Zasady sprawnego zarządzania według Fayola

4/5 - (4 votes)

W polu zainteresowania wybitnych reprezentantów naukowego zarządzania znalazły się przede wszystkim problemy wzrostu wydajności pracy. Poprzez analizę pracy i jej staranne mierzenie eliminowano zbędne czynności, dążąc do usprawnienia pracy. Za szczególnie istotne dla rozwoju myśli teoretycznej w kontekście omawianej problematyki należy uznać zmiany w podejściu do pobudzenia ludzi do wydajniejszej pracy. Postulowano stosowanie bodźców finansowych i nagradzanie wyróżniających się robotników. Za kluczowy element teorii naukowego zarządzania w odniesieniu do problemów personalnych można uznać zasadę, w myśl której pracownicy produkujący więcej, powinni być lepiej nagradzani. Przedstawiciele tej szkoły podkreślali również znaczenie odpowiedniego doboru pracowników do pracy oraz ich szkolenia.

Druga gałąź szkoły klasycznej – zarządzanie administracyjne, zwane inaczej klasyczną teorią organizacji, koncentruje się na zarządzaniu całą organizacją. Sprawne zarządzanie urzędami publicznymi i organizacjami gospodarczymi, bankami, szpitalami itd., stało się sprawą niezwykle istotną, zwłaszcza w dobie rewolucyjnego rozwoju przemysłu. Czołowymi przedstawicielami tego kierunku byli Henri Fayol, Lyndall Urwick, Max Weber i Chester Barnard.

Henri Fayol był najwybitniejszym przedstawicielem kierunku administracyjnego w zarządzaniu. Po wydaniu swej najważniejszej pracy pt. „Administracja przemysłowa i ogólna” zdobył sławę wśród amerykańskich menedżerów. Próbował on usystematyzować praktykę zarządzania tak, aby dać wskazówki innym kierownikom. Ważnym osiągnięciem Fayola było sformułowanie 14 zasad zarządzania, którymi sam posługiwał się w praktyce kierowania. Zasady te przedstawia poniższa tabela. Henri Fayol jako pierwszy określił specyficzne funkcje kierownicze: planowanie, organizowanie, przewodzenie i kontrolowanie. Twierdził, że te funkcje trafnie przedstawiają treść procesu zarządzania.

Tablica 3. Zasady sprawnego zarządzania według Fayola

Podział pracy
Wysoki stopień specjalizacji powinien przynieść wzrost
efektywności. Specjalizacji podlega zarówno praca techniczna, jak i
kierownicza.
Autorytet
Do wykonywania obowiązków kierowniczych niezbędny jest
autorytet: Autorytet formalny do wydawania poleceń i autorytet osobisty
wynikający z wiedzy i doświadczenia.
Dyscyplina
Członkowie organizacji muszą szanować reguły rządzące
organizacją.
Jedność rozkazodawstwa
Każdy pracownik powinien otrzymywać polecenia tylko od
jednego przełożonego.
Jedność kierownictwa
Podobne czynności w organizacji powinny być zgrupowane i
podległe tylko jednemu kierownikowi.
Podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu
Interesy jednostek nie powinny być przedkładane ponad cele
całej organizacji.
Wynagrodzenie
Wynagrodzenie powinno być sprawiedliwe zarówno dla
pracowników, jak i dla organizacji.
Centralizacja
Władza i autorytet powinny być możliwie silnie
skoncentrowanie na wyższych szczeblach organizacji.
Hierarchia
Linia władzy powinna przebiegać z góry na dół organizacji
i należy jej zawsze przestrzegać.
Ład
Zasoby ludzkie i rzeczowe powinny być koordynowane tak, by
znalazły się na właściwym miejscu we właściwym czasie.
Sprawiedliwość
Menedżerowie powinni być uprzejmi i sprawiedliwi w
stosunkach z podwładnymi.
Stabilizacja personelu
Należy unikać dużej fluktuacji pracowników.
Inicjatywa
Podwładni powinni mieć swobodę inicjatywy.
Espirit de corps (harmonia)
Praca zespołowa, duch zespołu, poczucie jedności i
przynależności do jednej grupy powinny być popierane i podtrzymywane.

Źródło: Griffin R. W., „Podstawy zarządzania organizacjami”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997, s. 76.