praca licencjacka z wydziału zarządzania
W analizie przyszłej sytuacji regionu bardzo ważne jest dokonanie bilansu strategicznego, czyli zestawienie szans i zagrożeń rozwojowych oraz identyfikacja mocnych i słabych stron. Opiera się on z jednej strony na przesłankach wynikających z krytycznej oceny diagnozy stanu obecnego, z drugiej jest punktem wyjścia do określenia pól strategicznych i wizji rozwoju regionu. Zestawienie szans i zagrożeń rozwojowych oraz identyfikacja mocnych i słabych stron (tzw. analiza SWOT)[1] ma podstawowe znaczenie dla ustalenia priorytetów i celów strategicznych rozwoju regionu. Jej znaczenie polega na tym, że pozwala zarysować pole gry strategicznej, pokazać zakres koniecznych działań, zasoby i możliwości. Przy jej pomocy można wykryć dobre i złe strony sytuacji danej jednostki. Dobrze przeprowadzona analiza SWOT stanowi podstawę do rozważania różnych wariantów strategii.
Mocne strony
Zebranie w jednym miejscu wszystkich mocnych stron, czyli tego czym obecnie dysponujemy. Warunkiem przydatności jest staranne uwzględnienie wszystkich atutów, nawet tych nie wykorzystanych. Zasadą jest przedstawienie tu realnych atutów regionu.
Słabe strony
Określenie słabych stron polega na przedstawieniu słabych punktów lokalnych zasobów. Zachodzi tu potrzeba realistycznej oceny wszystkich problemów i wyznaczenia tych, które będą głównymi hamulcami strategii. Realizm przedstawionych problemów pozwoli ustalić hierarchię potrzeb uwzględniającą możliwości dalszego rozwoju i niwelacji istniejących ograniczeń.
Szanse
To z jednej strony nowe możliwości wykorzystania już istniejących atutów, zastanawianie się nad tym, czego potrzebujemy, aby je wykorzystać. Z drugiej strony jest to analizowanie tendencji, tego, co dzieje się na zewnątrz i co może wpłynąć na daną sytuację, jest to poszukiwanie możliwości tkwiących w otoczeniu. Dostrzeżenie szans wymaga otwartego myślenia, gotowości podjęcia ryzyka, umiejętności odczytywania informacji o tym, co nastąpi w przyszłości i co zmieni sytuację regionu.
Zagrożenia
Najczęściej mówimy tu o pogłębieniu się istniejących już rozpoznanych słabości. Mogą pojawić się nowe zagrożenia, które nie wystąpiły w przeszłości. Do takich zagrożeń można zaliczyć ewentualny rozwój sąsiednich terenów czy wzmocnienie się konkurencji. Świadomość istniejących zagrożeń sprzyja rozwojowi regionu. Przez pozytywne wykorzystanie słabości możemy przeważyć złą tendencję, np.: przystąpić do remontów starych budynków poprawiając ich wizerunek i wartość oraz dając nowe miejsca pracy lub kontrakty dla rzemieślników.
Tab.3.1.5. Analiza SWOT
| Obszar strategiczny | Atut | Słabość |
| Edukacja | -Wystarczająca baza lokalowa.
-Profesjonalna kadra nauczycielska |
-Niewystarczająca opieka pedagogiczna i psychologiczna.
-Niedostateczne wyposażenie techniczne pracowni szkolnych. -Niedostateczna ilość odpowiednio wykwalifikowanej kadry do nauki języków obcych. -Niedostatecznie rozwinięta sieć komputerowa. -Słaby poziom usportowienia uczniów. -Niedostateczna znajomość języków obcych wśród młodzieży.
|
| Promocja i ochrona zdrowia | -Wystarczająca ilość fachowego personelu.
-Stosunkowo dobra lokalowa baza lecznictwa podstawowego |
-Słabe wyposażenie techniczne.
-Brak pełnej prywatyzacji służby zdrowia. -Niskie nakłady na opiekę zdrowotną. -Brak specjalistycznej placówki lecznictwa zamkniętego o zasięgu powiatowym. |
| Porządek publiczny i
bezpieczeństwo obywateli |
-Stosunkowo dobrze zorganizowane służby.
-Wzrastający sprzeciw społeczeństwa wobec przestępczości. -Działalność Stowarzyszenia Bezpieczeństwo i Sprawiedliwość. |
-Zbyt wolne reagowanie odpowiednich służb na nowo powstałe zagrożenia.
-Niewystarczający stan osobowy służb policyjnych. -Niewystarczająca ilość działań profilaktycznych w środowisku dzieci i młodzieży. |
| Sytuacja demograficzna | -Wyjątkowo wysoki ujemny przyrost naturalny.
-Brak skutecznej polityki prorodzinnej -Niski poziom wykształcenia mieszkańców -Migracja ludzi młodych i wykształconych z powiatu |
|
| Kultura i ocena dóbr kulturalnych | -Bogate tradycje kulturotwórcze.
-Nasilająca się moda na sponsoring poczynań kulturalnych. -Silnie rozwinięte czytelnictwo. -Kulturalno twórcze nastawienie prasy lokalnej. |
-Niedostateczna ilość placówek kulturalnych.
-Niewystarczająca działalność upowszechniająca i kształtująca potrzeby kulturalne. -Brak widocznych centrów kultury (poza lokalną prasą). |
| Sytuacja mieszkaniowa | -Potencjał budowlany.
-Dostępność materiałów. -Duże zasoby siły roboczej |
-Zły stan techniczny istniejących budynków. |
| Gospodarka | -Wykształcona specjalizacja gospodarcza powiatu – koncentracja produkcji branż „ drzewna i metalowa).
-Duże zasoby specjalistycznej kadry. -Duża podaż siły roboczej. |
-Ujemna dynamika ilości podmiotów gospodarczych.
-Niski udział zagranicznego kapitału inwestycyjnego. -Brak uzbrojonych terenów dla nowej strefy przemysłowej. -Istniejący system kredytowania dla małych i średnich przedsiębiorstw -Brak instytucji wspomagającej logistycznie działanie i tworzenie nowych podmiotów gospodarczych. -Brak systemu marketingu dla małych i średnich przedsiębiorstw |
| Drogi publiczne | -Centralne położenie powiatu względem układu komunikacyjnego kraju.
-Rozwinięta sieć dróg i szlaków kolejowych o znaczeniu krajowym i międzynarodowym |
-Zły stan dróg.
-Niedostosowanie większości istniejących dróg do wymogów współczesnego transportu. -Brak obwodnicy dla Radomska. -Brak tras rowerowych |
| Turystyka | -Dobre położenie komunikacyjne
-Duży potencjał środowiskowy powiatu -Tradycje i dziedzictwo historyczne powiatu |
-Słaba baza turystyczna.
-Niski standard dużej części istniejących obiektów turystycznych. -Brak akwenów z przeznaczeniem na wykorzystanie turystyczne i wypoczynkowe. -Brak systemu usług turystycznych. -Dzikie wysypiska eliminujące tereny leśne z działalności turystycznej. -Niedostateczne środki na finansowanie inwestycji turystycznych |
| Przeciwdziała-nie bezrobociu | -Niski poziom wykształcenia.
-Słabo rozwinięta infrastruktura na terenach wiejskich. -Niski poziom inwestycji gminnych. -Niedostosowanie struktury zawodowej bezrobotnych do popytu. -Wysoki odsetek ludności pracującej w rolnictwie. |
|
| Rolnictwo | -Wysoki poziom produkcji zwierzęcej.
-Nowoczesny zakład mleczarski. -Wysoka jakość genetyczna materiału hodowlanego. -Dogodne położenie geograficzne. -Dobra zewnętrzna dostępność komunikacyjna powiatu. -Bliskość dużych aglomeracji – dużych rynków zbytu. |
-Słaba jakość bonitacyjna gleb.
-Zakwaszenie gleb. -Gospodarstwa o małych powierzchniach i niekorzystnym rozłogu. -Wielokierunkowość produkcji rolnej. -Niski stopień specjalizacji w produkcji rolnej. -Mała wielkość stad hodowlanych. -Niewystarczający stopień nawożenia i ochrony chemicznej. -Niewystarczające zasoby wód powierzchniowych zły stan urządzeń melioracyjnych. -Niski stopień wykształcenia. |
| Ochrona środowiska naturalnego | -Nie skażone gleby
-Zmniejszający się wpływ obszaru Śląska, Bełchatowa i Częstochowy na stan zanieczyszczenia powietrza. -Zaprzestanie degradacji środowiska przez zakłady przemysłowe miasta Radomska -Duże wartości przyrodniczych elementów środowiska |
-Niski poziom świadomości ekologicznej społeczeństwa.
-Zanieczyszczenie wód powierzchniowych i wgłębnych w wyniku nieuregulowanej gospodarki ściekowej.
-Brak systemu gospodarowania odpadami niebezpiecznymi (np. azbest). -Niska lesistość w gminach w stosunku do potrzeb i możliwości. -Niedostosowanie przedsiębiorstw do wzrastających wymogów ochrony środowiska |
Źródło: Starostwo Powiatowe w Radomsku
Tab.3.1.5. Analiza SWOT – c.d.
| Obszar strategiczny | Szansa | Zagrożenie |
| Edukacja | -Wprowadzenie reformy edukacji.
-Podwyższenie wieku realizacji obowiązku szkolnego. -Wzrastająca świadomość wagi wykształcenia we współczesnym świecie |
-Realnie malejące nakłady na szkolnictwo i przedsięwzięcia wychowawcze.
-Ugruntowywanie się wśród młodzieży negatywnych wzorców postępowania i zachowania się. -Stale wzrastający odsetek młodzieży uzależnionej. -Niskie płace kadry nauczycielskiej |
| Promocja i ochrona zdrowia | -Reforma służby zdrowia.
-Wysoki poziom fachowości personelu medycznego. -Pozyskiwanie środków na rozwój służby zdrowia od podmiotów gospodarczych i instytucji pozarządowych. |
-Niewykonanie zamierzeń inwestycyjnych.
-Brak działań zmierzających do poprawienia reformy zdrowia. -Brak stacjonarnego zakładu leczenia uzależnień. -Słabe funkcjonowanie Kasy Chorych |
| Porządek publiczny i
bezpieczeństwo obywateli |
-Coraz większa świadomość wzrastających zagrożeń osobistych.
-Integracja działań różnych instytucji w zakresie wychowania dzieci i młodzieży. -Działanie Międzyinstytucjonalnego Zespołu Roboczego w zakresie ochrony porządku i bezpieczeństwa obywateli -Zwiększenie determinacji rządu wobec działań przestępczych. |
-Stałe ubożenie znacznej części społeczeństwa.
-Zwiększanie rozwarstwienia majątkowego społeczeństwa. -Tworzenie się paragrup przestępczych w szkołach podstawowych i średnich. – Obojętność społeczeństwa wobec drobnych przestępstw. -Nie egzekwowanie w sposób dostateczny kar za drobne przestępstwa. |
| Sytuacja demograficzna | -Działania pro rodzinne.
|
|
| Kultura i ocena dóbr kulturalnych | -Moda na kulturę opartą na folklorze.
-Nasilająca się krytyka przenoszenia wszystkich wzorców zachodnich na grunt polski |
-Brak polityki pro kulturalnej.
-Zalew obcej kultury zachodniej (głównie amerykańskiej). |
| Sytuacja mieszkaniowa | -Utworzenie TBM.
Zainteresowanie się samorządu Radomska problemem TBM. |
-Istniejący system kredytowania budownictwa mieszkaniowego.
-Względne ubożenie społeczeństwa powiatu, -Recesja gospodarcza powiatu |
| Gospodarka | -Aktywność starostwa w dziedzinie tworzenia nowych miejsc pracy i rozwoju drobnej wytwórczości.
-Rozwiązania w przygotowywanym nowym prawie gospodarczym |
-Nieprzystosowanie małych i średnich przedsiębiorstw do działania w warunkach UE
-Mała mobilność technologiczna istniejących podmiotów gospodarczych. -Wypieranie małych firm handlowych przez supermarkety. |
| Drogi publiczne | -Decentralizacja zarządzaniem większości dróg.
-Planowane inwestycje drogowe (autostrada). -Możliwość pozyskania środków na inwestycje drogowe z Banku Światowego i funduszu SAPARD. |
-Brak dostatecznych funduszy budżetowych na inwestycje drogowe. |
| Turystyka | -Wzrastający ruch turystyczny i moda na wypoczynek sobotnio- niedzielny.
-Wzrastające zainteresowanie agroturystyką. -Poprawiające się warunki ekologiczne. -Możliwości wykorzystania na terenach wiejskich funduszu SAPARD. |
-Wzrost konkurencyjności sąsiednich powiatów.
-Słaba promocja walorów turystycznych powiatu. |
| Przeciwdziała-nie bezrobociu | -Zaliczenie powiatu do obszarów o bezrobociu strukturalnym.
-Planowana restrukturyzacja terenów wiejskich . -Możliwość wykorzystania funduszy przedakcesyjnych. -Kredyty preferencyjne na tworzenie nowych miejsc pracy. |
-Pogłębienie się dekoniunktury na terenie powiatu.
-Wejście na rynek pracy od roku 2002 wyżu demograficznego. -Antymotywacyjne działanie relacji zasiłku dla bezrobotnych do najniższych płac. |
| Rolnictwo | -Rozwój pracochłonnej i wysoko dochodowej produkcji rolniczej.
-Kredyty preferencyjne dla rolnictwa. -Tworzenie grup producenckich. -Rozwój produkcji zdrowej żywności. -Intensyfikacja handlu produktami rolnymi. -Wejście do UE. -Kredyty i dotacje przedakcesyjne.
|
-Spadek opłacalności niektórych kierunków produkcji.
-Szybszy wzrost cen środków produkcji w stosunku do cen produktów rolnych. -Konkurencja producentów zagranicznych z obszarów większego dotowania produkcji rolnej. -Zmiany klimatyczne (mniejsza ilość opadów atmosferycznych). -Pogłębianie się dysproporcji dochodów między rolnikami a innymi gałęziami produkcji. -Słaba sytuacja finansowa instytucji i firm obsługujących rolnictwo. |
| Ochrona środowiska naturalnego | -Możliwość wsparcia działań proekologicznych kredytami preferencyjnymi.
-Wzrastająca świadomość potrzeby działań proekologicznych. -Wzrastająca dynamika budowy oczyszczalni ścieków. -Wymuszenie działań proekologicznych w związku z przygotowaniami do wejścia do UE. |
-Brak środków finansowych na likwidacje i rekultywacje dzikich wysypisk.
-Niekontrolowana wymiana dachowych pokryć eternitowych. -Brak systemów gospodarki odpadami komunalnymi. -Duże zagrożenie poziomów wód głębinowych. -Lokalne zagrożenia skażeniami gleb. |
Źródło: Starostwo Powiatowe w Radomsku
[1] SWOT- skrót od angielskich słów: Strengths (siły), Weaknesses (słabości), Opportunities (szanse), Threats (zagrożenia)