Chociaż najpiękniejsze zabytki Sandomierza znajdują się na powierzchni ziemi, niektóre atrakcje zostały ukryte głęboko pod spodem… Zwiedzając Sandomierz warto zobaczyć te niewidoczne „gołym okiem” miejsca.
Sandomierskie piwnice – bo o nich mowa – powstały w okresie XIII – XVI wieku. Drążone w warstwach lessu, pod budynkami, jezdniami ulic, placami, podwórkami, sięgały nawet do 15 metrów w głąb ziemi. Skąd pomysł na zbudowanie piwnic? Średniowieczny Sandomierz leżał na szlakach handlowych. Miasto było zasobne i mimo najazdu ludów ze wschodu, pożarów i innych klęsk, zawsze się odbudowywało.
Kupcy sandomierscy zajmowali się handlem i sprowadzali towary z różnych stron świata, niemniej jednak dostarczali je również kupcy przyjezdni. W celu magazynowania towarów potrzebne były składy… W ten sposób powstał cały system piwnic, które spełniały rolę magazynów. Wykorzystywano je do czasu, kiedy trwał intensywny handel. W momencie jego upadku stały się niepotrzebne i w zdecydowanej większości zasypano je gruzem, śmieciami, a tylko nieliczne pozostawiono do użytku.
W ostatnich dziesiątkach lat piwnice były najpoważniejszym zagrożeniem Starówki. Podziemne przestrzenie przyczyniły się do katastrof budowlanych, w postaci zapadlisk fragmentów ulic, a nawet całych budynków. Ratowanie Starówki, rozpoczęto od usuwania istniejących zagrożeń, a więc likwidacji wyrobisk i pustek pod kamienicami, jezdniami, placami. W wyniku prowadzonych prac, przeważająca część piwnic uległa likwidacji przez wypełnienie ich „podsadzką”. Część została jednak zachowana, a dla turystów zaprojektowano Podziemną Trasę Turystyczną.
Otwarcie trasy nastąpiło 10 grudnia 1977 roku. Jej długość wynosi około 450m, a najniżej położona komora ma głębokość prawie 12m. W związku z 30 rocznicą oddania trasy do użytku,
w jej pomieszczeniach przygotowano wystawę archeologiczną, która obejmuje min.: groby ludności pomorskiej z I tysiąclecia p.n.e, fragmenty naczyń późnośredniowiecznych, siekiery i sierpy krzemienne, kabłączki skroniowe (czyli kobiece ozdoby głowy charakterystyczne dla Słowiańszczyzny), a także fragmenty naczyń ofiarnych z ciałopalnego cmentarzyska kurhanowego w Międzygórzu (VIII-IX wieku) i naczynia z okresu rzymskiego.
PRAKTYCZNE WSKAZÓWKI
- Wejście do podziemi prowadzi z dziedzińca Kamienicy Oleśnickich, a wyjście znajduje się przy Ratuszu, na Rynku. Zachowane piwnice zabezpieczono przez tzw. wtórne obudowy, a tam, gdzie było to możliwe, zachowano pierwotne wątki obmurowań. Trasa obejmuje 34 komory na różnych poziomach. Współczesne nazwy komór nawiązują do historii, legend, architektury, itp.
Więcej informacji na temat trasy i możliwości jej zwiedzania można uzyskać na stronie sandomierskiego PTTK.