Motywacja jako pojęcie w psychologii

5/5 - (6 votes)

Według encyklopedii PWN motywacja to „proces regulacji umysłowej, który energetyzuje zachowanie i ukierunkowuje je na osiągnięcie celu; także stosunkowo stabilna skłonność (pęd) do podejmowania działań nakierowanych na określony cel; może być świadomy lub nieświadomy. Ważne jest, aby zrozumieć, że każdy czegoś oczekuje, odczuwa potrzebę, wierzy, że osiągnie to określony efekt (namacalny lub niematerialny) lub uniknie niepożądanego zachowania. Poziom motywacji będzie zależał od:

  • poziom gotowości do osiągnięcia celu, do otrzymania nagrody – czyli z pilności potrzeby,
  • ocena prawdopodobieństwa, że ​​to zachowanie doprowadzi do celu (lub oceni zachowanie),
  • wiara w możliwość satysfakcjonującej realizacji tego zachowania.

Istnieje sześć klasycznych pojęć związanych z pojęciem motywacji:

  • potrzeba: ludzie będą działać w celu zaspokojenia tej potrzeby,
  • akceptacja zadań: znacznie lepsze wyniki można osiągnąć, jeśli główne zadania: konkretne, złożone, osiągalne (rzeczywiste), sprawiedliwe,
    zostały uzgodnione z osobą, która ma wykonać to zadanie, dotyczą zadań, które zostały pozytywnie rozwiązane w przeszłości, dają poczucie sukcesu po zakończeniu,
  • wzmocnienie: już osiągnięty sukces zachęci do powtórzenia pewnych zachowań, gdy taka propozycja zostanie złożona,
  • oczekiwany rezultat: ludzie zmieniają swoje zachowanie, gdy są pewni, że przyniesie im to wielką nagrodę,
  •  oczekiwania skuteczności: osoba jest bardziej skuteczna w swoich działaniach, gdy wierzy w swoje umiejętności,
  • przyczynowość: osoba jest bardziej skłonna powtórzyć zachowanie, które przyniosło jej sukces, jeśli kojarzy to zachowanie z poprzednim sukcesem lub porażką.

W praktyce skuteczność jednostek zależy od tego, czy wkładają dużo wysiłku w zarządzanie zadaniami, które mają do wykonania. Tutaj należy założyć, że osoby te posiadają niezbędne zasoby materialne (materiały, narzędzia) lub rozumieją cele pracy, czy pracownik posiada odpowiednią wiedzę i umiejętności, czy dobrze się czuje. Zależności te ilustruje rys. 1.

Rys. 1. Model skonsolidowany motywacji

Źródło: Gick, Tarczyńska (1999).

Tak więc z rysunek 1 pokazuje, że pracownika motywują czynniki motywacyjne, których źródłem są jego:

  • potrzeby osobiste – potrzeby
  • oczekiwania osobiste – oczekiwania wyników
  • praca – akceptacja zadań
  • umiejętności osobiste – oczekiwania wydajności
  • osiąganie dobrych wyników – wzmocnienie
  • zrozumienie własnej skuteczności lub związku funkcjonalno-przyczynowego

Istnieje wiele koncepcji i teorii motywacji. W nauce o organizacji i zarządzaniu można podzielić na trzy poglądy na motywację (Serafin, 1996):

Teorie treści: teorie te próbują odpowiedzieć na pytanie: jakie potrzeby ludzie chcą zaspokajać w pracy i poprzez pracę? Co sprawia, że ​​działają? Teorie te opierają się na założeniu, że ludzie mają swoje wewnętrzne potrzeby, a motywacją jest ich zaspokajanie lub ograniczanie. Przedstawicielami tej koncepcji są: A. Maslow, D. McGregor, F. Herzberg, J.W. Atkinson, D. McClelland, C.P. Alderfer.

teorie procesów: teorie te określają, w jaki sposób i do jakich celów motywuje się ludzi. Podstawą jest tu teoria oczekiwań, czyli badanie tego, czego człowiek oczekuje w wyniku swojego zachowania. Z drugiej strony zachowanie ludzi według tej teorii zależy od pożądanych wartości, które człowiek może osiągnąć poprzez pracę. Przedstawicielami tej grupy są: W.H. Vum (twórca teorii opartej na hierarchii wartości) oraz badacze, którzy rozwinęli jego teorię – LV Porter i E. Lawler.

Teorie wzmocnienia: Znane również jako teorie pozytywnego wzmocnienia lub modyfikacji zachowania, zakładają, że ludzie robią to, co robią, ponieważ nauczyli się tego w przeszłości (zachowanie może być związane z przyjemne lub nieprzyjemne konsekwencje). Założycielem tej teorii jest BF Skinner.

Praca będzie konsekwentnie opisywać powyższe teorie motywacji, a także ich zastosowanie do motywowania pracowników w przedsiębiorstwie.

Psychologiczny wymiar płci – tożsamość płciowa

5/5 - (14 votes)

podrozdział pracy mgr

Płeć należy do najbardziej uniwersalnych podstaw klasyfikacji ludzi. Jest jednym z istotniejszych czynników decydujących o autopercepcji i sposobie spostrzegania innych ludzi. Tożsamość płciowa w istotnym stopniu partycypuje w konstytuowaniu „ja”, nadając mu męski czy kobiecy charakter. Jest ona powszechną i prawdopodobnie najbardziej stabilną formą tożsamości społecznej człowieka.

Istnieją trzy aspekty tożsamości kobiet i mężczyzn: poczucie tożsamości, autokoncepcja i zachowanie, w kontekście których tożsamość definiuje się jako strukturę przeżyć, wiedzy i zachowań, które pozostają ze sobą w określonych związkach, i których treść decyduje o szczególnym psycho-społecznym stylu jednostki.

Poczucie tożsamości składa się z dwóch rodzajów. Pierwszy rodzaj to przedwiedza, oswojenie się ze sobą, oczywistość własnego istnienia, drugi – to zasób wiedzy człowieka na temat osobistych atrybutów i pozycji wśród innych ludzi, doświadczenie odrębności, integralności i stałości, mimo zmieniających się warunków.

Autokoncepcja stanowi wewnętrzny obraz cech, motywów, umiejętności, postaw i stylu działania, który jest zarówno efektem autopercepcji, jak i samooceny, będącej przekonaniem na temat wartości przysługujących osobie właściwości. Autokoncepcja wyraża się więc rodzajem przypisywanych sobie atrybutów, które mogą zostać uzewnętrznione w postaci określonej autoprezentacji w interakcjach społecznych.

Zachowanie jest potwierdzeniem „kompetencji działania”, czyli jednostkowej zdolności do wejścia w interakcję ze społecznym i materialnym środowiskiem i skutecznego stosowania w trakcie jej trwania właściwych umiejętności i środków.

Określona tożsamość płciowa jednostki jest związana z wykształceniem i odpowiednim usytuowaniem w jej strukturze „ja” schematu płci. Struktura „ja”, niezależnie od zmian związanych z wiekiem i różnic środowiskowych, jest względnie stałą charakterystyką osobowości, a schemat płci jest jej najbardziej stabilnym elementem. Schemat płci w zależności od uwarunkowań biologicznych („płeć” mózgu) i wzorców kulturowych może zajmować pozycję mniej lub bardziej centralną w strukturze „ja”. Należy sądzić, że schemat płci u kobiet ze schematem kobiecości i u mężczyzn ze schematem męskości będzie zajmował pozycję centralną w ich strukturze „ja”. Sprawia to, że jednostki te sztywno dostosowują się do obowiązujących stereotypów płci. Natomiast im pozycja schematu będzie bardziej peryferyczna (im będzie on mniej znaczący), tym jednostka w większym stopniu potrafi wykazać giętkość w zachowaniu w zależności od sytuacji, co jest charakterystyczne dla osób androgynicznych.

Tożsamość płciowa jest najczęściej definiowana jako fundamentalne, egzystencjalne poczucie czyjejś męskości lub kobiecości i akceptacja własnej płci na psychologicznym poziomie. Jest zwykle paralelna wobec płci biologicznej i potwierdza uświadomioną oraz uznaną przynależność do grupy płciowej. Jednakże nie zawsze poczucie tożsamości płciowej jest zgodne z morfologiczno – biologiczną budową ciała oraz płcią socjalną, metrykalną i prawną. Zaburzenia identyfikacji płciowej dowodzą znacznej komplikacji w zakresie związków między różnymi komponentami tożsamości.

Dualizm płciowy

5/5 - (5 votes)

wyśmienita praca mgr z antropologii kulturowej

Psychologia różnic płciowych i przeprowadzone na jej gruncie tysiące badań, opierają się na stwierdzeniu, iż światy płci różnią się istotnie i mają odmienny program rozwoju. Przy czym nie ma lepszej czy gorszej płci, każda jest inna, ma własny program rozwoju, odmienne czynności. Można zadawać pytanie, skąd pierwotnie powstały te różnice. Istnieją one w świecie przyrody i mają uzasadnienie w odmiennej roli rodzicielskiej. Przebieg ewolucji człowieka również uzasadnia późniejsze zróżnicowanie płci. Dzieje człowieka wskazują na wpływ odmienności ról obu płci, wykonywanych zadań. Tymczasem zauważa się obecnie obyczajowe zanikanie różnic między płciami w rolach społecznych, zawodowych, partnerskich. Mimo iż istnienie pewnych różnic jest niepodważalne, to jednak uzupełniający oraz wymienny charakter odmienności kobiet i mężczyzn jest coraz powszechniej uznawany i wykorzystywany.

Analizując zagadnienie „naturalnych” odmienności psychiki kobiet i mężczyzn, Kazimierz Pospiszyl zwraca uwagę na rolę i znaczenie owych różnic.

Po pierwsze, stwierdza, że istnienie kobiecych i męskich ról w życiu społecznym jest czymś absolutnie koniecznym. Role te stanowią bowiem nie tylko jeden z podstawowych namiarów socjalizacji dziecka, lecz także są głównym motorem stałego doskonalenia się człowieka, na zasadzie wzajemnego ścierania się odmienności.

Po drugie, biologia, czyli natura, wyznacza pewne modele zachowania się, które są zgodne na ogół ze społecznymi stereotypami roli kobiety i mężczyzny.

Wreszcie, wyraża pogląd, iż największym atutem człowieka jako gatunku wśród reszty istot żyjących jest możliwość zmiany natury. Przy czym człowiek może nie tylko przekształcać otaczający go świat zewnętrzny, dzięki swej inteligencji i sile woli, ale także w wyniku wielkiej plastyczności swego zachowania w zasadniczy sposób zmieniać swój świat wewnętrzny. Działalność człowieka – jego doskonalenie się jednostkowe i gatunkowe – przejawia się m.in. zarówno w zmianie „naturalnych” modeli zachowania się związanych z rolą płci, jak i w przemianie stereotypów społecznych dotyczących kobiecości i męskości. Przełamując owe stereotypy, a także pewne „naturalne” skłonności, człowiek poszerza skalę reakcji, rozszerza zakres możliwości wyrażania siebie, staje się przez to lepszy i doskonalszy.

Istnieje ponadto wiele teorii potwierdzających fundamentalność różnic płciowych. „Mężczyźni różnią się od kobiet. Obie płcie są sobie równe jedynie ze względu na wspólną przynależność do tego samego gatunku – Homo sapiens…” . Takimi słowami Anne Moir i David Jessel rozpoczynają swoją pracę „Płeć mózgu”, która opiera się na założeniu, że płcie są od siebie odmienne, ponieważ mózgi kobiet i mężczyzn różnią się od siebie. Mózg, narząd najważniejszy dla ludzkich emocji i działań, jest u płci skonstruowany odmiennie. Przetwarza on informacje w różny sposób, co daje w efekcie odmienne postrzeżenia, preferencje i zachowania. Autorzy wysuwają jednocześnie pocieszającą wizję, iż kobiety i mężczyźni mogą żyć szczęśliwiej, lepiej się rozumieć, bardziej kochać i urządzić świat z lepszym skutkiem, gdy zaakceptują swą odmienność. Będą wówczas mogli budować swoje życie na bliźniaczych, ale odmiennych filarach osobowości obu płci.

Badania nad mózgiem są niezwykle cenne dla określania odmienności płci, ale również uzupełniają koncepcje psychologiczne.

Biologiczna tożsamość kobiet i mężczyzn kształtowana jest już w okresie prenatalnym i, jak się okazuje, zależy nie tylko od dziedziczenia od ojca chromosomu X lub Y. Drugim istotnym czynnikiem jest tzw. sekrecja humoralna (wytwarzanie hormonów). Całkowity, anatomiczny rozwój mężczyzny w życiu płodowym wymaga obecności zarówno androgenów (męskich hormonów płciowych), jak i chromosomu Y, z kolei rozwój kobiety uwarunkowany jest nieobecnością androgenów i obecnością dwóch chromosomów X. Prenatalne hormony wywierają ponadto wpływ na rozwój mózgu. Sprawa jest prostsza w przypadku dziewczynek, gdyż kontynuowany jest rozwój naturalnej podstawy (wyjściowy wzór jest kobiecy). Inaczej jest w przypadku chłopców, płeć męska zależy od obecności hormonów męskich tak, że do zmiany naturalnego kobiecego mózgu na męski potrzebna jest interwencja. Proces zmiany mózgu jest efektem, podobnie jak zmiany fizyczne, interwencji hormonalnej.

Odnosząc się do terminologii stosowanej w psychologicznych badaniach androgynii: osoby androgyniczne posiadają mózg charakteryzujący się właściwościami zarówno męskimi, jak i kobiecymi; natomiast osoby typowe, to kobiety posiadające mózg z wzorem kobiecym i mężczyźni z mózgiem o wzorze męskim; jednostki, u których występuje niezgodność biologiczna mózgu i ciała, to osoby o tzw. skrzyżowanej tożsamości płciowej; z kolei mózg osób niezróżnicowanych nie posiada żadnej identyfikacji płciowej.

Ciekawe mogą okazać się badania dotyczące dziewcząt poddanych wpływowi hormonów męskich w okresie pre-, a także postnatalnym. Androgynizowane z różnych względów, w okresie płodowym dziewczęta charakteryzowały się większą, niż grupa kontrolna, skłonnością do męskich ubiorów i chłopięcych zabawek i jednocześnie wykazywały mniejsze zainteresowanie strojami kobiecymi, zabawkami typowymi dla dziewczynek. Ich tożsamość była podzielona: uważały siebie i były postrzegane przez matki jako typ dziewczyny – urwisa, wyrażały pragnienie kariery zawodowej, choć nie wykluczały możliwości małżeństwa i rodzicielstwa. U dziewcząt i kobiet androgynizowanych postnatalnie ujawniono homoseksualne fantazje i doświadczenia, a jednocześnie nie stwierdzono skłonności agresywnych, takich jakie obserwuje się u mężczyzn. Jakkolwiek wpływ androgenów (hormonów męskich) prenatalnych nie powoduje przyjęcia męskiej tożsamości, to jednak wyniki badań wskazują, iż niektóre preferencje męskie wydają się być inkorporowane w kobiecą tożsamość płciową.

Różnice wynikające z przynależności do określonej płci dotyczą repertuaru zachowań, sposobu ubierania się, ozdabiania, wyglądu zewnętrznego, budowy narządów płciowych, regulacji neurohormonalnej, metabolizmu, jak również zachowań związanych z prokreacją i erotyzmem człowieka. Są to więc różnice obejmujące zarówno budowę somatyczną, jak i psychikę oraz uwarunkowania kulturowe osobników różnych płci.

Kulturowy wzór kobiety i mężczyzny jest tworzony i przekazywany w procesie socjalizacji, jest reprodukowany, i w tym sensie stanowi podstawę tożsamości.

Już od momentu narodzin płeć dziecka odgrywa bardzo istotną rolę w kształtowaniu się stosunków między nim a rodzicami, a to z kolei rzutuje na kształtowanie się jego zdolności do nawiązywania więzi z drugim człowiekiem w dalszym życiu. Bez względu na rodzaj chromosomów, hormonów, narządów płciowych i siły osobowości człowiek podlega presji społecznej. Naciski otoczenia są przy tym z reguły silniejsze niż możliwości jednostki. Niekiedy potrafią w stopniu decydującym wpłynąć na kształtowanie się przeświadczenia o przynależności do świata mężczyzn lub świata kobiet. Dzieje się tak dlatego, że praktycznie żaden człowiek nie może rozwinąć w sobie poczucia płci bez zidentyfikowania siebie jako mężczyzny lub kobiety. A chociaż sam wytwarza na własny użytek modele, czy też schematy męskości i kobiecości, to jednak społeczeństwo znacznie go w tym wspomaga.

Wraz z rozwojem cielesnym kształtuje się i dojrzewa w dziecku struktura psychiczna, a przede wszystkim poczucie własnej tożsamości, poczucie psychicznej przynależności do określonej płci – ze wszystkimi wynikającymi stąd konsekwencjami, zarówno dla jednostki, jak i dla całego społeczeństwa. Przynależność do określonej płci zostaje dziecku narzucona wcześnie, jeszcze zanim potrafi się ono samookreślić. Przy czym płeć dziecka, ustalona po urodzeniu, jest określana na podstawie zewnętrznych narządów płciowych, przy całkowitym pominięciu najważniejszego kryterium – psychicznego poczucia przynależności do określonej płci, które czasami, w toku rozwoju osobniczego, może się okazać niezgodne z biologicznymi wyznacznikami płciowymi.

Według najnowszych określeń, mężczyzna to osoba, którą charakteryzuje zgodność między płcią psychiczną męską a posiadaną budową ciała (męską). Natomiast kobieta jest to osoba, którą charakteryzuje zgodność między płcią psychiczną żeńską a posiadaną budową ciała (żeńską).

Pospiszyl K., Ojciec a rozwój dziecka, Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, Warszawa 1980.

Pospiszyl K., Psychologia kobiety, PWN, Warszawa 1986.

Pospiszyl K., Tristan i Don Juan, czyli odcienie miłości mężczyzny w kulturze europejskiej, Państwowe Wydawnictwo „Iskry”, Warszawa 1986.

Działalność wychowawcza w zakładach karnych

5/5 - (4 votes)

Wstęp

Historia ludzkości to historia przemocy. W ciągu 5 tysięcy 600 lat udokumentowanych dziejów miało miejsce ponad 14 tysięcy 600 wojen, co oznacza 2,6 wojny przypadającej na jeden rok. Z agresją spotyka się osobiście prawie każdy z nas. Od 10 do 20% kobiet zostaje przynajmniej raz w życiu zgwałconych, a poziom agresywnych przestępstw, takich jak rozboje i zabójstwa znacznie wzrósł w Polsce w ciągu ostatniej dekady.

Nie każda jednak przemoc i nie każde zachowanie wywołujące cierpienie ofiary jest agresją. Najczęściej przyjmowana definicja określa ją jako zachowanie ukierunkowane na zadanie cierpienia innemu człowiekowi, który jest motywowany do uniknięcia tego cierpienia. Jeżeli cierpienie ofiary jest głównym, bądź jedynym celem sprawcy, mamy do czynienia z agresją wrogą (gniewną). Jeżeli cierpienie to służy sprawcy jedynie jako instrument do osiągnięcia innego celu (jak w przypadku rabunku czy wymuszenia), mamy do czynienia z agresją instrumentalną.[1]

Samo intuicyjne tylko odczucie pojęcia agresji zdaje się wskazywać na jego przydatność metodologiczną w badaniach nad przestępczością. Takie pojęcia, jak „agresor” ”przemoc”, „napaść fizyczna lub słowna” sugerują, że wiele zachowań uznawanych przez prawo za przestępcze scharakteryzować można za ich pomocą.[2] Przestępstwo najczęściej pojmowane jest w sensie prawno karnym, to jest jako zachowanie społecznie niebezpieczne, zabronione pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia. Obecnie stanowi bardzo poważny problem na całym świecie.

Czasami wydaje się, że nasze osiągnięcia w resocjalizowaniu osób niedostosowanych społeczne są mierne. Wydaje mi się, że problem nie polega na ciągłym zaostrzaniu kar tylko na stworzeniu odpowiednich warunków w ośrodkach i zakładach penitencjarnych do realizacji zasad resocjalizacji. Społeczeństwo musi mieć świadomość nieuchronności kary za naruszenie norm społecznych i prawnych.

Alternatywą mogą być programy profilaktyczne, realizowane przez przygotowanych do tego terapeutów, zresztą już od dawna wiadomo, że korzystniej jest zapobiegać niż leczyć.

[1] Wojciszke B., Relacje interpersonalne, [w:] J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 3. Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej, GWP, Gdańsk 2003, s. 147

[2] Gierowski J.K., Psychologiczne wyznaczniki przestępczości, [w:] J. Strelau, op. cit., s. 723

Asertywność

4.7/5 - (4 votes)

Niezależnie od tego, czym się w życiu zajmujemy musimy współżyć z innymi ludźmi i porządkować wzajemne relacje. Asertywność nam w tym pomaga. Asertywność to szacunek dla samego siebie, który pozwala na formułowanie naszych oczekiwań wobec innych ludzi. Jest to też szanowanie prawa innych do wyrażania swoich potrzeb. Zachowania asertywne nie zawsze pozwalają na osiągnięcie tego, czego chcemy, ani nie zapewniają nam wygranej w każdej sytuacji.

Jednak kiedy się nimi odpowiednio posłużymy wypełni nas wspaniałe uczucie pewności siebie.
Asertywność to określone typy zachowań umożliwiające lepsze porozumiewanie się, pewność siebie i dobra samoocena, umiejętność samorealizacji w ramach swoich możliwości.

Asertywność to samokontrola

Zachowując się asertywnie , kontrolujemy siebie, nie innych ludzi. Wrażenie samokontroli wpływa pozytywnie na nasze samopoczucie i oddziałuje na innych. Osoba, która od pierwszej chwili sprawia wrażenie zorganizowanej, nawiązuje kontakt wzrokowy, uśmiecha się, przyjaźnie pozdrawia innych ma większe szanse osiągnięcia spodziewanego efektu. Zachowując się asertywnie sprawiamy wrażenie, że jest nam dobrze ze sobą. Jesteśmy z siebie zadowoleni, ponieważ dajemy innym do zrozumienia, jak nas należy traktować. Nie czujemy się zestresowani, mamy poczucie własnej wartości.

Asertywność to umiejętność wypowiadania się

Komunikując się w sposób asertywny, przekazujemy treść jasno i prosto, mówimy to co mamy na myśli. Nie oznacza to, że nasze wypowiedzi mają być niegrzeczne czy obcesowe. Najskuteczniej porozumiemy się gdy wczujemy się w sytuację odbiorcy komunikatu. Sposób wyrażania naszej obecności i poglądów powinien zależeć od rozmówcy, czasu i miejsca. Czasem warto pozostawić niektóre sprawy. Jeśli sam dokonasz takiego wyboru, to jest to oznaka asertywności , a nie bierności. Mów w swoim imieniu: „myślę, że…”, „moim zdaniem…”.

Mamy prawo do własnych opinii, ale nasze poglądy nie są jedynymi słusznymi. Oczywiście komunikujemy się nie tylko za pomocą słów- olbrzymią rolę odgrywa także komunikacja niewerbalna, język ciała. Kontrolując ton, natężenie głosu, możemy swoją wypowiedź uczynić mniej emocjonalną. Zrelaksuj się, zachowuj spokojnie i pewnie, staniesz się wiarygodniejszy.

Asertywność to wzajemny szacunek

Wzajemny szacunek jest istotnym aspektem asertywności. Wysłuchanie czyjegoś punktu widzenia jest tak samo ważne jak wygłoszenie własnego stanowiska. Słuchaj uważnie, nie rozpraszaj się, słuchaj całości, nie wybiórczo. Powstrzymaj się od osądów i ujawniania emocji aż do czasu aż rozmówca skończy.Jesteśmy asertywni, gdy mówimy jasno co myślimy, co czujemy i czego chcemy

Asertywność:

  • oznacza pewność siebie, samokontrolę i komfort psychiczny
  • wpływa pozytywnie na naszą samoocenę, gdyż dbamy o własne potrzeby
  • umożliwia lepsze rozumienie siebie
  • to obrona naszej „przestrzeni” bez naruszania „przestrzeni” innych
  • to porozumiewanie bezpośrednie, świadczy o elastyczności, wymaga spokoju, spojrzenia „z boku”, nastawione jest na słuchanie

Przeciwieństwem zachowań asertywnych są zachowania bierne lub agresywne. Jeśli zachowujesz się biernie zostajesz sam ze swoim gniewem, poczuciem krzywdy, frustracją, co prowadzi do stresów, zrywania związków, poczucia nieszczęścia i depresji.

Paradoksalnie, ludzie często zachowują się biernie dla świętego spokoju.Osoby, które zachowują się biernie, nad swoje potrzeby przedkładają zadowalanie innych.

Jeśli zachowujesz się agresywnie, zaprowadzi cię to do wyobcowania, samotności i zamknięcia się w sobie. To z kolei powoduje potrzebę usprawiedliwiania się, co znów wzmacnia agresję. Energia i kreatywność która mogła służyć postępowi i rozwojowi zostanie wykorzystana w celu podtrzymania konfliktu. Osoby, które zachowują się agresywnie skupiają się na zaspokajaniu własnych potrzeb.

Jednak zachowania nieasertywne takie jak bierność i agresja nie występują najczęściej w czystej postaci. Agresja może być ukryta a przez to jeszcze bardziej szkodliwa. Typowym przykładem agresji zamaskowanej jest dwulicowość i obmawianie innych za plecami. Podobnie, często osoba zdawałoby się bierna może być doskonałym manipulatorem wpędzającym innych w poczucie winy. Osoby, które manipulują innymi, obarczają ich winą za swoje frustracje i nieszczęście.

Osoby, które zachowują się asertywnie: pokazują, że szanują prawa swoje i innych uczą innych, jak się mają do nich odnosić nie odczuwają niepokoju, nie mają poczucia winy ani wstydu i nie są sfrustrowane. Uczenie się asertywności nie jest łatwe. Uciekanie z trudnych sytuacji w bierność lub w agresję jest często odruchowe. Czasem też takie postawy bywają najwłaściwsze.

Nadrzędnym celem jest przekazanie własnego punktu widzenia. Ty jesteś odpowiedzialny, możesz dokonać wyboru, co w określonej sytuacji zapewni Ci osiągnięcie założonych celów. Przejmij kontrolę nad swoim życiem. Często ktoś coś mówi lub robi coś, co Ci się nie podoba. Zamiast zareagować asertywnie, zatrzymujesz to w sobie, po pewnym czasie, masz już spory zestaw doznanych krzywd, poniżenia, frustracji, życiowej niesprawiedliwości. W ten sposób usprawiedliwiasz swoje negatywne uczucia wobec innych.

Radzenie sobie z problemami na bieżąco jest zdrowsze i uwalnia pozytywną energię. To nie inni ludzie, ale my jesteśmy odpowiedzialni za swoje zachowanie. Możemy wybierać swoje reakcje i zachowania. Asertywność to branie odpowiedzialności za siebie, a nie zrzucanie winy na innych za własne niepowodzenia.

Podstawowym założeniem asertywności jest to, że każdy człowiek ma swoje prawa. Jednak w komunikowaniu się z innymi ludźmi nie postrzegamy rzeczy takimi jakimi są, mierzymy wszystko własną, subiektywną miarką. Nasze reakcje warunkuje to, czego byliśmy uczeni w dzieciństwie, nasze odczucia, a także przemyślenia i wnioski. Mamy możliwość zmian naszego sposobu reagowania. Nie musimy reagować tak jak w dzieciństwie ani też nie musimy niezmiennie wierzyć w to wszystko co mówiono nam o świecie i o nas samych. Jesteśmy tacy jak inni, ani lepsi, ani gorsi, powinniśmy szanować siebie i innych.

Asertywność pomaga rozwiązywać konflikty

Często w obawie przed nieprzyjemnymi przeżyciami staramy się unikać konfliktu, jednak pozostawienie problemu bez rozwiązania nie jest dobrym pomysłem, w rzeczywistości powoduje jeszcze większe stresy i frustracje. Konflikt natomiast może stymulować zmiany, oczyszczać atmosferę, otwierać nowe perspektywy w kontaktach z innymi. Jednak jakkolwiek bylibyśmy asertywni, musimy przejść do porządku dziennego nad tym, że trzeba sobie i tak radzić z nieasertywnym zachowaniem innych. Niekiedy musimy przyznać, że zostaliśmy skrzywdzeni i poradzić sobie z tym.

Dzięki asertywności łatwiej osiągnąć porozumienie

W skład porozumiewania się wchodzą dwa składniki: treść i zachowanie. Najczęściej mocniej oddziałuje na nas zachowanie. Aby asertywnie poradzić sobie z problemem należy słuchać bez emocji, skupić się na treści dyskusji, w ten sposób zachowamy kontrolę nad sytuacją. Dla lepszego rozwiązania konfliktu dobrze jest wybrać odpowiednie otoczenie. Jeśli jednak nie masz na to wpływu postaraj się zrobić wszystko, aby czuć się tam jak najlepiej. Dbaj o aktywne słuchanie, wyrażaj siebie, wyrażaj swoje pragnienia.

Asertywność to pójście na kompromis

Jedynie kompromis może przynieść zwycięstwo obu stron. Kompromis jest istotnym elementem asertywności, ale nie kompromis z samym sobą. Trzymaj się jak najbliżej tego w co wierzysz, ale ustąp tam gdzie możesz.Uśmiech i pozytywne nastawienie są zawsze pomocne. Bądź opanowany. Wyznaczaj swoje granice, pozwala to innym zrozumieć co możesz a czego nie chcesz zaakceptować. Szanuj też cudze granice.

Nie mamy wpływu na to, co myślą i czują inni, ale możemy całkowicie kontrolować własne myśli, uczucia i przekonania

Aby być asertywnym trzeba:

  • stawiać czoło problemom
  • wyrażać swoje uczucia
  • odmawiać kiedy trzeba
  • mieć optymistyczne nastawienie
  • być spokojnym
  • akceptować swoje błędy
  • iść naprzód
  • być bezpośrednim
  • być odpowiedzialnym za siebie
  • uświadomić sobie swoje prawa

Branie za siebie odpowiedzialności umożliwia ci bycie sobą

Kiedy jesteś sobą patrzysz pozytywnie na świat, jesteś szczęśliwy i wolny. Bez trudu porozumiewasz się z innymi ludźmi, szanujesz ich prawa i określasz swoje granice. Unikasz bierności i agresji, a tym samym frustracji i stresów. Łatwiej rozwiązujesz konflikty.

Dorota Kraszewska