System sądowniczy Kosowa

5/5 - (3 votes)

praca magisterska z przełomu wieków

Wprowadzenie nowego podziału administracyjnego w Kosowie i likwidacja jego autonomii miały poważne konsekwencje dla systemu sądowniczego. Sądy w Kosowie straciły wiele kluczowych kompetencji, które przekazano sądom w Serbii. Serbia przejęła również kontrolę nad systemem więziennictwa w Kosowie. Około 200 przepisów prawnych obowiązujących w Serbii zostało rozszerzonych na Kosowo, a dodatkowo wprowadzono specjalne prawa obowiązujące tylko na tym obszarze, na potrzeby serbskich władz. Ponadto, ludności albańskiej utrudniono dostęp do instytucji sądowych, nakazując używanie wyłącznie urzędowego języka serbskiego, nawet w miejscach, gdzie Albańczycy stanowili zdecydowaną większość, jak na przykład w Prizrenie. Stopniowo ograniczono również używanie języka albańskiego we wszystkich urzędach państwowych, co było widoczne w zmianach dotyczących wydawanych w Prištinie dowodów osobistych. W 1984 roku dowody te były wydawane w trzech językach (serbskim, albańskim i tureckim), ale w 1990 roku stały się dwujęzyczne (serbsko-albańskie), a w 1993 roku ograniczono je do jednojęzycznych (tylko w języku serbskim).

Ze względu na to, że Parlament Republiki Kosowa nigdy nie zebrał się z powodu silnej serbskiej presji i nie ustanowił ważnych praw i przepisów dotyczących funkcjonowania systemu sądowego, społeczność albańska musiała samodzielnie podjąć to zadanie. W 1990 roku doszło do próby częściowego zastąpienia roli sądów poprzez ruch pojednania, który wcześniej wspomniano. Ruch ten głównie skupiał się na zmienianiu tradycyjnych sposobów rozwiązywania sporów między ludźmi, które polegały na wymierzaniu krwawych kar winowajcom lub ich rodzinom. Ta tradycja miała głębokie korzenie w albańskim prawie zwyczajowym, zawartym w Kanun Leke Dukagjina.

W historii Kosowa dualizm w systemie sprawiedliwości pojawił się w momencie, gdy niektóre miasta i obszary nizinne były bezpośrednio pod wpływem praw narzuconych przez różne państwa, takie jak Bizancjum, Turcja, Serbia, Czarnogóra, Włochy czy Jugosławia, podczas gdy klany mieszkające w górach (stanowiące prawie 2/3 populacji kosowskiej) żyły według własnego prawa zwyczajowego. Ta podwójność istniała przez wieki i głęboko wpłynęła na świadomość albańską. To właśnie prawo zwyczajowe Kanun, a także wiele innych cech społeczności i kultury albańskiej, pomogło w zachowaniu ich tożsamości narodowej podczas panowania osmańskiego i doprowadziło później do powstania nowoczesnej świadomości narodowej. W okresie rządów Tity, „Rada Starszych” lub „Rada Pojednania” działały jako pośrednicy w krwawych wojnach, które głównie toczyły się na obszarach wiejskich. W takich sytuacjach władze państwowe nie wykazywały odpowiedniego zainteresowania wobec zemsty wendety i nie były w stanie jej powstrzymać.

Dopóki Kosowo pozostawało „prowincją autonomiczną”, albańscy mieszkańcy nie uznawali jugosłowiańskiej policji i sądów jako prawowitych władz w rozwiązywaniu sporów, a albańskie rodziny nadal praktykowały „zasadę krwi” wobec innych. Od 1989 roku, gdy likwidowano autonomię Kosowa, Albańczycy traktowali urzędników policyjnych, wojsko i sądy jako narzędzia okupacji i represji, nie uznając ich za legalne. Wyroki wydawane przez serbskie sądy praktycznie nie miały znaczenia, ponieważ w przypadku zabójstw Albańczyków przez Albańczyków karano tylko mordercę. Natomiast „albańska sprawiedliwość” umożliwiała rodzinie zamordowanego zemstę na rodzinie mordercy, a jedyną szansą na pokojowe zakończenie konfliktu było bezpośrednie zaangażowanie Rady Pojednania.

Dlatego ogromne znaczenie miało masowe pojednanie z 1990 roku, gdy najważniejsi przywódcy albańskiego społeczeństwa kosowskiego utworzyli Radę Pojednania i pogodzili ponad tysiąc rodzin zaangażowanych w krwawą wendetę. To wydarzenie było istotnym dowodem narodowej jedności i oporu. Zasługuje na większą uwagę również dlatego, że pojednanie to było realnym działaniem zgodnym z prawem, mimo że nie wymagało udziału policji, sądów, więzień ani innych instytucji państwowego aparatu represji.

Po 1990 roku Rady Pojednań powstały dla całej republiki i podzielono je na 23 miejskie rady oraz wiele oddziałów rozsianych po miastach i wsiach. Niektóre rady okazały się znacznie skuteczniejsze niż dawna jugosłowiańska policja i sądy, zajmując się większą liczbą rozpatrywanych i rozwiązanych spraw dotyczących morderstw, napadów, kradzieży itp. Ogółem od czasu utworzenia Rady Pojednania i jej oddziałów (do 1998 roku) rozpatrzono ponad 23 000 spraw, co daje średnio około tysiąca spraw na jedną radę miejską.

Kanun Leke Dukagjina nie jest już podstawą prawa w sprawiedliwości, ale pojęcia takie jak besa (uroczyste, święte przysięgi honoru) i prawo gościnności wciąż są przestrzegane. Jeżeli jednak jednostki lub całe rodziny naruszają święte zasady, takie jak besa czy prawo gościnności, grozi im surowa kara społecznej izolacji, bojkotu i hańby.

Wspólna polityka bezpieczeństwa i obrony

5/5 - (2 votes)

Wspólna Polityka Bezpieczeństwa i Obrony (WPBiO) to istotny element współpracy państw członkowskich Unii Europejskiej (UE) w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony. Jej celem jest zapewnienie bezpieczeństwa, stabilności oraz promowanie pokoju zarówno na terytorium UE, jak i poza jego granicami. WPBiO obejmuje szeroki wachlarz działań, zarówno cywilnych, jak i wojskowych, które są realizowane w ramach Unii, a także we współpracy z partnerami międzynarodowymi, takimi jak NATO czy Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ).

Podstawy prawne

Podstawy prawne WPBiO zostały określone w Traktacie o Unii Europejskiej (TUE), zwłaszcza w jego części V, dotyczącej wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB). Traktat wyznacza cele, zasady oraz instrumenty WPBiO, a także przewiduje możliwość tworzenia stałych struktur wojskowych oraz wspólnych operacji wojskowych lub misji cywilnych.

Cele i zasady

Głównymi celami WPBiO są:

  • zapewnienie bezpieczeństwa Unii Europejskiej i jej państw członkowskich,
  • utrzymanie pokoju, zapobieganie konfliktom i wzmacnianie międzynarodowej bezpieczeństwa,
  • rozwijanie zdolności obronnych UE oraz współpraca z partnerami międzynarodowymi w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony.

WPBiO opiera się na zasadach solidarności, współpracy, równości państw członkowskich oraz poszanowania ich suwerenności. Działa także w ramach zgodności z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych i zasadami prawa międzynarodowego.

Instrumenty i struktury

W ramach WPBiO, Unia Europejska posiada różnorodne instrumenty oraz struktury, które są wykorzystywane w celu realizacji celów polityki bezpieczeństwa i obrony. Należą do nich:

  • Europejska Służba Działań Zewnętrznych (ESDZ) – odpowiedzialna za koordynację i realizację polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE, w tym WPBiO,
  • Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa (KPB) – odpowiedzialny za monitorowanie i ocenę sytuacji międzynarodowej oraz koordynację działań w ramach WPBiO,
  • Europejska Agencja Obrony (EAO) – odpowiedzialna za wspieranie współpracy państw członkowskich w dziedzinie rozwoju zdolności obronnych, badania i technologii wojskowych oraz przemysłu zbrojeniowego,
  • Szybka Grupa Bojowa UE (Battle Groups) – wielonarodowe jednostki wojskowe, które mogą być szybko rozmieszczone w celu przeprowadzenia operacji wojskowych, zarówno w obronie bezpieczeństwa UE, jak i w ramach misji pokojowych czy humanitarnych.

Misje i operacje

W ramach WPBiO, Unia Europejska przeprowadza różnorodne misje i operacje, zarówno cywilne, jak i wojskowe, mające na celu wspieranie pokoju, stabilności oraz odbudowy państw dotkniętych konfliktami czy kryzysami humanitarnymi. Misje cywilne obejmują działania takie jak doradztwo policyjne, reforma sektora bezpieczeństwa, zarządzanie granicami czy monitorowanie przestrzegania praw człowieka. Operacje wojskowe mogą obejmować działania pokojowe, humanitarne, odbudowy, a także interwencje kryzysowe.

Współpraca z partnerami międzynarodowymi

W ramach WPBiO, Unia Europejska współpracuje z różnymi partnerami międzynarodowymi w celu skuteczniejszego działania na rzecz pokoju, bezpieczeństwa i stabilności. Kluczowym partnerem jest NATO, z którym UE prowadzi dialog polityczny, współpracę w zakresie planowania i dowodzenia oraz koordynację działań na terenie misji i operacji. Współpraca z ONZ obejmuje wsparcie operacji pokojowych, odbudowy oraz humanitarnych, a także koordynację działań w ramach zarządzania kryzysowego.

Przyszłość WPBiO

W przyszłości, WPBiO będzie nadal ewoluować w odpowiedzi na zmieniające się wyzwania i zagrożenia bezpieczeństwa, takie jak terroryzm, cyberbezpieczeństwo, niestabilność regionalna czy zmiany klimatyczne. Istnieje potrzeba dalszego wzmacniania zdolności obronnych UE, rozwijania wspólnego podejścia do bezpieczeństwa oraz współpracy z partnerami międzynarodowymi. Wprowadzenie stałej strukturyzowanej współpracy (PESCO) oraz Europejskiego Funduszu Obrony (EFO) wskazuje na dążenie państw członkowskich do większej integracji w obszarze bezpieczeństwa i obrony.

Podsumowując, Wspólna Polityka Bezpieczeństwa i Obrony stanowi istotny element współpracy państw członkowskich UE w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony. Poprzez koordynację działań, rozwijanie zdolności oraz współpracę z partnerami międzynarodowymi, WPBiO dąży do zapewnienia bezpieczeństwa, stabilności i pokoju na terytorium Unii, jak również poza jej granicami. Wykorzystując szeroki wachlarz instrumentów i struktur, Unia Europejska przyczynia się do skutecznego zarządzania kryzysowego, ochrony praw człowieka, a także odbudowy i stabilizacji państw dotkniętych konfliktami czy kryzysami humanitarnymi.

W przyszłości, Unia Europejska będzie musiała kontynuować rozwój i adaptację WPBiO, aby sprostać rosnącym wyzwaniom i zagrożeniom bezpieczeństwa na arenie międzynarodowej. Współpraca z kluczowymi partnerami, takimi jak NATO czy ONZ, będzie nadal odgrywać istotną rolę w realizacji celów WPBiO. Ponadto, państwa członkowskie będą musiały wzmacniać swoje wspólne działania, poprawiać koordynację oraz inwestować w rozwój zdolności obronnych, aby Unia Europejska mogła skutecznie przeciwdziałać współczesnym zagrożeniom i wyzwaniom w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony.

Cele strategiczne rozwoju gminy

5/5 - (5 votes)

Realizacja misji strategicznej wymaga osiągnięcia określonych celów. Cel to antycypowany przyszły stan rzeczy, uważany za pożądany, do którego zmierza podejmujący działanie.[1]

Cele mają kluczowe znaczenie w procesie podejmowania decyzji i spełniają szereg funkcji. Jednostki strategiczne wyłaniają kilka różnych rodzajów celów, które różnią się szczeblem, dziedziną i ramami czasowymi.[2]

Szczebel. Cele są ustalane na różnych szczeblach i dla różnych szczebli w ramach organizacji. Cztery podstawowe szczeble celów obejmują misję(omówioną w poprzednim dziale) oraz cele strategiczne, taktyczne i operacyjne. Cele formułowane w organizacji mają charakter hierarchiczny ( cele główne-wyższego rzędu i cele pośrednie-niższego rzędu, będące środkami do osiągnięcia celów głównych). Układ celów i kolejność ich realizacji powinny zapewniać wymaganą skuteczność działania, tzn. realizacja wiązki celów rzędu niższego powinna zapewnić osiągnięcie celu rzędu wyższego, natomiast osiągnięcie celów rzędu wyższego powinno zapewniać wypełnienie misji organizacji.

Dziedzina. Cele wyznaczane są także dla różnych dziedzin i we wszystkich obszarach funkcjonowania organizacji. W ramach planu rozwoju regionalnego cele mogą dotyczyć m.in. poprawy jakości życia w powiecie, dynamizacji rozwoju gospodarczego, promocji miasta, poprawy ładu przestrzennego czy też poprawy bezpieczeństwa publicznego i socjalnego.

Ramy czasowe. Organizacje ustalają cele w różnych ramach czasowych. Na poziomie strategicznym cele mają charakter długofalowy. Niektóre cele mają wyraźnie określone ramy czasowe (np. otwarcie nowych szkół podstawowych w ciągu 10 lat ), inne natomiast nie mają określonego horyzontu czasowego (np. promocja jednostki jako ośrodka o znaczeniu regionalnym na forum krajowym).

Cele strategiczne są to skonkretyzowane elementy misji, które umożliwiają pomiar poziomu aspiracji jednostki, stanowią kryteria wyboru strategii oraz służą do mierzenia stopnia jej realizacji. Cele strategiczne ustalane są na najwyższym szczeblu i obejmują wszystko to, co dana jednostka chce osiągnąć w przyszłości, oraz to, co musi ona zrobić, aby zapewnić sobie warunki długotrwałej egzystencji i osiągnąć te cele. Odpowiednia selekcja celów powinna gwarantować najbardziej korzystną pozycję danego regionu, możliwą do osiągnięcia w zakładanej perspektywie czasowej.

Trafność doboru celów strategicznych nie zależy jedynie od stopnia znajomości własnych predyspozycji i preferencji rozwojowych, ale także od odpowiedniej oceny przewidywanego rozwoju wypadków w otoczeniu. Formułowane cele strategiczne stanowią wskazówkę i nadają jednolity kierunek działania podmiotów organizacji, wytyczone cele pozwalają zrozumieć dokąd zmierza organizacja, dlaczego osiągnięcie pewnego docelowego stanu jest tak ważne, oraz określają ramy obecnych i przyszłych działań. Skuteczne określenie celów sprzyja dobremu planowaniu alokacji zasobów, a to z kolei ułatwia ustalanie celów w przyszłości.

Formułowanie celów stanowi skuteczny mechanizm oceny i kontroli. Oznacza to, iż przyszłe wyniki będzie można oceniać na podstawie stopnia realizacji wytyczonych celów. Wszystkie formułowane cele powinny być jasne i czytelne (zarówno dla decydenta jak i dla wykonawcy), mierzalne (najłatwiej mierzyć cele wyrażone liczbowo) i realne, czyli możliwe do wykonania, ale jednocześnie mobilizujące wykonawcę do wysiłku.


[1] J.Zieleniewski „Organizacja i zarządzanie” PWN, Warszawa 1969, s.165.

[2] Op.cit. R.W.Griffin „Podstawy…”, s.201.

Parem Eesti / Eesti Kodanik / „Lepsza Estonia / Estoński Obywatel”

5/5 - (2 votes)

z pracy dyplomowej na temat wyborów parlamentarnych w Estonii

Kolejną listą wystawioną przez prawicę była lista koalicji Parem Eesti / Eesti Kodanik (Prawicowa Estonia / Estoński Obywatel). W jej skład wchodziło kilkanaście prawicowych i nacjonalistycznych partyjek i organizacji. W większości powstały one w latach 1993-1994, w związku z pogłębiającym się kryzysem rządzącej prawicy i zaniechaniem przez nią realizacji kilku ważnych postulatów, jak np. lustracji czy dekomunizacji.

W wyborach w 1992 r. trzecią siłą po prawej stronie sceny politycznej, obok koalicji Isamaa i partii ERSP, była lista wyborcza Eesti Kodanik. Pod tym szyldem startował Estoński Związek Obywatelski (EKL) i niezależni – dawni dysydenci (np. Mart Niklus), nie mogący sobie znaleźć miejsca w innych partiach. Kierowani przez b. podpułkownika US Army, Jüri Toomepuu, zdobyli 6,8% i znaleźli się w Riigikogu (8 mandatów).

W kwietniu 1994 r. sześć lokalnych organizacji EKL dokonało secesji, sprzeciwiając się przywództwu Toomepuu. Dało to wydarzenie początek budowie koalicji prawicowych narodowych partyjek i organizacji. Pod koniec 1994 r. koalicja Parem Eesti skupiała 10 małych grup prawicowych i nacjonalistycznych, m.in.: Centrum Inicjatywy na rzecz Dekolonizacji, Związek Petserimaa, Związek Właścicieli na Mocy Prawa Jüri Estama (popierany przez ok. 200-tysięczną grupę dawnych właścicieli), Partię Narodową Elmuta Laane (ofiary represji stalinowskich), Partiź Odrodzenia Narodowego Tõnu Antona i Estońsk¹ Narodow¹ Partiź Postźpu – EREE. Ta ostatnia, będąca zasadniczym trzonem koalicji, założona została 16 wrzesnia 1993 przez wyrzuconych z ERSP prawicowych radykałów. Przewodniczył jej Ants Erm (b. szef klubu parlamentarnego i b. przewodniczący ERSP).

Powstała 5 stycznia 1995 r. wyborcza koalicja Parem Eesti / Eesti Kodanik grupowała więc ultraprawicowych secesjonistów z narodowej przecież ERSP, radykalnie narodowych dysydentów i środowiska szczególnie pokrzywdzone za czasów sowieckich. Na zarejestrowanej liście pojawiły się nazwy następujących partii: Obywatel Estonii, Narodowa Partia Protekcji, Narodowa Partia Postępu, Partia Narodowa, Partia Obywateli Estońskich.

Program

PE/EK w swoim, pełnym sprzeczności, programie wyborczym przewidywała: dekolonizację, dekagebizację i desowietyzację (zaniechanie tych procesów zarzucała rządzącej centroprawicy). Chciała przywrócenia granicy z 1920 r. lub przynajmniej uznania faktu nielegalnej okupacji przez Rosję. Wzywała do estonizacji Petserimaa i Ida-Virumaa. “Najważniejszym działaniem chroniącym ludzi i naród jest wzrost liczby urodzeń”- prorodzinna polityka (m.in. ulgi dla rodzin wielodzietnych) służyć miała wzmocnieniu estońskiej nacji. Narodowcy chcieli pozbyć się z kraju możliwie jak najwięcej Rosjan, oraz ograniczyć “w najbliższej przyszłości” proces nadawania obywatelstwa i zaostrzyć procedury naturalizacyjne. Prezentowali werbalny antykomunizm (“organizacje przestępcze i Estońska Komunistyczna Partia powinny zostać poddane prawnej ocenie…”) i wzywali do walki z korupcją.

Niepodległość i integralność terytorialna Estonii najlepiej zabezpieczyć miały: dozbrojenie armii, rozwój formacji paramilitarnych w rodzaju Kaitseliit czy Naiskodukaitse oraz oczywiście szybkie wejście do NATO. Nie wszyscy członkowie koalicji byli entuzjastami NATO – Narodowa Partia Protekcji ostrzegała: “Zagrożenie dla Estonii może przyjść ze Wschodu lub Zachodu, tzn. z b. ZSRS lub mocarstw zachodnioeuropejskich.”

“Szczególnie ważna jest jedność państw bałtyckich i współpraca z krajami basenu Morza Bałtyckiego, Północnej Europy i UE”- zapisała w swoim programie partia Eesti Kodanik. Wchodzenia do Unii entuzjastą koalicja jednak nie była, ponieważ “Estonia nie może zostać rynkiem zbytu dla nadwyżki produkcji żywności z Zachodu, który niszczy estońskie rolnictwo dumpingowymi cenami”.

Sprzeczny był program na płaszczyźnie ekonomicznej. Narodowcy zgodni byli, że ważna jest siła estońskiej korony (kroon), ale już co do relacji państwo-gopsodarka nie byli zgodni. Narodowa Partia Protekcji podkreślała rolę własności prywatnej, a funkcję państwa skłonna była ograniczyć do regularnych, dokładnych kontroli rynku finansowego. Bardziej elastyczni członkowie PE/EK akcentowali rolę własności państwowej i spółdzielczej oraz postulowali potrzebę większej kontroli procesu prywatyzacji. Hasłami sprawiedliwości społecznej (opieka nad biednymi) motywowali postulat progresywnego podatku dochodowego.

Keskerakond /Partia Centrum/

5/5 - (2 votes)

z pracy dyplomowej na temat wyborów parlamentarnych w Estonii

Od lat najlepiej zorganizowaną i stabilną siłą na politycznej scenie Estonii jest Keskerakond. To centrolewicowe ugrupowanie grupujące populistycznych pragmatyków jest głównym spadkobiercą estońskiego Frontu Ludowego – Rahvarinne. Charakterystyczne dla tej partii jest zupełne podporządkowanie jej interesom przewodniczącego Savisaara, przez co nabiera ona cech partii typu wodzowskiego.

Inicjatorem powstania Ludowej Partii Centrum (Eesti Rahva Keskerakond) był oczywiście Edgar Savisaar. Nie mogąc podporządkować sobie całego Rahvarinne, utworzył ze swoich zwolenników lewicową partię, do której przystało 20 deputowanych do Rady Najwyższej ESRS (12.10.1991). W pierwszych wolnych wyborach rok później Keskerakond startowała w koalicji z faktycznie nie funkcjonującym już Frontem Ludowym. Zdobyto 12,3% głosów, co dało trzecie miejsce i 15 mandatów poselskich. Rozbudowując silne struktury terenowe i koordynując antyrządowe akcje z mniejszością rosyjską, ugrupowanie stało się, drugą po Koonderakond, siłą opozycyjną w kraju. Zbyt duże skupienie władzy w jednym ręku i autorytarny styl rządów przewodniczącego spowodowały wewnętrzny konflikt – w kwietniu 1994 5 posłów – b. członków Rahvarinne – utworzyło w ramach parlamentarnej frakcji Keskerakond – Klub Wolnych Demokratów (Vabad Demokraadid). Niedługo potem Ignar Fjuk, Jaan Kaplinski i inni opuścili szeregi partii. W małym tylko stopniu te stratę powetował akces Partii Przedsiębiorców Tiita Made, kanapowej partyjki o agenturalnych powiązaniach (10.05.1994).

Program

Partia Centrum (ponad 1400 członków w styczniu 1995) swoją przedwyborczą kampanię skierowała przede wszystkim do elektoratu określanego jako typowy dla socjaldemokracji. A więc społecznych aktywistów, średniej klasy, robotników, bezrobotnych itp. Reprezentując głównie dawną reformistyczną inteligencję partyjną i Rosjan, występowała tak naprawdę w interesie tych wszystkich byłych beneficjentów sowieckiego systemu, którzy najmniej zyskali na dotychczasowych reformach.

Oficjalny program wyborczy Keskerakond przebijał swoją populistyczną retoryką nawet KMÜ. “Naszym celem jest przekształcenie Estonii w dom, którego mieszkańcy rządzą się społecznymi umowami, w którym ludzie mogą uczestniczyć bezpośrednio w tworzeniu praw kształtujących przyszłość Estonii, a mniejszości narodowe są wysłuchiwane”- brzmiało jedno z głównych założeń programowych.

Partia Centrum zarzucała liberałom z Reformierakond obronę “dzikiego, rozszalałego kapitalizmu” i przekształcanie Estonii w republikę bananową, sama zaś opowiadała się za równomiernym rozłożeniem ciężaru reform, redystrybucją dochodów i subwencjami dla rolnictwa. Ekonomiczne założenia programu “centrystów” bliskie były etatyzmowi i dopuszczały interwencjonizm państwa w gospodarce. “Posiadanie idzie w parze z odpowiedzialnością – posiadanie i obrót własnością musi pomagać społeczeństwu”- reprywatyzację dopuszczano tylko wtedy, gdy nie spowoduje ona nowej niesprawiedliwości lub nowej nierówności. Duża rola państwa w gospodarce wyrażać się miała m.in. w redystrybucji dochodów, dokonywanej oczywiście przez aparat nomenklatury (co realizowano już za rządów premiera Savisaara w l. 1990-1992) oraz preferowaniu sektora państwowego. Typowo lewicowy charakter miały postulaty zwiększenia opodatkowania i rozwoju programów socjalnych. Keskerakond skłonna jednak była, przejściowo, zaakceptować oszczędnościowy deficyt i restrykcyjną politykę monetarną. W kwestii przekształceń własnościowych partia Savisaara postulowała prywatyzację w drodze akcjonariatu pracowniczego. Jako receptę na kryzys gospodarczy postkomuniści polecali odzyskanie rynku rosyjskiego i wzmocnienie powiązań ekonomicznych z Rosją. Nawet Tiit Vähi (Partia Koalicyjna), który również chciał podjąć wymianę gospodarczą z Rosją, w eksporcie na Wschód widział jedynie instrument zdobywania środków na modernizację przemysłu estońskiego, by mógł on konkurować następnie na rynku zachodnim.

Savisaar był więc jedynym, obok oczywiście estońskich Rosjan, zwolennikiem powrotu do dawnych powiązań ekonomicznych. “Estonia nie powinna uważać się za bastion broniący Europy przed Rosją, jak chce tego prawica, lecz za pomost łączący Europę Zachodnią z Rosją, co tylko przyniosłoby korzyści”- taki pogląd dominował wśród zwolenników Partii Centrum. Charakterystyczna dla tego, i innych prorosyjskich ugrupowań, jest ekonomiczna argumentacja dla założeń polityki zagranicznej. Nie mówi się o bezpieczeństwie państwa, a o dobrobycie jego mieszkańców, który rzekomo przyniosłyby związki z Rosją. Jest to oczywiście retoryka, za którą kryją się towarzysko-służbowe powiązania z czasów jeszcze Związku Sowieckiego. Według postkomunistów najlepszą gwarancją bezpieczeństwa Estonii byłaby demokratyzacja Rosji, a temu z pewnością nie służyłoby jej izolowanie na arenie międzynarodowej. Rozumując jak “centryści” można więc dojść do wniosku, że wstąpienie Estonii do NATO narażałoby jej bezpieczeństwo. Dla Keskerakond ważniejsza była integracja z UE. Nie tylko przeciwstawiała się wstąpieniu do Sojuszu, ale głosiła nawet, że układ o stowarzyszeniu z UE będzie na razie wystarczającym stopniem integracji, zaś decyzja o przystąpieniu do Unii będzie zależała od przyszłego rozwoju stosunków gospodarczych.

Zwolennicy Savisaara przywiązywali natomiast dużą wagę do współpracy z Litwą i Łotwą. Straszyli, że jeśli państwa bałtyckie zdominują radykalni narodowcy, którym najbardziej odpowiada izolacjonizm, współpraca między Litwą, Łotwa i Estonią stanie pod znakiem zapytania. Faktycznie, łatwiej byłoby porozumieć się tym republikom między sobą, gdyby we wszystkich trzech rządzili postkomuniści. Można byłoby odświeżyć dawne znajomości, a przy okazji skonsultować się z towarzyszami z Moskwy. Ten rodzaj integracji regionalnej Rosja by z pewnością gorąco poparła.

Partia Centrum zawsze ostro atakowała prawicę narodową, a także tych postkomunistów, którzy postawili na kartę narodowa. Kwestię mniejszości rosyjskiej w swoim programie wyborczym raczej pomijała, ale biorąc pod uwagę jej układy z EÜRP i postulat przyznania obywatelstwa Republiki Estonii wszystkim mieszkańcom urodzonym w Estonii przed 20.08.1991, można określić ją jako nieoficjalnego reprezentanta rosyjskich interesów w tym kraju.

Logicznym uzupełnieniem poglądów członków Keskerakond jest ich stosunek do przeszłości. Ich zdaniem wcale nie było tak źle, były przecież ożywione kontakty z Finlandią, korzystne związki ekonomiczne z Rosją (“wielki, chłonny rynek zbytu”) itd. To akurat typowe dla większości postkomunistów. Jeśli chodzi o lustrację i dekomunizację, to trzeba przypomnieć, że właśnie Savisaar pozwolił wywieść archiwa estońskiego KGB do Moskwy. Zresztą sama Partia Centrum, z liderem na czele, do dziś jest zdominowana przez współpracowników sowieckiej policji politycznej, a próby lustracji w latach 1992-1994 zakończyły się ostrym atakiem agentury, gdy Hardo Aasmäe, człowiek Savisaara i b. przewodniczący komisji ds. likwidacji KGB w Estonii, oskarżył szereg polityków z rządzącej prawicy o działalność na rzecz KGB. Twierdził nawet, iż nie należy odsyłać z Estonii agentów KGB, którzy nie są obywatelami, gdyż mogą być pożyteczni i zarzucił współrządzącej narodowej ERSP, że chce pozbyć się swych dawnych oficerów prowadzących (lipiec 1993).

Mimo dość dużego elektoratu negatywnego Savisaara (34% w grudniu 1994 ) sondaże z początku lutego 1995 r. dawały Partii Centrum drugie miejsce, z 17-procentowym poparciem. Im bliżej jednak było wyborów, tym notowania stawały się słabsze. Ostatni przedwyborczy sondaż przewidywał zdobycie przez “centrystów” 16 mandatów (3 miejsce, za KMÜ i Reformierakond).