W literaturze przedmiotu spotykamy wiele prób usystematyzowania terminologii i sposobów podziału turystyki na rodzaje i formy. Możemy spotkać podziały ze względu na kryterium aktywności ruchowej turysty, motywacji, pochodzenia turysty i wiele innych.
Z punktu widzenia osób, organizacji i firm kreujących popyt na usługi turystyczne brane jest przede wszystkim kryterium motywacyjne, a w ślad za tym preferowany jest następujący podział na rodzaje turystyki:[1]
- Turystyka wypoczynkowa:
- wypoczynek w pobliżu miejsca zamieszkania, w czasie urlopu
- wypoczynek w miejscowościach uzdrowiskowych
- Turystyka kulturalna:
- poznawcza
- alternatywna
- religijna (pielgrzymki)
- Turystyka towarzyska:
- rodzinna
- klubowa
- Turystyka sportowa
- związana z aktywnym, lub pasywnym sportem
- Turystyka związana z gospodarką:
- wyjazdy na kongresy i sympozja
- uczestnictwo w targach i wystawach
- turystyka motywacyjna ( wyjazd jako premia od firmy)
- Turystyka związana z polityką:
- turystyka dyplomatów i uczestników konferencji
- związana z uroczystościami politycznymi.
Dla potrzeb niniejszej pracy przyjęty został podział rodzajów i form turystyki uwzględniający aktywność ruchową turysty, opanowanie przez niego technik turystycznych oraz stosunek do środowiska. Według tak sformułowanych kryteriów podział przedstawia się następująco:
Schemat nr 2. Rodzaje i formy turystyki ze względu na aktywność ruchową, opanowanie technik turystycznych oraz stosunek do środowiska.
Źródło: Łobożewicz T.,Bieńczyk G., Podstawy turystyki, WSE Warszawa 2001, s.119
Wszystko, co dzieje się w zakresie turystyki posiada swoje uwarunkowania i jest działaniem celowym. Można określić trzy zasadnicze cele, dla których podejmujemy działalność turystyczną.
Pierwszym z nich to cel poznawczy, który realizowany jest poprzez turystykę krajoznawczą, poznawczą, edukacyjną, oświatową, kulturalną, kształcącą, religijną.
Drugi cel, to cel zdrowotny, który realizowany jest w ramach turystyki wypoczynkowej, rekreacyjnej, zdrowotnej, leczniczej i usportowionej.
Trzeci cel, to cel wychowawczy, realizowany w ramach turystyki krajoznawczej, pielgrzymkowej i religijnej.[2]
[1] Gaworecki W., Turystyka, PWE, Warszawa 1998,s.22
[2] Gaworecki W.,(1998) Turystyka, s.121-122