Teoretyczne poglądy na zarządzanie organizacjami

5/5 - (1 vote)

Naukowe zarządzanie, w Polsce nazywane „naukową organizacją pracy”, propagowało tworzenie podstaw nauki o organizacji i zarządzaniu. Nurt ten to podejście do zarządzania zajmujące się poprawą wyników osiąganych przez poszczególnych robotników. W ciągu kilku pierwszych lat XX w. jako poważny problem gospodarczy traktowano wydajność. Dlatego menedżerowie zaczęli poszukiwać sposobów bardziej efektywnego wykorzystywania siły roboczej. Koncentrowano się na poprawie wyników osiągniętych przez jednego robotnika. Wynikiem tych starań było powstanie naukowego zarządzania, do którego rozwoju przyczynili się: Federick W. Taylor, Frank Gilbreth, Lillian Gilbreth, Henry Gantt, Harrington Emerson i Karol Adamiecki.

Frederick Taylor wprowadził szereg urozmaiceń w sposobie projektowania stanowisk pracy i szkolenia pracowników, którzy mieli te funkcje objąć. Sformułował on podstawowe idee naukowego zarządzania. Zaobserwował zjawisko, które nazwał spowalnianiem pracy – tempo pracy celowe niższe od możliwości normalnego robotnika. Zastosował akordowy system wynagrodzeń. Płacił więcej tym pracownikom, którzy wykonywali i przekraczali docelowy poziom produkcji, wyznaczony dla ich stanowiska. Wprowadził przerwy w pracy w celu zmniejszenia znużenia. W wyniku tych zmian uzyskał wyższą jakość, większą produkcję i poprawę morale wśród pracowników. Frederick Taylor opracował system naukowego zarządzania, co przedstawia tablica (2). System ten miał prowadzić do zwiększenia efektywności i wydajności siły roboczej.

Tablica 2. Kroki w naukowym zarządzaniu

Źródło: Griffin R. W., „Podstawy zarządzania organizacjami”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997, s. 74.

Henry L. Gantt był kolejnym twórcą naukowego zarządzania, który na pewnym etapie współpracował z Frederickiem Taylorem. Główną jego zasługą było opracowanie motywacyjnego systemu płac o charakterze czasowo-premiowym. Opracował on kilka technik poprawy rezultatów pracy robotnika. Jedną z nich stosuje się do dziś. Nazwano ją „wykresem Gantta”, który jest narzędziem do programowania pracy dla jednego pracownika lub dla całego złożonego projektu. Henry L. Gantt doskonalił projekty dotyczące akordowych wynagrodzeń Fredericka Taylora.

Innymi twórcami naukowego zarządzania byli Frank i Lilian Gilbrethowie, którzy tworzyli zespół inżynierów przemysłowych. Jednym z najbardziej interesujących spostrzeżeń Franka Gilbretha dotyczyło sztuki układania cegieł. Opracował on kilka technik, które pozwalają wykonać pracę bardziej efektywnie. Po dokładnym zbadaniu pracy murarzy zmniejszył liczbę odrębnych ruchów z 18 do 5 i produkcję zwiększył o około 200%. Jego żona Lilian również przyczyniła się do zmian w kilku dziedzinach pracy. Wniosła spory wkład w kształtowanie psychologii przemysłu oraz kierowanie personelem. Gilbrethowie opracowali liczne techniki eliminujące nieefektywną pracę.