latach, można przytoczyć rosnącą liczbę osób bez pracy, które wcześniej zatrudnione były w metalurgii    i przemyśle tekstylnym. Gałęzie te w większości krajów poddawane są restrukturyzacji, w efekcie której część pracowników traci zatrudnienie. Młodsi robotnicy mogą zmienić zawód, korzystając ze specjalnych szkoleń, organizowanych przez specjalistyczne instytucje lub same przedsiębiorstwa (powiększają oni bezrobocie frykcyjne), ale starsi pracownicy mają zwykle ograniczone możliwości zdobycia nowych kwalifikacji i oni najczęściej są ofiarami bezrobocia strukturalnego. Ogólnie rzecz biorąc: bezrobocie strukturalne może być wywołane przez zmiany technologii, czynniki demograficzne, zmiany struktury popytu konsumpcyjnego lub konkurencję zagraniczną. Może ono trwać latami, do chwili, gdy robotnicy uzyskają nowe, odpowiednie kwalifikacje.

Cechą odróżniającą bezrobocie frykcyjne od strukturalnego jest czas poszukiwania nowej pracy, który powinien być relatywnie krótki – nie przekraczający trzech miesięcy.

Bezrobotny względem prawa

5/5 - (1 vote)

Jako że, bezrobocie zmusza państwo do zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa socjalnego osobom pozbawionym pracy, ważna staje się definicja bezrobotnego określona ustawowo, która w Polsce na początku lat dziewięćdziesiątych ulegała częstym zmianom. Pierwszym aktem prawnym regulującym w Polsce kwestie związane z bezrobociem była Ustawa o zatrudnieniu z 29 grudnia 1989 roku, zgodnie z którą: „Bezrobotny – oznacza osobę zdolną do pracy i gotową do jej podjęcia w ramach stosunku pracy, pozostającą bez pracy i zarejestrowaną we właściwym dla miejsca zamieszkania organie zatrudnienia, stopnia podstawowego, jeżeli:

a)   nie pobiera emerytury,

b)  nie jest właścicielem lub posiadaczem (samoistnym lub zależnym) gospodarstwa rolnego,

c)   nie prowadzi działalności gospodarczej lub nie podlega ubezpieczeniu społecznemu z innego tytułu”[1].


[1] Ustawa o zatrudnieniu z dn. 29 grudnia 1989 r. (Dz. U. Nr 75 poz. 446)

Podstawowe definicje: (naturalna) stopa bezrobocia, siła robocza

5/5 - (1 vote)

Wielkość bezrobocia mierzy się stopą bezrobocia, która wyraża procentowy udział liczby ludności pozostającej bez pracy do ogólnej liczby siły roboczej.

Siła robocza ogółem to liczba ludności w wieku produkcyjnym, najczęściej między 16 a 60 lub 65 rokiem życia, z wyłączeniem tych osób, które nigdy nie pracowały i nie wyrażają chęci podjęcia pracy. Mówiąc o sile roboczej mamy więc na myśli ludność zawodowo czynną.

Naturalna stopa bezrobocia oznacza taki jego poziom, przy którym rynek pracy jest zrównoważony. Odzwierciedla ona bezrobocie dobrowolne.

Różnica pomiędzy wielkością zasobów siły roboczej a wielkością zatrudnienia w gospodarce stanowi rozmiary bezrobocia [1].


[1] E. Cyrson (red.), Kompendium wiedzy o gospodarce, PWN, Warszawa, Poznań 1997 r., s.82-83