Coraz większe znaczenie w kreowaniu sukcesu nowocześnie zarządzanych firm mają w dzisiejszych czasach wykwalifikowani i zaangażowani pracownicy oraz dobrze wykształceni i przedsiębiorczy menedżerowie. Poszukiwane są nowe metody przygotowywania i przeprowadzenia kursów, mające na celu zmniejszenie kosztów oraz zwiększenie dostępności szkoleń dla pracowników firmy. Jednym z takich rozwiązań jest bardzo popularny ostatnio e-learning.
Czym jest e-learning?
Definicji jest wiele, ale można przyjąć za Lancem Dublinem, jednym z największych autorytetów w tej dziedzinie, że e-learning to „model nauczania wykorzystujący technologię do tworzenia, dystrybucji i dostarczania danych, informacji, szkoleń oraz wiedzy w celu podniesienia efektywności pracy oraz działań organizacji”. E-learning jest więc pewnym sposobem, systemem działań mających określony cel (ogólnie – edukację), a nie systemem informatycznym, z którym często bywa utożsamiany.
W nurcie e-learningu znajdą się zatem: kursy realizowane przez Internet, wideokonferencje, listy e-mailowe, wykłady na żywo przez Internet, kursy na płytach. Są to tylko niektóre z szerokiego wachlarza form działań, który rozwija się coraz bardziej wraz z rozwojem technologii i wzrostem jej dostępności dla firm i przeciętnego użytkownika.
Najważniejsze elementy wdrożenia kursu e-learning
Do wdrożenia kursu e-learning należy podejść kompleksowo, gdyż istnieje wiele elementów, które trzeba przeanalizować. Tylko dobrze przygotowany i przeprowadzony proces wdrożenia może przynieść oczekiwane korzyści.
Dział HR
Działem w którym powinno rozpocząć się przygotowanie do wdrożenia kursów e-learning jest Dział Zasobów Ludzkich (ang. Human Resources, HR). Musi on przygotować system zachęcający pracowników do wykonywania kursów. Należy wziąć pod uwagę to, że pracownicy przesyceni tradycyjnymi szkoleniami mogą niechętnie podchodzić do tego przedsięwzięcia. Jeśli kursy mają być realizowane w godzinach pracy należy zadbać o to, by był zaplanowany czas na ich wykonanie, jak również muszą być dostępne miejsca przeprowadzania kursów o odpowiednich parametrach (np. komputery z dostępem do odpowiednio wydajnego łącza internetowego). Pracownicy powinni też mieć odpowiednią motywację do rozwiązywania kursów. Dział HR musi zastanowić się co sprawi, że pracownicy będą rzetelnie i systematycznie odbywali kursy. Może się okazać, że uświadomienie im możliwości własnego rozwoju i wynikające z tego korzyści dla firmy to za mało i zasadne może okazać się wprowdzenie premii za dobre wyniki. Trzeba również pamiętać, że adresatami szkoleń nie muszą być tylko pracownicy. Z firmowego e-learningu mogą też korzystać np. przedstawiciele sieci dystrybutorów czy nawet klienci.
Dział IT
Następnym krokiem jest przygotowanie systemu informatycznego. Dział IT musi nam pomóc w wyborze jednej z trzech możliwości:
1.Wybór dostawcy treści kursów (tzn. kontentów od ang. content), które umieszczamy na własnej lub obcej platformie
2.Wybór firmy udostępniającej platformę e-learning i umieszczenie na niej kupionego lub przygotowanego samodzielnie kursu
3.Wybór firmy udostepniającej zarówno platformę i kurs
W tej chwili w Polsce najbardziej rozpowszechnione jest trzecie rozwiązanie.
Może się jednak okazać, że ze względu na specyficzne potrzeby szkoleniowe niezbędna będzie inwestycja we własną platformę e-learning i samodzielne przygotowywanie kursów, zwłaszcza jeśli ich treść – wiedza, którą chcemy przekazać –jest specyficzna dla naszej firmy (np. dotyczy konkretnych produktów). Na rynku znajduje się wiele takich platform, o zróżnicowanej cenie i możliwościach. W większości przypadków są to rozwiązania dość kosztowne i na ich wdrożenie mogą sobie pozwolić jedynie duże firmy. Sytuacja ta wydaje się jednak zmieniać w kierunku tańszych platform przeznaczonych również dla małych i średnich przedsiębiorstw.
Dział szkoleń
Innym bardzo istotnym elementem jest wybór tematu szkoleń. Powinny być one dostosowane nie tylko do potrzeb firmy, ale przede wszystkim do potrzeb pracownika. Każdy z nich powinien mieć indywidualny plan nauczania, dostosowany do możliwości i potrzeb szkoleniowych. Firmy e-learningowe oferują szeroką gamę szkoleń specjalistycznych np. dla sprzedawców, ale są też takie tematy, które firma musi opracować samodzielnie. Któż bowiem lepiej od nas przygotuje kurs np. o nowej linii produktów firmy? Z tego powodu ważną cechą dostawcy kursów lub platformy e-learning jest możliwość samodzielnego tworzenia kursów przez firmę. Często warto zapytać pracowników czego chcieliby się jeszcze nauczyć, gdzie widzą braki w swojej wiedzy i dostosować wybór kursów do ich odpowiedzi. Ważne jest bowiem to, aby wykonujący kurs miał świadomość, że przyczynia się to do jego indywidualnego rozwoju i rozwoju firmy, a nie jest tylko kolejnym obowiązkiem.
Przygotowanie kursu
Zarówno przy samodzielnym przygotowywaniu, jak i wyborze gotowego kursu należy zwrócić uwagę na kilka cech, które dobry kurs e-learning powinien posiadać. Każdy kurs powinien być dokładnie opisany – powinna być podana jego nazwa, osoba prowadząca, termin zaliczenia, liczba rozdziałów i pytań testowych, a także spis materiałów pomocnych do rozwiązania kursu i zwięzły opis zawartości. Wszystkie te informacje powinny być dostępne jeszcze przed rozpoczęciem rozwiązywania kursu. Udostępniane materiały powinny mieć atrakcyjną formę, ale jednocześnie powinna być ona dostosowana do możliwości technologicznych platformy sprzętowej i programowej. Może się okazać, że atrakcyjna forma kursu może być wadą – np. w wypadku, gdy nie będą dostosowane do posiadanego łącza internetowego. Dynamikę kursu podnosić powinny ciekawe linki w treści (koniecznie działające), jak również wykresy i grafiki. Język kursu musi być zrozumiały, treści powinny być przekazane w sposób przejrzysty. Bardzo ważnym elementem jest kontakt z prowadzącym kurs – powinna być możliwość wyjaśnienia wątpliwości drogą mailową lub poprzez wbudowany system komunikacji między autorem lub nadzorcą kursu i wykonującym kurs pracownikiem (np. przez system komentarzy).
Efekty
Dobrze przygotowane wdrożenie systemu e-learning oraz właściwie dobrany i przygotowany kurs są podstawą skutecznego korzystania z rozwiązań e-learning w firmie. Trzeba mieć świadomość, że nie są one panaceum na wszystkie potrzeby szkoleniowe firmy. Często pełnią rolę wspomagającą tradycyjne szkolenia, które nadal bywają niezastąpione, zwłaszcza jeśli chodzi o przeprowadzanie zadań lub ćwiczeń praktycznych pod nadzorem i z pomocą prowadzącego. Jest to zatem tylko element strategii szkoleniowej firmy. Element coraz ważniejszy i coraz bardziej skuteczny.
Bartosz Jędrzejczak