Istota określenia optymalnej partii dostawy

4.7/5 - (4 votes)

Tradycyjny system zaopatrywania się przez przedsiębiorstwa w zapasy uwzględnia mniej lub bardziej regularne zamawianie kolejnych partii produktów oraz utrzymywanie ich w zapasie. Zwiększając wielkość zamawianych partii można zredukować liczbę zamówień a więc koszty zamawiania. Pociąga to za sobą wzrost poziomu zapasów, a więc i wzrost kosztów ich utrzymania. Można zastosować też odwrotne podejście a mianowicie ograniczyć zapasy poprzez zmniejszenie wielkości zamawianych partii oraz zwiększenie liczby zamówień. W efekcie można uzyskać zmniejszenie kosztów utrzymania zapasów oraz zwiększenie kosztów zamawiania. [1]  Optymalna partia dostawy (zamówienia) jest tą wielkością, która minimalizuje koszty zamawiania i koszty utrzymania zapasów.

Do określenia optymalnej partii dostawy posługujemy się klasycznym modelem W. Harrisa. Przedstawia go formuła:

  =

(3.1.)

gdzie:

– optymalna partia dostawy

– wielkość rocznego zapotrzebowania,

– roczny koszt utrzymania jednej jednostki w zapasie,

– koszty tworzenia zapasów jednej jednostki.

Jest to uproszczony model, który zakłada, że: [2]

  • tempo popytu (zapotrzebowania) jest stałe i znane (rozkłada się równomiernie w czasie)
  • czas dostawy towaru jest stały i znany,
  • firma dokonuje zakupów n razy w równych odstępach czasu i równych ilościach,
  • koszty utrzymania zapasów są stałe i zależą liniowo od średniego poziomu zapasów,
  • koszt zamawiania lub przestawienia produkcji jest stały dla każdej zamawianej partii dostawy niezależnie od jej wielkości,
  • zamówienia realizowane są natychmiastowo, tzn. że zamówienie i dostawa są jednoczesne – w jednym miejscu i jednym czasie,
  • towary zamawiane są w partiach, zaś cała partia umieszczana jest na składzie w tym samym czasie,
  • nie występuje zjawisko wyczerpania zapasów, ponieważ popyt czas dostawy są stałe i znane oraz można dokładnie określić, kiedy należy zamówić towary w celu uniknięcia wyczerpania zapasów,
  • zamawianym towarem jest pojedynczy produkt, nie występuje współzależność z innymi produktami.

Model ten jest pewnym uproszczeniem i dlatego nie odwzorowuje rzeczywistości. Każde przedsiębiorstwo funkcjonuje w warunkach niepewności. Oznacza to, że takie czynniki, jak stopa inflacji, czas dostawy, wyczerpanie się zapasów nie zawsze są możliwe do przewidzenia. Z tego względu wzór Harrisa należy modyfikować uwzględniając istnienie tych czynników.


[1] A. Pabian, Zakup a ograniczenie zapasów [w:] Gospodarka Materiałowa & Logistyka, 1997, nr 1, s. 13.

[2] D. Kempny, Logistyczne zarządzanie zapasami, op. cit., s. 76.

Decyzje logistyczne w sferze zarządzania zapasami

5/5 - (2 votes)

„Zapasy gromadzą się na styku dwóch strumieni logistycznych: strumienia dopływu (dostawy) i strumienia odpływu (zużycia, dystrybucji). Pozwalają uniezależnić od siebie i jednocześnie zsynchronizować te dwa strumienie. Rozbieżność w czasie strumieni dopływu i odpływu wywołuje tendencje do utrzymywania maksymalnego poziomu zapasów, lecz zarazem koszty tworzenia i utrzymania przemawiają za ich minimalizacją.”[1]

Logistyczne zarządzanie zapasami umożliwia rozwiązanie tej sprzeczności i zrównoważenie korzyści płynących z posiadania zapasów z kosztami ich utrzymania. W sferze zarządzania zapasami wyróżnia się cztery podstawowe decyzje logistyczne. Zaliczamy do nich: [2]

  1. wybór pozycji zapasów, które powinny być utrzymywane,
  2. określenie wielkości zamawianych partii dostaw,
  3. określenie punktu czasowego składania zamówień,
  4. określenie systemu kontroli zapasów.

Menedżer-logistyk zarządzający zapasami powinien umieć zdecydować, czy dana pozycja zapasów ma być produkowana na skład, czy zgodnie z otrzymanymi zamówieniami. Należy tu wziąć pod uwagę rozmiary aktualnego i przyszłego popytu na dane produkty, czy też stopień psucia poszczególnych produktów. Wówczas należy zmierzać do minimalizacji czasu przechowywania tych. Należy także ustalić, które z pozycji zapasów należy zaliczyć do nadmiernych (na skutek niewielkiego popytu) lub zbędnych. Ważna jest również umiejętność zadecydowania, które pozycje zastają na składzie, a które nie. Być może są zapasy, których nie opłaca się utrzymywać ze względu na niską marżę realizowaną na ich sprzedaży w stosunku do kosztów ich utrzymania. Pociąga to za sobą konieczność ustalenia optymalnej struktury poszczególnych grup zapasów najbardziej istotnych z punktu widzenia firmy.

Decyzje logistyczne są kluczowym elementem skutecznego zarządzania zapasami. Zarządzanie zapasami to proces planowania, organizowania i kontrolowania przepływu produktów i usług, od punktu produkcji do punktu konsumpcji. W dzisiejszych czasach, gdzie tempo zmian jest niezwykle szybkie, a klienci coraz bardziej wymagający, decyzje logistyczne są niezbędne dla zapewnienia efektywności i konkurencyjności przedsiębiorstwa.

Decyzje logistyczne dotyczą zarówno magazynowania, jak i transportu. Dobra strategia logistyczna opiera się na odpowiednim wyborze dostawców, wyborze odpowiednich kanałów dystrybucji, wyborze systemów kontroli zapasów, a także na inwestowaniu w systemy informatyczne i technologie magazynowe.

W sferze zarządzania zapasami, decyzje logistyczne są szczególnie ważne dla efektywnego planowania i kontrolowania poziomu zapasów. Nieodpowiednie decyzje logistyczne mogą prowadzić do niedoboru lub nadmiaru zapasów, co z kolei wpłynie na koszty operacyjne i rentowność przedsiębiorstwa.

Przykładowo, decyzje logistyczne dotyczące wyboru dostawców i kanałów dystrybucji mają wpływ na czas dostawy oraz koszty transportu. Dobre planowanie transportu może pomóc w zminimalizowaniu czasu dostawy, co z kolei wpłynie na zadowolenie klienta i poziom sprzedaży. Wybór dostawców o dobrej reputacji i efektywnych kanałach dystrybucji, może również pomóc w minimalizowaniu kosztów operacyjnych, co z kolei zwiększy rentowność przedsiębiorstwa.

Decyzje logistyczne dotyczące systemów kontroli zapasów są również kluczowe dla efektywnego zarządzania zapasami. Systemy te pomagają w planowaniu i kontrolowaniu poziomu zapasów, minimalizując ryzyko nadmiaru lub niedoboru zapasów. Decyzje takie jak: ustalenie punktu zamówienia, wielkości zamówienia, poziomu bezpieczeństwa, a także analiza popytu na produkty, pomagają w zminimalizowaniu kosztów operacyjnych związanych z magazynowaniem i kontrolą zapasów.

Podsumowując, decyzje logistyczne są kluczowe dla efektywnego zarządzania zapasami i zwiększenia konkurencyjności przedsiębiorstwa. Poprawne podejście do zarządzania zapasami, wraz z dobrze przemyślanymi decyzjami logistycznymi, może pomóc przedsiębiorstwu w minimalizowaniu kosztów operacyjnych, zwiększeniu zysków oraz zwiększeniu poziomu zadowolenia klienta poprzez zapewnienie szybszych i bardziej niezawodnych dostaw. Dzięki zastosowaniu odpowiednich narzędzi i technologii, przedsiębiorstwa mogą dokonywać dokładnych analiz popytu, planować zapasy i kontrolować przepływ produktów i usług w sposób bardziej efektywny.

Decyzje logistyczne odgrywają kluczową rolę w skutecznym zarządzaniu zapasami, a ich znaczenie rośnie wraz z rozwojem rynku i zwiększeniem wymagań klientów. Firmy, które podejmują strategiczne decyzje logistyczne, zyskują przewagę konkurencyjną i pozwalają sobie na osiągnięcie sukcesu w dzisiejszym wymagającym środowisku biznesowym.

Wszystkie decyzje logistyczne są związane z kierowaniem przepływem towarów od punktu produkcji do punktu konsumpcji. Ich skuteczne wdrożenie wymaga starannego planowania, zarządzania i kontroli procesów związanych z magazynowaniem, transportem i dystrybucją. Dzięki odpowiednim decyzjom logistycznym, przedsiębiorstwa mogą zwiększyć swoją efektywność operacyjną i zyskać przewagę konkurencyjną na rynku.


[1] D. Kempny, Podstawy logistycznego zarządzania zapasami [w:]  Gospodarka materiałowa & Logistyka, 1996, nr 4, s. 76.

[2] Ibidem, s. 76.

Strumienie oraz zasoby rzeczowe i informacyjne jako przedmiot logistyki

5/5 - (2 votes)

Procesy gospodarcze możemy sobie wyobrazić jako ciągły przepływ produktów — dóbr rzeczowych pozyskiwanych z przy­rody — przez kolejne fazy przetwarzania, transportu, magazyno­wania, manipulacji itp., aż do finalnych odbiorców tych dóbr, tj. konsumentów lub inwestorów. W praktyce czynniki techniczne, organizacyjne oraz ekonomiczne sprawiają, że przepływ ten może być ciągły tylko w szczególnych warunkach. Dotyczy to zarówno skali makro, jak i mikro.

Wszystkie dobra rzeczowe są poddawane procesom przetwarzania, co zajmuje odpowiedni czas. Często ze względów technicznych i or­ganizacyjnych nie da się tak zorganizować strumieni przepływu między poszczególnymi podmiotami gospodarczymi, aby nie wy­stępowały przerwy. Bywa również, że z punktu widzenia ekono­micznego nie jest wskazana taka synchronizacja przepływu (do­staw), która wyeliminowałaby przerwy. Może się okazać bardziej opłacalne, aby procesy przepływu przebiegały z odpowiednią częstotliwością, gdyż transport w małych partiach byłby zbyt kosztowny. To sprawia, że w przepływie następują przerwy, które z kolei powodują powstawanie zapasów.

Oczywiście powstawanie i utrzymywanie zapasów ma swe źródła również w wielu innych czynnikach, a nie tylko w przer­wach w strumieniach przepływu, co wyjaśnimy w dalszych roz­ważaniach.

Przepływ dóbr rzeczowych może być rozważany w różnym przekroju i zasięgu terytorialnym.

W ujęciu mikroekonomicznym jest to przepływ w podmiocie gospodarującym — przedsiębiorstwie. W zależności od rodzaju przedsiębiorstwa (produkcyjne, handlowe, usługowe itp.) przepływ ten może być prosty bądź mniej lub bardziej złożony. Na przy­kład w przedsiębiorstwie handlowym (hurtowni) można przed­stawić go w sposób prosty, tak jak na rysunku 1.

Rys.1. Strumienie dostaw i zapasy w firmie handlowej.

Źródło: Cz. Skowronek Z. Sarjusz-Wolski, Logistyka w przedsiębiorstwie, s. 29.

Mamy tu do czynienia ze strumieniem dostaw zewnętrznych towarów od dostawcy oraz strumieniem dostaw do odbiorców, np. detalistów. W samym przedsiębiorstwie są utrzymywane zapa­sy i odbywają się procesy manipulacyjne, tak na „wejściu” (przy dostawie towaru), jak i na „wyjściu” (przy sprzedaży).

Utrzymywanie zapasów jest wynikiem nie tylko braku moż­liwości synchronizacji dostaw i sprzedaży, przeciwdziałającej ich gromadzeniu się. Zapasy mogą być również niezbędne do kom­pletowania asortymentu, stałego zachowania gotowości zaspoko­jenia potrzeb klientów itp. W pewnych przypadkach magazyno­wanie spełnia funkcje produkcyjne, np. dojrzewanie (sezonowanie) produktów.

Etapy rozwoju logistyki

5/5 - (3 votes)

Rozwój treści i zakresu procesów logistycznych w rozwinię­tych gospodarkach rynkowych możemy w uproszczeniu przed­stawić, tak jak na rysunku 1.

Rys. 1. Etapy rozwoju logistyki.

Źródło: Cz. Skowronek Z. Sarjusz-Wolski, Logistyka w przedsiębiorstwie, s. 26.

Powiązania między logistyką, dystrybucją i gospodarką materiałową

5/5 - (2 votes)

Rys. 1. Powiązania między logistyką, dystrybucją i gospodarką materiałową.

Źródło: A. Rushton, J. Oxley, Handbook of Logistics and Distribution Management, Kogan Page Ltd., Londyn 1991.

            W tym rozumieniu logistyka pozwala patrzeć, analizować i tworzyć podstawy praktycznych działań we wszystkich fazach fizycznego przepływu materiałów w przedsiębiorstwie, przy ścis­łym powiązaniu z podmiotami rynku dostawczego, a poprzez roz­winiętą sieć dystrybucji dociera do końcowych odbiorców-konsumentów.

To bardzo zintegrowane działanie pozwala na redukcję kosztów i optymalizację działań w całym łańcuchu przepływu. Chodzi, więc nie o cząstkowe efekty, lecz efekty w całym zintegrowanym systemie, jakim jest współczesne przedsiębiorstwo. W takim zintegrowanym ujęciu zakres logistyki oraz wzajemne relacje: logis­tyki, dystrybucji i gospodarki materiałowej w skali mikroekono­micznej przedstawiono na rysunku 2. Rysunek ten, zaczerpnięty z podręcznika autorów angielskich, moim zdaniem trafnie oddaje zakres pojęciowy logistyki. Jest on zbieżny z naszym rozu­mieniem tych kategorii logistyki przedsiębiorstwa.

Rozwój logistyki we współczesnych warunkach gospodarki rynkowej następuje nie tylko w pojedynczych przedsiębiorstwach. Obejmuje również procesy przepływu w skali krajowej i globalnej. Pojawiają się nowe koncepcje i sposoby ich praktycznego wykorzystania. Powstały i rozwinęły się centra usług logistycznych, wprowadzono zasady zarządzania „odchudzającego”, „szczupłe­go” (lean management), polegające m.in. na wydzielaniu z przed­siębiorstw pewnych funkcji i obszarów oraz przeniesieniu ich do wyspecjalizowanych agend i przedsiębiorstw. Następuje udosko­nalenie elementów infrastruktury logistycznej, co przyspiesza przepływ produktów w skali globalnej, umożliwia realizację no­wych koncepcji zarządzania zapasami (Just-in-Time) itp.